Euskal Herriko baserrietan ekoitzitako lupulu ekologikoa
Lagunarteko hizketaldi batean dauka jatorria Euskal Lupuloa proiektuak: duela zazpi bat urte garagardoa egiten zuen lagun batek bertako garagardoa benetan bertakoa izatea ezinezko zela esan zion, Euskal Herrian lupulurik ekoizten ez zelako. “Ni baserritarra naiz eta baserri munduan egin dut lan beti. Nire kabuz ikertzen hasi nintzen”. Gorka Iruretagoiena Mujika proiektuaren sortzaileak eman dizkigu azalpenak.
Hasteko, Euskal Herrian noizbait lupulua ekoizteko ohiturarik egon ote zen jakin nahi izan zuen Iruretagoienak, eta bere sorpresarako, 40-50eko hamarkadetan hemengo baserrietan ekoizten zela jakin zuen. “Ez zen garagardoa egiteko ekoizten, ganaduarentzako erabiliko zuten”. Hemen landarea haztea posible zela erakutsi zion horrek.
Espainiako estatuan ekoizten den lupuluaren %98 inguru Leonen egiten dela azaldu digu: “Leonen lupuluaren mundua hobe ikertzen hasi nintzen, eta mundu mailan alor honetan dagoen monopolioa ezagutu nuen: Hopsteiner lupulu enpresa erraldoia da Leongo ekoizpen osoa kontrolatzen duena”. Nekazariek enpresa horri saltzen diote lupulua, baina enpresa da beti prezioak markatzen dituena. Iaz, esaterako, lupulu kiloa 4,80 euro ordaindu zioten nekazariei, eta barietate hori enpresak 30-35 euro inguruan saltzen du.
Hiru baserriren kooperatiba
Billabonako, Asteasuko eta Getariako hiru baserri ari dira momentu honetan Euskal Lupuloa proiektuan, eta eredu ekologikoan dihardute. “Munduko lupulu ekoizpen ekologikoa ez da %1 izatera ere iristen”. Leondik ekarritako hainbat barietaterekin probatzen hasi ziren, eta aldi berean Kataluniako lupulu ekoizle ekologiko bat ezagutu eta harekin elkarlanean hasi ziren. Egun 22 lupulu barietate dauzkate, eta urtero bizpahiru berri ekartzea dute asmo.
Prozesu osoa beraiek egiten dute: landareak ekoitzi, lupulua lehortu, pellet-a egin eta merkaturatu. “Gure artean sarea sortzea izan da asmoa: baserri bakoitzak egiten duen lanaren arabera banatzen ditugu uzta bukaerako irabaziak”. Lehen hiru urteetan ez du irabazirik ematen landareak eta inbertsio dezentea eskatzen du: zazpi metroko altuera hartzen du, eta zutabeak eta kableatua jarri beharra dira. Zailtasunik handiena, ordea, zertifikazioaren alorrean izan dute: “Traba asko izan ditugu lupulua zertifikatzeko. Enpresa handiak monopolioa duenez, haien bidez saltzea nahi zuten. Azkenean, kostata, baina lortu genuen hemengo laborategi batek gure lupulua zertifikatzea”.
Urteak dira Bergaran kontsumoaz eta lehen sektoreaz lanketa zabala egiten hasi zirela. Ereindajan kooperatibaren eta Elikadura Mahaiaren sorrerak bultzada izan ziren lanketa orokor horretan. Azken urteotan, azoka plazaren inguruko hausnarketa prozesuan buru-belarri aritu dira... [+]
2014an sortu zuten Birika Permakultura proiektua Leioako lursail okupatu batean. Jurgi Uriarte Idiazabalek eta beste bi kidek jarri zuten martxan egitasmoa. “Lursail hartatik bota egin gintuzten gerora, aparkalekua egin behar zutelako, eta, etenaldi baten ondoren, bakarrik... [+]
Nekazaritzarekin harreman estua izan du betidanik Barazki Bizidunak proiektuko Iñaki Garcia Grijalbo Mapik. Bizitzaren paradoxak, gaur egun saltoki handi baten aparkalekua den lursailean zuten baratzea garai batean etxekoek Donostiako Intxaurrondo auzoan... [+]
Nafarroako Hazialdekoren, Ipar Euskal Herriko Biharko Lurraren Elkartearen (BLE) eta Gipuzkoako Biolurren arteko elkarlanetik sortu berri da HoBBea, mugaz gaindiko proiektua. “Garien bueltan bagenuen aspalditik harremana gure artean, baina, nolabait, harreman horiek... [+]
Bigarren urtez segidan hartu du Habelarte baserritarren elkarteak Leitzako festetan, Gaztetxean, afariak emateko ardura. Nafarroako Mendialdeko ekoizle agroekologikoen produktuekin osatu dute eguneroko eskaintza, eta ehunka lagun pasatu dira abuztuaren 10etik 14ra haien... [+]
Aurreko urte bukaeran Elizondoko zahar-etxearen kudeaketa publifikatzeko jauzia eman zuen Baztango Udalak, eta geroztik, haren esku gelditu da egoitzaren antolaketa. Eskualdaketa horrekin batera, elikaduraren alorrean eraldaketa sustatzea izan da udalaren erabakietako bat... [+]
Mahaño Lanathoua 2017an hasi zen aitaren lurretan arbolak landatzen, oihan baratzea lantzeko ideiarekin. “Hasieran asmoa ez zen horretatik ekonomia bat sortzea, gure buruaskitasunerako bidean pausoak ematea baizik”, gogoratu du laborariak. Baina, landaketekin... [+]
Nekazaritzaz eta abeltzaintzaz askotan entzuten da lanbide "oso lotua" dela, jai egunik edo oporrik ez dela existitzen. Ipar Euskal Herriko Onetik eta Etxaldia gasnategiek, Berria eta Aldudeko Esne Kooperatibekin elkarlanean, laborariei bakantzak bermatzeko egitasmoa... [+]
2022an Nafarroako Liburutegien Sareak martxan jarritako proiektu berezia da hazien liburutegia. Clara Flamarique Goñi da Nafarroako Gobernuaren liburutegi zerbitzuko proiektuen arduraduna, eta honela gogoratu ditu hastapenak: “Zaragozako liburutegian martxan zuten... [+]
Joxe Blanco Gomez laudioarra Lamuzanaturgunea blog-aren bultzatzaile eta Laudiokolore ekimeneko kidea da. Urteak daramatzate Laudion basa landareen inguruko sentsibilizazioa eta formazioa egiten, eta maiatzean, Arraño mendiko baso orkideen inguruko jardunaldiak egin... [+]
Urteak daramatza Cederna Garalur landa garapenerako elkarteak elikaduraren eta lehen sektorearen inguruko lanketa egiten Nafarroako Mendialdean. Elikadura osasuntsurako eta kontsumo jasangarriago baterako bidea egitea da asmoa, eta bide luze horretan, egitasmo berria gauzatu du:... [+]
Oiartzunen nekazaritza bultzatzeko eta elikadura burujabetzarako bidean pausoak emateko sortu zen Lurbizi egitasmoa, 2016 urte inguruan. “Herritar talde batek denbora zeraman herrian nekazaritzaren eta lehen sektorearen egoera kaxkarraz hausnartzen”, adierazi du Ibon... [+]
Sarako Nicolas Chretien dago Hiru Xilo baratzegintza proiektuaren atzean. Urtarrilean hasi zen baratzea lantzen, eta martxoaren hasieran ekin zion ekoitzitako produktuak merkaturatzeari. “Banuen formazioa baratzegintzan, baina orain arte honekin zerikusirik ez zuten... [+]
Arabako Bionekazaritza elkartearen eta Euskadiko Hazien Sarearen arteko lankidetzatik sortu zen duela urte pare bat Agroekoop kolektiboa. “Arabako agroekologiaren bueltako elkarteak lotzeko eta indartzeko, eta sinergiak sustatzeko asmoz sortu genuen”, adierazi du... [+]
Lehen begi kolpean, ohiko artaldea dirudi argazkikoak, ezta? Bada, ez… ardi horiek suhiltzaile ere badira eta. Nafarroako Zunbeltz Nekazaritzako Test Guneak zerbitzu berria eta berritzailea jarri du martxan Lizarraldean: Arsue, edo artalde suhiltzaile estentsiboa... [+]