Euskal Herriko 9.600 tortura kasu baino gehiago jaso dituzte ‘Oso latza izan da’ liburuan
Euskal Memoria fundazioak azken 50 urteetako 9.600 tortura kasu baino gehiago jaso ditu Oso latza izan da liburuan. Euskal Herriko gatazkaren errealitatea islatzen duen lana dela azaldu du fundazioak. Biltzen diren tortura kasu gehienak azaleratu gabekoak izan direla diote eta dokumentatu gabe zeuden salaketak sartu dituzte.
Julen Arzuaga Euskal Herriko Giza Eskubideen Behatokiko kideak eta abokatuak idatzi du liburua. Torturatuak izan diren pertsonen zerrendarekin batera hamaika testigantza bildu ditu.
Nola, nori, noiz, non, zergatik eta zertarako galderei erantzuten die kasuan kasu Artzuagak. Torturaren Aurkako Taldearekin (TAT) elkarlanean, azken urteetako testigantza eta kasuak berreskuratu dituzte. Beste hainbat eragilek herriz herri egindako ikerketek ere asko lagundu diete.
1960 eta 1977 bitartean 10.000 atxiloketa izan ziren Euskal Herrian eta horien %50-70ak torturak jasan zituen. Hurrengo hamar urteetan atxilotutako 7.370 pertsonatik %40ak jasan zituen torturak, Euskal Memoria fundazioaren arabera.
1989tik aurrera TAT txostenak plazaratzen hasi zen. Urte hartatik gaur arte 1600 kasu gehiago atzeman dira.
“Ez du sufrimendua txikiagotzen, baina ezagutarazi ez dena nabarmentzen du”, adierazi du fundazioak. “Infernua” pertsonalki jasan badute ere, Euskal Herriko jendarte osoari eragiten diola gaineratu dute.
Hamaika testigantza
Euskal Herriko gatazkan azalera atera ez diren kasuak ezagutzera ematea du helburu, “oraindik egiteko asko badago ere”. Liburuak biltzen dituen lau adibide:
Tamara Muruetagoiena: “Edozer emango nuke nire aita tiro atez hilko balute eta ez komisarioan igaro zituen bederatzi gau horiek … lazgarria da”.
Inaxio Mendizabal. Zaldibia 1972: "Polizia batek errebolberra hartu eta danborra jiratuz buruan lokian jarri zidan eta 'aitortu, ala hil egingo zaitugu' esanez isilik geratu zen, arnasari eutsiz. Ni ere bai, eta bat-batean... klak".
Jesus Iruretagoiena. Zumaia, 1980: "Belarrietatik, sudurretik, aurpegitik odoletan nengoela, arropa kenduarazi eta buzoa jantzi zidaten. Saioak jarraitu zuen: telefono aurkibidearekin buruan indar handiz joka , eta ukabilez bularrean eta saihetsetan. Saihets bat puskatu zidaten".
Itziar Martinez. Galdakao, 1991: "'Lau guardia zibil sartzen utziko ditugu, bortxatu zaitzaten', eta gisakoak esaten zizkidaten. Pertsona izateari uzten diozu, eta hortik ateratzea da nahi duzun bakarra".
Felipe Gonzálezen garaian Espainiako Barne ministroa zen José Barrionuevoren aurkako kereila aurkeztuko dute, Ipar Euskal Herriko errefuxiatuen aurka abiatu zuen estrategiagatik. ZEN Zona Especial Norte Planaren barruan egindako ekintzen erantzule nagusietako bat... [+]
MARTA PIKAZA GARAIGORTA (Laudio, 1968) Euskal Herriko Torturatuen Sareko kideak eta eskualdeko beste torturatu batzuek ekin diote Aiaraldean ekimena antolatzeari. Egingo dituzten urratsak eta helburuak azaldu dituzte.
Euskal Herriko Bilgune Feministak deituta elkarretaratzea egin dute Hernanin Iratxe Sorzabali elkartasuna adierazi eta "babes osoa" emateko. Inkomunikatuta egon zen uneak berriz ere epailearen aurrean kontatu behar izatea, "bizi izandakoak utzitako ondorioen... [+]
Ia mende batez, Euskal Herrian ez da belaunaldirik tortura ezagutu ez duenik. 1960tik 5.379 lagun dira ofizialki, baina askoz gehiago dira, publikoki torturatu gisa agertzeak min egiten duelako oraindik ere. Eta seguruenik, oinarri-oinarrian ez delako ezer aldatu. Polizia... [+]
Torturak jasan dituzten 900 lagun bildu dira Donostian Euskal Herriko Torturatuen Sarea aurkezteko, otsailaren 15ean. Ekimenak torturatuen bozgorailu izan nahi du, eta oraindik torturen berri eman ez duten herritarrak sarera batzera animatu dituzte. Eusko Jaurlaritzari eta... [+]
Otsailaren 13a Torturaren Kontrako eguna izanki, Euskal Herriko Torturaren Sareak gutun publiko bat igorri du. Poliziek torturatu euskal jendeen lekukotasunak bildu, eta aitortza egiteko xedea du sare berri horrek Euskal Herri osoan. Torturatuak izan diren 5.000 pertsonei... [+]
Estatuaren biolentziaren biktima gisa onartzeko 125 eskaera egin zaizkio Nafarroako Gobernuari 2023an eta 2024an. Horietatik 41 onartu dira. Egiari Zor eta Torturatuen Elkarteak ongi baloratu dute egiten ari den bidea.
“Ahots propioa duen sare bezala” gorpuztuta, eta torturatuen aitortza eta erreparazio publiko, sozial eta ofiziala helburu, otsailaren 15ean eratu eta aurkeztuko du bere burua Euskal Herriko Torturatuen Sareak. Tortura jasan duten 700 pertsona baino gehiagorekin... [+]
Jar gaitezen 2025erako proposamen politiko gisa, Espainiako Auzitegi Kolonialaren (AN) epai guztiak berrikusten hasteko eta makila bakoitzak bere belari eusteko.
Unionismoarekin lerrokatutako alderdi, sindikatu eta gizarte-erakunde gehienek, eta ez bakarrik horrela... [+]
Nazio Batuek abenduaren 10ean Giza Eskubideen Nazioarteko Eguna aldarrikatu zutenetik 51. urteurrena bete da aurten. Data horrek garrantzia hartu du Euskal Herrian eta Euskal Herriko Giza Eskubideen Behatokitik gogoetarako zenbait elementu eskaini nahi ditugu.
Nazioarteko... [+]
Donostiako Udalak Mikel Zabalza Garateren (1952-1985) omenezko plaka bat jarriko du larunbat honetan (hilak 30), Guardia Zibilaren Intxaurrondoko kuartelaren aurrean (Baratzategi kalea, 35). Guardia Zibilak gaurko egunez atxilotu zuen Zabalza, 1985ean, Altzako bere etxean... [+]
2006. urtean, Baltasar Garzonek, orduko epaile izarrak, errebelazio moduko bat izan zuen, eta jardunbide bat idatzi zuen, terrorismoagatik inkomunikatutako atxilotuen eskubideak bermatzeko. Epaile berak ehunka atxilotu inkomunikatu pasatzen ikusi zituen bere aretotik, horietako... [+]
Nafarroan torturatutako ia mila pertsonaren errealitatea eraldatzen hasi berri dela azaldu du antolakuntzak. Nafarroako torturaren biktimen lehen aitortza ofiziala aurtengo apirilean egin zen, eta oraingoa antzeko prozesuetatik igaro diren beste torturatuekin eta gaian aditu... [+]
“Gaur eguerdiko albistegian, zuen hiriburuko alkatea ikusiko duzue, torturatu gintuen gorputz militarrari hiriko plaza nagusia eskaintzen. Gaur eguerdiko albistegian, gure lagun eta senideak hil zituen egitura ikusiko duzue gure kaleetan desfilatzen. Eta guk, beste egun... [+]
“Gaur eguerdiko albistegian, zuen hiriburuko alkatea ikusiko duzue, torturatu gintuen gorputz militarrari hiriko plaza nagusia eskaintzen. Gaur eguerdiko albistegian, gure lagun eta senideak hil zituen egitura ikusiko duzue gure kaleetan desfilatzen. Eta guk, beste egun... [+]