Euskal Herriko 14 film Zinemaldian, erdia baino gehiago euskaraz
Zinemaldiak asteazken honetan aurkeztu du aurtengo festibalaren Euskal Herriko eskaintza: etxeko bi ekoizpen izango dira Sail Ofizialean eta 14 filmetatik 8 dira euskaraz osorik edo hein batean.
Jon Garaño eta Aitor Arregiren Handia izango da, aurreikuspen guztien arabera, aurtengo Zinemaldiko euskal produkzioen artean arreta gehien erakarriko duena, Migel Joakin Eleizegi “Altzoko Handia”-ren historian oinarritutako filmarekin. Baina Moriartiko zuzendariek lideratzen duten tropelean badira beste oilar batzuk, hala nola, 2013ko Zinemaldian La herida filmarekin aho zapore ona utzi zuen Fernando Francoren lan berria, Morir, zeina Sail Ofizialean lehiatuko den.
Koldo Almandozek iaz Sipo Phantasma-rekin publikoa poltsikoratu ondoren, aurten Plágan film laburra ekarriko du Zabaltegi-Tabakalera sailera –diotenez, izurria bezala zabalduko dira hari buruzko komentarioak–.
Zinemira: debutak eta aspaldiko ezagunak
Euskal ekoizpen gehienak Zinemira sailean ikusiko dira, festibalak Euskal Herriko produkzioari urtero eskaintzen dion txokoan. Tartean dira antzerkizaleen ikusmina eragingo duen Non, teatro munduan egindako lanarengatik ezaguna den Ximun Fuchs-ek eta Eñaut Castagnet-ek (Berria 10 urte, When I was a child) zuzendua.
Iñigo Garciak Bi txirula-rekin debutatuko du film luzeen alorrean, aurretik zenbait labur egin ondoren. Lehenagotik festibala ezagutzen dute berriz Pablo Iraburuk, Migueltxo Molinak eta Igor Otxoak, ekoizle eta zuzendari gisa Walls eta Pura vida ekarri baitzituzten aurreko edizioetan. Oraingoan Elkarrekin-Together estreinatuko dute Zinemaldian, zeinaren bidez joango garen AEBetako ekialdeko kostaldean dagoen irla urrun bateraino, euskal bale arrantzaleak eta bertakoak han elkartu eta lankidetzan aritu zirela baieztatuko duten frogen bila.
David Arratibelek berriz, Converso filmean esplikatuko du nola bere familia osoa erlijio katolikora konbertitu den. “Haiekiko distantzia gero eta handiagoa zenez, erabaki nuen film bat egitea, ulertzeko nola sartu zen Espiritu Santua haien bizitzetan, eta, nolabait, baita nirean ere”.
Juanba Berasategi zenaren azken filma ere, Nur eta herensugearen tenplua, ikusi ahal izango da Zinemiraren baitan, aurretik aretoetan estreinatua izan den arren.
Lan hauetatik zazpi lehiatuko dira Festibaleko Irizar Saria lortzeko: Handia, Morir, Plágan, Non, Bi txirula, Elkarrekin-Together eta Belodromoan eskainiko duten Operación Concha, Jordi Mollà, Karra Elejalde, Unax Ugalde, Ramon Agirre eta Bárbara Goenaga protagonista dituena.
Arreta merezi duten zenbait film labur
Film labur hautatuen euskal katalogoak ere izango du lekua Donostian. Pena da, nolanahi, Zinemira-Kimuak saila profesionalek eta prentsa akreditatuak bakarrik gozatu izatea, atal horretan ere badaudelako a priori oso itxura ona duten ekoizpenak, hala nola, Andres Daniel Sainzen For the good times, Iñigo Fernandez Ostolazak eta Iñigo Royok zuzendu duten Ab alio edo Irati Gorostidik eta Arantza Santestebanek zuzendutako Euritan. Saila osatzen dute Atxur animazio taldearen Areka-k, Raul de la Fuenteren La fiebre del oro-k eta David P. Sañudoren Aprieta pero ráramente ahoga-k.
Bestalde, bestelako jardueren atalean Bertha Gaztelumendik zuzendutako Volar dokumentala ere ikusi ahal izango da. Iraganean genero-indarkeria bizi izan duten bederatzi emakume elkartu ditu zuzendariak: asteburu bat elkarrekin emango dute landa-eremuan, eguneroko bizitzatik urrun.
Jendeak barre egin nahi du, eta negar; sentitu, emozionatu. Beharbada horregatik irabazi du tragikomedia batek Publikoaren Saria.
James Francoren Urrezko Maskorra, Anahí Berneriren eta Sofía Galaren zilarrezkoak eta Handiak jaso duen Epaimahaiaren Sari berezia dira aurtengo palmares ofizialeko puntu nabarmenenak.
Jendeak barre egin nahi du, eta negar; sentitu, emozionatu. Beharbada horregatik irabazi du tragikomedia batek Publikoaren Saria.
James Franco zuzendariaren The disaster artist filmak irabazi du Donostiako Zinemaldiko film onenaren Urrezko Maskorra. Jon Garaño eta Aitor Arregiren Handia filmak Epaimahaiaren Sari Berezia eskuratu du.
Bai, zaharrek ere desio sexuala dute, eta bizitzaz gozatu nahi dute, maitasunaz. Eskubidea dute erokeriaren bat egiteko, euren kabuz erabakitzeko, aske izateko… eta gustuko ditugu hori guztia gogorarazten diguten filmak.
Dena iritsi behar da, goizago ala beranduago, amaierara: maitasuna, gerra, filmak eta aurtengo Sail Ofiziala. Der hauptmann alemaniarrarekin itxi da lehiaketa ostiral goizean, erretirada prestatzen hasi da prentsa, baina larunbatean palmaresa ezagutu arte, apustuak egiteko... [+]
Sail Ofizialaren azkenaurreko egunean izen bat nagusitu da: James Franco. Zuzendu eta protagonizatu duen The disaster artist filmak publikoaren algarak eragin ditu.
Dibortziatu eta bakoitza bere aldetik zoriontsu izan nahi dute, baina euren bizitzak berregin ahal izateko zama bat kendu behar dute gainetik: semea. Posible al da ama batek, aita batek, haien semea ez maitatzea? Galdera batzuek erantzun konplexua dute.
Kotxean zoaz, autobidetik. Aurretik doan ibilgailua zure arrebarena dela ohartu zara. Aurreratzea erabaki duzu, klaxona jo eta agurtzeko.
The Goonies eta Indiana Jones. Nire umeetako film kuttunenak zeintzuk diren galdetuz gero, horiek nire bi erantzunak.
Normaltasuna fikzio eskuraezina da, baina ustezko normaltasun hori lortu nahian gabiltza denok. Happy End filmean, goi-mailako familia burges protagonista ere normala da… itxuraz.
Garrantzitsuena ez omen da nondik zatozen, nora zoazen baizik, baina Zinemaldiko Sail Ofizialaren seigarren egunean ikusi ditugun filmetako protagonisten kasuan, jatorriak erabat baldintzatzen du beraien istorioek izango duten bilakaera.
Dokumental dibertigarri, ero, sinestezin eta surrealista honen protagonista absolutua, karisma harrigarria duen Julita dugu.
Ogia eta atzamarra labana berarekin mozten direla dio esaera zaharrak eta Zinemaldiaren Sail Ofizialean hori gertatu da: egun berean etorri dira film onentsuenetakoa eta errefusaren ontzian botatzekoa.
Sutsua, gerrillaria, pasionala da 120 battements par minute, Act Up taldearen aktibismoa bezalatsu.