Euskal Herria estatu balitz, koronabirusak hildakoen sailkapenean munduko 14.a litzateke
Covid-19 izurriteak 949 pertsonaren heriotza eragin du Euskal Herrian apirilaren 10a arte. Euskal nazioaren burujabetza eskubidea aldarrikatzen dugun Aberri Egun honetan, beste eztabaida eta erreflexio garrantzitsuak gutxietsi barik, gogoeta egin beharko genuke izurri handi honek gurean eragin duen hondamendiaz. Gure aldetik, herritarroi eta gure administrazio autonomoei dagokigunez, zer egin dugu ongi eta zer gaizki? Ematen ari gara espero genuen eta bestek guregandik espero zezaketen maila? Zer joango zen hobeto (edo zer okerrago!) independente izan bagina?
949 hildako dagoeneko (apirilaren 10ean) hiru eremu administratibotan banatuta bizi garen 3,2 milioi biztanleon artean. Oraindik goiz da alderaketak egiteko beste nazio eta eskualdeekin, izurria abiada bizian ari baita zabaltzen eta gaur eskaintzen duen argazkiarekin oso antza gutxi eduki lezake hilabete barru erakutsiko duenak. Egia da ere biktimen kontaketetan –mundu osoko administrazio guztiek egindakoetan– zer argitu asko dagoela. Hala ere, hedabide guztiok ari baikara biktima kopuru, estatistika eta zerrendekin jolasean… ariketa sinpleenak bederen ez genituzke egiteke utzi behar Aberri Egunean, EAEko lehendakariak autogobernuaren 40ak ospatu dituen astean, euskal gizartea hobeki kudeatu eta herritarrak hobeto bizitzeko autogobernu handiagoa eta baita estatu independente izatea ere aldarrikatzen dugun Bazko igandean.
Munduan egunero erakusten diren zerrendetan nola legoke Euskal Herria estatu independente balitz? Hurbilketa bat eskaintzen digu Worldometers zerbitzuak: koronabirusak kutsatuak, hilak eta sendatuak estatuka. Honi jarraitzen diogu ARGIAn eguneroko kontaketa egiterakoan. Apirilaren 10eko ilunabarrean honela zeukan ranking tristea: 1. Italia (1.849), 2. AEB (17.927), 3. Espainia (15.970), 4. Frantzia (13.197), 5. Erresuma Batua (8.958), 6. Iran (4.232), 7. Txina (3.336), 8. Belgika (3.019), 9. Alemania (2.688), 11. Holanda (2.511), 12. Turkia (1.006), 13. Suitza (1.001), 14. Brasil (974)… eta 15. postuan etorriko zen Euskal Herria (946) –baldin eta nazioarteak aitortutako estatu balitz–, justu Suediaren (870) aurretik.
Koronabirusaren estatistiketan munduko beste erreferentzia nagusia –ARGIAn milatan aipatu duguna– Johns Hopkins institutua da. Honen berezitasunetako bat da hildakoak eremuka banatzean Txinakoak probintziaka ematen dituela eta AEBekoak hirika. Beraz, hildakoen rankingean ez daude ez Txina eta ez AEB (horregatik darabilgu Worldometers ARGIAn). Bere logika badu, noski. Azkenean, Txinako hildako gehienak Hubei probintziak biltzen ditu (Wuhan hiria barne duenak) eta AEBetako biztanleei (institutu hori estatubatuarra da) beren hiri eta estatuen egoeraren ikuspegi zehatzagoa ematen die.
Hona Johns Hopkinsen zerrenda apirilaren 10eko gauean (eguneraketen orduak direla eta beti ez dira Worldometers-ek emandakoen berdin-berdinak): 1. Italia (10.889), 2. Espainia (16.081), 3. Frantzia (13.197), 4. Erresuma Batua (8.958), 5. New York hiria (5.820), 6. Iran (4.232), 7. Hubei (3.219), 8. Belgika (3.019), 9. Alemania (2.736), 10. Holanda (2.511), 11. Brasil (1.074), 12. Turkia (1.996), 13. Suitza (1.002) eta 14. postuan Euskal Herria (946)… justu Suediaren aurretik (870).
Bistan denez, gure buruak lasaitzeko bestelako alderaketak ere egin ditzakegu. Estatistika eta kurbez ari garela, sarritan aipatu da Italian gaixotasunak gehien kolpatu duen Lombardia. Bestalde, Espainiaren osagai izanik EAE eta Nafarroa –bien artean Euskal Herriaren zati handiena eremuz eta biztanlez– aldera dezakegu Hegoaldea Espainiako beste erkidego autonomoekin.
Espainian, Herrialde Katalanak osorik hartuta eta EAE+Nafarroa Hegoaldean batuta, apirilaren 10ean rankinga iluna honela zegoen: 1. Madril (5.953), 2. Herrialde Katalanak (4.424… Katalunia soilik hartuta 3.331), 3. Gaztela-Mantxa (1.431), 4. Gaztela-Leon (1.180) eta 5. Hego Euskal Herria (949).
Euskal Herria, garen 3,2 milioi herritar urri izanda, munduko hamalau edo hamabostgarren herrialdea gara koronabirusaren biktimatan. Europakoen artean, zortzi edo bederatzigarrenak. Milaka edo milioika herritarreko zenbat heriotza, proportzioak aztertzen hasiko bagina... are aurrerago gaude sailkapen makabroan: aurretik ez daukagu gure baino giza talde txikiagorik, aldiz, gu baino gizarte ugariagoak diren gehienen aurretik goaz.
Ikasgai asko utziko dizkigu Covid-19 birusak eragindako izurriak. Jadanik abiatu beharreko gogoeta eta eztabaidetan ikusiko da ea euskaldun abertzaleok badugun egindako okerretatik eta erakutsitako ahulezietatik ikasteko adina argi eta... apaltasun.
[2020-04-13ko eguneraketa] Aberri Egun ilunabarrean, apirilaren 13an, koronabirusagatik munduan heriotza gehien eduki dituzten herrialdeen zerrendan Euskal Herria 14. egongo zen, independente balitz 1.038 hildakoekin, justu AEB (21.422), Italia (19.899), Espainia (16.972), Frantzia (14.393), Erresuma Batua (10.612), Iran (4.474), Belgika (3.600), Txina (3.339), Alemania (2.907), Holanda (2.737), Brasil (1.144), Turkia (1.101) eta Suitzaren (1.089) atzetik eta Suediaren (899) atzetik. Nafarroaren eta Iparraldearen zain egon barik independentea Euskal Autonomi Elkartea balitz, bere 804 hildakoekin 15. litzateke munduan, soilik Suediak hartuta aurrea. Espainiari euskaldunon hildakoak kentzeak ez luke rankinga aldatuko.
Guardia Zibilaren esanetan, Victor de Aldama enpresariak ordaindutako diru kopurua litzateke hamar milioi euroko hori, eta Espainiako Garraio Ministerioak pandemia garaian egindako salerosketei lotuta legoke. Ostegun honetan utzi dute aske García, epailearen aurrean... [+]
"Pandemiaren ondoren, jakinarazi ziguten eskolatik kanpoko jarduerak askoz gehiago sustatuko zirela, eskura dauden ingurunean eta baliabideak erabiliz, baina gure seme-alaben hezkuntzan hain garrantzitsua den konpromiso hori ez da betetzen ari". Guraso batek... [+]
Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratzen den egunean amaituko da musukoaren beharra, eta COVID-19 pandemiak eragindako murrizketak amaituko dira. Hainbat salbuespen izango ditu: zainketa intentsiboetako unitateetan, onkologikoen eremuetan, ebakuntza geletan edo larrialdietan,... [+]
Enpresek diru publikoa jaso zuten ikerketarako, eta iparraldeko herrialdeek aldez aurretik erosi zizkieten txertoak. Bitartean, txertoen prezioak igo egin zituzten multinazionalek. Gaur egun, herrialde txiroenetan, %23k baino ez du dosi osoa, SOMOren ikerketaren arabera.
Espainiako Ministroen Kontseiluak onartu du maskara hautazkoa izatea garraio publikoan. Baina gomendagarria da gaixotasunen sintomak dituztenentzat eta pertsona zaurgarrientzat. Derrigorrezkoa izaten jarraituko du osasun zentroetan.
Bilboko Lan Arloko Epaitegiak arrazoia eman dio ELA sindikatuari eta ezintasun iraunkor absolutua onartu dio COVID19 iraunkorra duen osasun zentro bateko zeladore bati.
Espainiako Gobernuko Osasun ministro Carolina Dariasek jakinarazi duenez, Ministroen Kontseiluak otsailaren 7an sinatuko du garraio publikoan musukoa derrigorrezkoa ez izatearen dekretua.
Txinan derrigorrezko isolamendu neurriak kendu dituzte nazioarteko bidaiarientzat, eta eguneroko kutsatzeen datuak emateari utzi. Politika aldaketa baten ondorioz dira neurriok, baina egoeraren kontrolik ezak nazioartean izan dezakeen eraginaz ohartarazi dute zenbait adituk.
Iraungi diren gehienak Pfizer markakoak dira, Europar Batasuneko hornitzailerik handiena.
Milaka herritar kalera atera dira hiriburu nagusietan, Txinako Gobernuaren zero COVID estrategiak eragiten dituen kalte ekonomikoak eta psikologikoak salatzera. Aspaldi ikusi gabeko mobilizazioetan orri zuria erakusten dute manifestariek, zentsura irudikatzeko. Pandemia hasi... [+]
Sumindura pikor batekin hartu dute batzuek zero-covid estrategiaren inguruan Renmin Ribao egunkari txit ofizialak aste honetan bertan argitaratu duen artikulu-segida. Ondorioztatu baitute –zuzen, behingoz– Beijingeko agintariek, Partiduaren XX. Kongresua amaitu... [+]
Heriotza, drama, lana, luizia, mina, angustia. Mugak, neurriak, grinak, maitasuna eta sendia. Inauteria. Zaldibar eta pandemia; bizitza zabortegian. Estreinatzear da Axut eta Artedrama antzerki konpainiek elkarlanean sortu duten azken lana: Hondamendia. Urriaren 14an egingo dute... [+]
"Azken txanpan" sarturik, arrisku taldeak txertatu, aldagai berriak kontrolatu eta osasun sistemak hobetu behar direla dio MOE erakundeak.
Irailaren 1ean ekin diote 2022-2023 ikasturteari Zuberoan, Nafarroa Beherean eta Lapurdin, COVID-19aren aurkako neurririk gabe. Berrikuntza gehiago ere izan dituzte: Seaskako ikastola eta kolegioetan ehun ikasle gehiago dituzte, eta Irisarrin, Larrainen eta Barkoxen murgiltze... [+]
Ikerketan ia 40.000 hilekodun pertsonek parte hartu dute eta haietatik ziklo erregularra dutenen %42k txertoaren ondoren odoluste handiagoa izan dutela ondorioztatu dute ikerketan.