Hemen irakur daiteke txostena osorik.

Nola joan da urrutiko ikaskuntza?

HEIZEk, EHIGEk, sindikatuek eta ikertzaileek egindako inkesten hainbat ondorio plazaratu dituzte. Hemen jaso ditugu horietako batzuk:

- Konfinamenduaren ondorio psikologikoak direla eta, ikasleen alderdi psikologikoa zaintzearen garrantzia nabarmendu da.

- Premia gehiago behar dituzten ikasleak dituzten ikastetxeek zailtasun handiak izan dituzte urrutiko ikaskuntza normaltasunez garatzeko, eta zailtasun hori areagotuz joan da oinarrizko hezkuntzako ikasleen adinaren arabera. Kezka bereziko egoerak dira autonomia pertsonal baxua duten edo etxean laguntzarik ez duten ikasleak.

- Arazorik handiena prozesu osoa ebaluatzeko prozesua da: "Ebaluazio-irizpideen argitasun falta izaten ari da gehien kezkatzen ari den eztabaida-faktoreetako bat. Uste dugu aukera ona dela 'ebaluazio prozesuala edo formatiboaren ebaluaketa' eredua aplikatzeko".

Erronkari hobeto erantzun dioten ikastetxeen ezaugarriak

"Ikastetxe, irakasle eta ikasle gehienak, ikaskuntza-prozesu osoa modalitate ez-presentzialean egin beharrak, ezustean harrapatu ditu, plangintzarik gabe eta, askotan, eraginkortasunez kudeatzeko behar besteko prestakuntzarik gabe" dio txostenak sarreran. Aurrerago deskribatzen du zein ezaugarri dituzten erronkari hobeto erantzun ahal izan dioten ikastetxeek:

- Irakasleen artean koordinazio ona dago, eta horrek aukera ematen du erabakiak bizkor hartzeko eta antzemandako akatsak edo hutsuneak zuzentzeko.

- Irakasleak talde-lanera ohituta daude.

- Ikastetxeak IKT dinamizatzaile bat du, trebatua.

- Komunikazio-kanal iraunkorrak dituzte, ordutegi baten barruan.

- Familiekin komunikatzeko sistemak antolatuta dituzte.

- Zuzendaritza-taldeak lidergoa erakusten du, eta etengabeko harremana du hezkuntza-zerbitzuekin eta elkarteekin.

Ikasleei lan gutxiago eta familia eta irakasleen artean komunikazio gehiago

Dokumentuak azaltzen du ikastetxeak joan direla egunerokoan aldaketak sartzen: "Irakasleak ikasleei planteatzen ari zaizkien eskola-estrategiei eta -jarduerei buruz egiten ari diren autoebaluazio jarraitua funtsezkoa izaten ari da planifikaziorik ezaren ondorioz egin diren akatsak zuzentzeko. Hori bereziki nabarmendu da ikasleek egunero egin behar dituzten zereginen bolumenean, baina irakasleen eta familien arteko lankidetzaren bidez zuzentzen ari da".

Etxeetako egoera erraza ez denean

Konfinamenduan ere hezkuntzaren ikuspegi integrala balioan jarri behar dela azaltzen du lan honek: "Konfinamendu-denbora aprobetxatzea familia-bizikidetza sendotzeko eta seme-alabek interes handiko beste hezkuntza eta prestakuntza-jarduera batzuk egin ditzaten, hala nola etxeko lanetan laguntzea, sormena sustatzen duten jarduerak, jolas-jarduerak eta jolas heziga-rriak, adinekoekin arreta jartzea eta hitz egitea, ikaskideekin urrutitik etengabeko komunikazioa izatea... hezkuntza-jarduera horiek oso garrantzitsuak dira, besteak beste, ikasgaien edukiekin aurrera egitea bezain garrantzitsuak. Aurretik bagenekien arren, ondo etorri zaigu gogoratzea haurrek uneoro ikasten dutela eta ikastetxeetako gela fisikoak testuinguru bat gehiago direla ikasleak hezi eta ikasteko. Hezkuntza formalaren, ez-formalaren eta informalaren ikuspegi hori beti izan beharko genuke kontuan".

Baina etxe guztietako egoera ez dela bera nabarmendu du: "Familia askok ez dute espazio egokirik eta ez dute lana eta familia bateragarri egiteko denborarik seme-alabekin jarduera horiek behar bezala egin ahal izateko, ezta etxeko lanetan laguntzeko ere. Egoera horiek eragin negatiboa dute ikasleen ikaskuntzan, eta, beraz, eskolak zeregin garrantzitsuagoa izan behar du kasu horietan". Gero eta familia gehiagori eragiten dion egoera hori lehentasunezkotzat jotzea eskatu du lan honek: "Hezkuntza-arduradunek egoera horri aurre egiteko beharrezkoak diren baliabideak eta neurriak ezarri beharko dituzte, eta ikastetxeek curriculumaren garapena ikasle horien ikaskuntza-erritmoetara egokitu beharko dute eta hezkuntza-errefortzuak planifikatu beharko dituzte".

Curriculumeko gutxienekoak, "gai nuklearra"

Urteak daramatzan aurrez aurreko eskolan edo egun batetik bestera dena etxetik egin behar izan den molde horretan, ezinezko da berdin ikasi izana, are kontuan hartzen bada etxe askotako egoera prekarioa. Horregatik, hurrengo ikasturtea egoki joan dadin, lan honek beharrezkotzat jotzen du irakasleek ikasle bakoitzaren amaierako txostenean zehatz-mehatz jasotzea ikasgaiaren zer zati ez dituen ondo barneratu, "datorren ikasturteko errefortzuak zehazterakoan kontuan har daitezen".

"Ikasturte amaierako txostena egiterakoan, eta ikasle guztientzako inklusio-helburua betetzeko, funtsezkoa da irakasleek oso argi izatea zeintzuk diren ikasle guztiek lortu behar dituzten gutxieneko ezagutzak eta gaitasunak. Gutxieneko curriculum horiek ezinbesteko erreferentzia dira gure baliabideen eta metodologien eraginkortasuna baloratu ahal izateko".

Baina curriculumaren gutxieneko horiek beti direla beharrezko defendatzen du txostenak: "Akatsa litzateke pentsatzea gutxieneko horiek gaur egungo salbuespenezko egoera baterako baino ez daudela justifikatuta. Duela bi hamarkadatik hona, EEPGBk curriculumeko gutxienekoak zehazteko beharra eskatu die hezkuntza-agintariei, orain arte arrakastarik izan gabe. Espero dugu orain argitaratuko badira, gure hezkuntza-sistemaren gai nuklear eta iraunkorra direla kontuan hartzea".

Arrakala handitzera doa

"Hezkuntza-arrakala eta arrakala digitala gizarte-arrakala den arazo beraren bi aurpegiak dira. Egoeraren larritasunak gaur egun kaltebera gisa identifikatuta zegoena baino ikasle gehiagori eragingo die ziurrenik; izan ere, krisi ekonomikoaren ondorioek orain arte egoera hori pairatzen ez zuten familiei eragingo diete". Hau gainditzeko, eskaera zehatza egin dute: "Beharrezkoa da hurrengo ikasturterako eskola-ordutegiko eta eskolaz kanpoko ordutegiko hezkuntza-baliabideak gaur egungoen gainetik zabaltzea, batez ere ikasle guztiek gutxieneko ezagutzak eta gaitasunak lortuko dituztela bermatzea helburu dutenak lehenetsiz. Horregatik, lehentasunezkoa da hezkuntza-arduradunek egoera horri aurrea hartzea eta 2020-2021 ikasturterako hezkuntza-errefortzuko eta -inklusioko programetara ezohiko inbertsioak bideratzea pentsatzea, gizarte-bazterkeria jasateko arriskuan dauden eta egoera ahulean dauden ikasleentzat".

Aurtengo esperientziatik hezkuntza hobetzeko aukera

Esperientzia honetatik ikasteko aukera badagoela nabarmendu dute: "Gaur egungo testuingururako planifikatuta ez genituen hezkuntza-esperientziek behartu egiten gaituzte estrategia berriak esperimentatzera eta baliabide didaktiko berriak erabiltzera, tresna eta aplikazio digitalen erabilera didaktikoan hasten edo aurrera egiten lagunduko digutenak". Prozesu honetatik ikasteko, urrutiko ikaskuntza honen ebaluazio zehatza egitea beharrezko dela diote, hainbat alderdi kontuan hartuz: komunikatiboak, teknologikoak, pedagogikoak, emozionalak... "Alderdi horien guztien ebaluaziotik uste dugu ondorio interesgarriak atera daitezkeela, hurrengo prestakuntza-planak diseinatzeko, hezkuntza berriztatzeko proiektu digitalak diseinatzeko, baliabide didaktiko digitalen estimazioa egiteko, ekitatea eta inklusioa hobeto bermatzeko neurriak hartzeko...".

Ebaluazio hori irakasle eta ikasle bakoitzak egin behar dutela proposatu dute, "eta ikastetxeko batzorde pedagogikoa horretan oinarritu behar da datorren ikasturteko antolaketa-plana egiteko".

Hurrengo ikasturtean kontuan hartzekoak

Ondorio hau ateratzen du lanak: "Berrogeialdiko egoerak lagundu digu egiaztatzen irakaskuntza-ikaskuntza prozesuetan hezkuntzaren, giza balioen eta teknologiaren arteko aliantza hirukoitza adimenez kudeatzea funtsezkoa dela. Hiru dimentsio horiek harmonikoki konbinatzen jakitea da gaur egun dugun hezkuntza-erronka". Horretarako, aurrera begira lantzeko puntu zehatz hauek aipatzen ditu dokumentuak:

Ikaskuntza sozio-emozionala: "Berrogeialdiaren ostea ere ez da batere erraza izango; beraz, interesgarria litzateke ikasleek berrogeialdian izandako sentimenduei zentzua aurkitzea, sentimendu horiek enkistatuta gera ez daitezen".(...) "Hezkuntza Sailak kontuan hartu beharko luke egoera hori, zerbitzu pedagogikoen bidez ikastetxeei aholku eman ahal izateko datorren ikasturtearen hasieran alderdi hori lantzeko moduari buruz".

Curriculumaren ikuspegi berria: edukien gainkarga gainditu behar dela dio lan honek. "Euskal Herrirako Curriculuma" martxan jartzea proposatzen du. Bertan "benetako gaietan oinarritutako eta herritarrengandik hurbil dauden hezkuntza-ekintzei esker, ikasleek ezagutza eskuratu eta gizarte-gaitasunak garatu ahal izango dituzte, egungo gizartean erabat integratu ahal izateko". Curriculum eredua berritzeko, egun pilpilean dauden gaiei ere heltzea proposatzen du.

Ziurgabetasunari aurre egiten irakastea: "Ikasleak hezi behar ditugu ziurgabetasuna hartzen ikas dezan, ez beldur izan behar duen zerbait bezala, baizik eta sormena, jarrera ekintzailea eta lankidetzaren kultura garatzeko elementu motibatzaile gisa. Hori izango da bizi dugun egoeratik ikas dezakeguna".

Euskarazko baliabide digital irekiak sortzeko plan instituzional bat garatzea eskatu diote Jaurlaritzari, Hezkuntza eta Kultura eta Hizkuntz Politika sailen arteko elkarlanean.

Euskal eskola publikoaren digitalizazio plan estrategiko eta iraunkor bat eskatu dute: Irakasleen gaitasun digitala eta ikasleen inklusio digitala bermatzeko: "Izan ere, beste behin ere agerian geratu da ikasle eta familia guztiek ez dutela nahikoa baliabide gaur egungo egoeran ikasten jarraitzeko". (...) "Plan horrek bermatu behar du ikastetxeei eta ikasleei beharrezko baliabideak eta prestakun- tza emango zaizkiela guztiak prest daudela bermatzeko aurrez aurreko edo urrutiko ikas-kuntza garatzeko, edozein egoera eta testuingurutan".