Azaroaren 2an heriotza duinaren nazioarteko eguna ospatu zen. Horren harira, gai honetan Euskadiko egoera nola ikusten dudan adierazi nahi dut idatzi honen bidez.
Jakin badakigu heriotzaren gaia ez dela gustukoa lagun askorentzat, bera gertatzea saihestezina bada ere, eta, bizitzarekin gertatzen den bezala, modu onak eta txarrak daude. Horregatik, agian, heriotzari buruz hitz egin beharrean heriotza duinari buruz hitz egin beharko genuke. Zer da heriotza duina? Istripuz, eraginda edota bat-batean gertatzen dena kenduta, norberak aukeratzen duena da, hots, nola, non eta noren ondoan hil nahi dugun erabakitzeko aukera izatea da.
Hala erlijio gehienek nola alderdi eskuindar eta faxista batzuk uko egiten diote gure hiltzearen jabe izateko aukerari. Nik, berriz, geure buruaren jabe izan gabe askeak ez garela eta duintasuna galtzen dugula defenditzen dut, eta, ondorioz, duintasuna nahiz askatasuna izateko gure bizitza eta heriotza gure esku egoteari nahitaezko deritzot. Eskuindarrek bizitzea betebeharra bihurtu nahi duten bitartean, demokratok, besteak errespetatzen ditugunok, eskubidea dela azpimarratzen dugu.
Lehen eutanasia Euskadin burutu zen arren, geroago gizarte mailan eman den informazioa nahiz profesionalei eskainitako prestakuntza oso eskasak izan dira
Hiritarrok eskubideak ditugu, baina hutsean geratzen dira baldin eta haietaz ezer jakiten ez badugu. Eskubide horien artean gure osasunarekin eta hiltzearekin lotutako batzuk dira. Heriotzaren kasuan, Euskadin, hiltze prozesuan ditugun eskubideak eta duintasuna bermatzen dituen 11/2016 Legea, Eutanasia Legea eta aurretiazko borondateak arautzen dituen 7/2002 legea ditugu.
Esan bezala, lege horiek biltzen dituzten eskubideak ezagutzea nahitaezkoa da heriotza prozesua gure esku izateko. Nor da herritarrei horren guztiaren berri eman behar diena haiek libreki aukera dezaten? Eutanasia Legeak berak informazioa, prestakuntza eta edukien hedapena Eusko Jaurlaritzari dagozkiola ezartzen du.
Zoritxarrez, denbora pasa ahala, itxura baino ez da izan Jaurlaritzak gai hauetan izandako jarrera, zeren eta lehen eutanasia Euskadin burutu zen arren, geroago gizarte mailan eman den informazioa nahiz profesionalei eskainitako prestakuntza oso eskasak izan dira, eta berdin esan daiteke Aurretiazko Borondateen Agiriari (ABA) dagokionez, hala nola eskubide horiek gauzatzeko behar diren baliabideei ere.
Ondorioak datuetan islatzen dira: Euskadin egindako eutanasiak hildakoen %0,11koak izan dira, eta Belgikan eta Holandan, gutxi gorabehera, %4koak. ABA egiteari dagokienez, ez dira %2ra ailegatzen. Datu horiek Jaurlaritzaren ardura eskasa frogatzen dute, eta hiritar askorentzat sufrimendua suposatzen du, kontuan izanda ABA dela geure buruaren jabe izan ezean hiltzeari dagokionez gure nahia bete ahal izateko bide bakarra.
Horregatik guztiagatik, Eusko Jaurlaritzari eta Eusko Biltzarrean dauden alderdi guztiei aipatu gabezia horiek gainditzeko behar diren neurriak har ditzatela exijitzen diet, muga asko dituen legeak berak ere hori bera exijitzen duelako, eta hiritarrak haien eskubideen alde borrokatzera animatzen ditut.
Julen Goñi, filosofia irakasle ohia
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Barkatu hariztiak, artadiak, zumardiak, lertxundiak, lizardiak, haltzadiak, gaztainadiak, urkidiak, gorostidiak, sagastiak, pinudiak eta zuhaitzen elkarte guztiak, baina, gaur, pagadiak du hitzordua negu-mugako ospakizunak direla eta.
Errazagoa egiten zait negu-mugako... [+]
Badator Euskaraldia, berriz ere. Urte berriko udaberrian izango da oraingoan, antza. Dagoeneko aurkeztu dute eta, egia esanda, harritu egin nau; ez Euskaraldiak berak, ezpada beraren leloak: Elkar mugituz egingo dugu.
Irakurri edo entzun dudan lehenengoan, burura etorri zait... [+]
Ildo beretik dator Eusko Jaurlaritza berriaren politika. Hitzak bai, baina ekintzak ez dira argi ikusten Pradalesen gobernuak aurkeztutako aurrekontuan.
Nobedadea izan ohi da Durangoko Azokari lotzen zaion hitz entzunenetako bat. Nobedadea han, eta nobedadea hemen. Zenbaitetan, ordea, lehengokoari beste itxura ematea aski izaten da etiketa hori itsasteko. Talentu berriztagarriz birmasterizatutako CDek eta berrargitalpenek badute... [+]
Euskara txikitasunean handia den ur emaria dugu. Bertako tanta bakoitzak gure kultura ureztatzen eta biziberritzen du. Egarri den hari itsaso bete ur eskaini. Euskara putzu sakon eta ilun batetik etorri izan bada ere, guztiok atera dugu gure ur-gazi lagina, eta guztiok bilakatu... [+]
Gazteak gero eta lehenago hasten dira pornografia kontsumitzen; izan ere, bere sexu heziketa bakarra da pornoa. Nola demontre heldu gara honaino?
Gaur egun, onartu behar da Interneti esker pornografia ikustea askoz errazagoa dela. Tamalez, klik baten bidez 7-9 urte arteko... [+]
Joan den abenduaren 5ean, PPk lege proposamen bat aurkeztu zuen Nafarroako Parlamentuan, Nafarroako toki entitateetako Idazkaritza eta Kontu-hartzailetza lanpostuetan funtzionarizazioa lortzeko prozesuak bereizteko. Hori gertatuko balitz, 30 pertsona inguruk merezitako... [+]
Nazio Batuek abenduaren 10ean Giza Eskubideen Nazioarteko Eguna aldarrikatu zutenetik 51. urteurrena bete da aurten. Data horrek garrantzia hartu du Euskal Herrian eta Euskal Herriko Giza Eskubideen Behatokitik gogoetarako zenbait elementu eskaini nahi ditugu.
Nazioarteko... [+]
Bazen behin kulturaren gordailu bilakatu zen herria. Denboraren poderioz, munduko agintariek kultura adierazpide ororen aurka hartutako neurri murriztaileen erruz, herrien garra, sormena eta irudimena amatatuz joan ziren, emeki-emeki kandela bat bailitzan. Hala ere, herrialde... [+]
Elon Musken presentzia hedabideetan gora doa, suziri baten moduan, Etxe Zuriko lorategian lurreratu ostean. Lortzen ari den botereaz eta influentziaz asaldatuta omen daude beste botere batzuk eta, bere eragina gutxitzeko asmoz, X sarearen kontra kargatu dute. Azken asteetan The... [+]
Gure eskubideak, gure etorkizuna, orain! lelopean, Giza Eskubideen Nazioarteko Egunak 76 urteetako ondarea ospatzen du. Egunak mundu baketsuagoa, berdinzaleagoa eta jasangarriagoa eraikitzearen alde egitea du xede. Hala ere, aurrerapenak ospatzen diren bitartean, babesturik... [+]
Euskalgintzaren Kontseilua hizkuntza larrialdia bizi dugula ohartarazten ari da azken astetan. Urte dezente pasa dira euskararen biziberritze-prozesuaren egoera bidegurutzean, errotondan, inpasse egoeran eta antzeko hitzekin deskribatzen hasi zenetik, hizkuntza politikek... [+]
Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]
Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]