Etorkizuneko elikadura gaurtik eraikitzeko proiektua Tolosaldean
Hainbat esparrutan lanean ari ziren zenbait herritar elkartu eta Lurtaro elkartea sortu dute Tolosaldean. “Herrigintzatik eta elikadura burujabetzaren aldeko borroketatik datoz gutako batzuk, eta beste zenbait ekoizleak dira”, azaldu du Maddi Sarasola Eizmendi kideak. Izaera desberdinekoak izanik ere, kezka berak batu ditu: egun nagusi den elikadura sistemak, eta horrek lurraldean eta bizitzetan duen eraginak. Ardura horretatik abiatuta, eskualdeko kontsumo eta ekoizpenaren inguruko lanketa abiatu dute, eta herriz herri ekarpenak jasoz, proposamen konkretua osatzen ari dira orain. Heziketa egiteaz gain, teoria praktikara eramateko ari dira lanean.
28 herriko eskualdea izanik, bazekiten erronka zaila zutela esku artean, ez baitute herrietan jada martxan dauden proiektuentzat oztopo izan nahi. Alderantziz. “Denda bat geneukan buruan, zentralizatua izanen zena, baina ikusi genuen eskualdeko herri txiki askotan ere hausnarketa betean zeudela, herriko bizitzari nola eutsi aztertzen eta maila txikiagoko proiektuak martxan jartzen”, dio. Esaterako, eskualdeko zenbait herritan ekonomatoak sortu dituzte tokiko produktuen bueltan, edo ostatuetan dendatxoak jartzen ari dira… Egitasmo txiki horiek guztiak biltzeko txapela izanen litzateke Lurtaro, bultzatzaileen ustez.
Proiektuari forma ematen orain ari badira ere, hiru ildo nagusi zehaztuak dituzte: kontsumo kooperatiboa eta ekoizpen kolektiboa bultzatzea dira lehen bi hankak, eta biltegiarena, hirugarrena. “Dendaz harago, biltegi partekatu bat egitea da ideia, eskaerak egiteko bide errazago bat lortzeko”. Hain zuzen, ekoizle txikien arazoetako bat izaten da banaketa, toki askotatik jasotzen dituzten eskaerei erantzuteak lan handia eskatzen baitie. Produktuen biltokiak, ekoizleei eta herrietako ekonomato, denda nahiz kontsumitzaileei emango lizkieke erraztasunak.
Trantsiziorako bide
Etorkizuneko elikadura osasuntsu baten oinarriak finkatu dituzte Lurtaroko kideek beren proposamenean, beti ere, elikadura burujabetzaren eta agroekologiaren gakoetan: “Badirudi eredu oso perfektuaz ari garela, baina gu epe luzera begira ari gara hizketan, horrela behar duela uste dugulako. Eta jakinda trantsiziorako proposamenak ere behar direla”. Trantsizio horretako proiektu gisa ulertzen dute haiena ere, baina kontzeptuak eta oinarriak ongi finkatu nahi izan dituzte: “Gaur egungo terminologia nahasketak kezkatzen gaitu; badirudi dena dela Km0, dena dela jasangarria…”.
Urrian hasi ziren elkarteko kideak herriz herri proiektua aurkezten eta ekarpenak jasotzen, eta pozik daude orain arte jasotako erantzunarekin. “Prozesua bera polita ari da izaten”, dio Sarasolak. Eskualdeko ekoizleekin eta tokiko erakundeekin ere biltzen ari dira. Urte berriarekin batera, errondarekin amaitu eta kooperatiba sortzeko lan saioei ekitea aurreikusten dute.
Mahaño Lanathoua 2017an hasi zen aitaren lurretan arbolak landatzen, oihan baratzea lantzeko ideiarekin. “Hasieran asmoa ez zen horretatik ekonomia bat sortzea, gure buruaskitasunerako bidean pausoak ematea baizik”, gogoratu du laborariak. Baina, landaketekin... [+]
Nekazaritzaz eta abeltzaintzaz askotan entzuten da lanbide "oso lotua" dela, jai egunik edo oporrik ez dela existitzen. Ipar Euskal Herriko Onetik eta Etxaldia gasnategiek, Berria eta Aldudeko Esne Kooperatibekin elkarlanean, laborariei bakantzak bermatzeko egitasmoa... [+]
2022an Nafarroako Liburutegien Sareak martxan jarritako proiektu berezia da hazien liburutegia. Clara Flamarique Goñi da Nafarroako Gobernuaren liburutegi zerbitzuko proiektuen arduraduna, eta honela gogoratu ditu hastapenak: “Zaragozako liburutegian martxan zuten... [+]
Joxe Blanco Gomez laudioarra Lamuzanaturgunea blog-aren bultzatzaile eta Laudiokolore ekimeneko kidea da. Urteak daramatzate Laudion basa landareen inguruko sentsibilizazioa eta formazioa egiten, eta maiatzean, Arraño mendiko baso orkideen inguruko jardunaldiak egin... [+]
Urteak daramatza Cederna Garalur landa garapenerako elkarteak elikaduraren eta lehen sektorearen inguruko lanketa egiten Nafarroako Mendialdean. Elikadura osasuntsurako eta kontsumo jasangarriago baterako bidea egitea da asmoa, eta bide luze horretan, egitasmo berria gauzatu du:... [+]
Oiartzunen nekazaritza bultzatzeko eta elikadura burujabetzarako bidean pausoak emateko sortu zen Lurbizi egitasmoa, 2016 urte inguruan. “Herritar talde batek denbora zeraman herrian nekazaritzaren eta lehen sektorearen egoera kaxkarraz hausnartzen”, adierazi du Ibon... [+]
Sarako Nicolas Chretien dago Hiru Xilo baratzegintza proiektuaren atzean. Urtarrilean hasi zen baratzea lantzen, eta martxoaren hasieran ekin zion ekoitzitako produktuak merkaturatzeari. “Banuen formazioa baratzegintzan, baina orain arte honekin zerikusirik ez zuten... [+]
Arabako Bionekazaritza elkartearen eta Euskadiko Hazien Sarearen arteko lankidetzatik sortu zen duela urte pare bat Agroekoop kolektiboa. “Arabako agroekologiaren bueltako elkarteak lotzeko eta indartzeko, eta sinergiak sustatzeko asmoz sortu genuen”, adierazi du... [+]
Lehen begi kolpean, ohiko artaldea dirudi argazkikoak, ezta? Bada, ez… ardi horiek suhiltzaile ere badira eta. Nafarroako Zunbeltz Nekazaritzako Test Guneak zerbitzu berria eta berritzailea jarri du martxan Lizarraldean: Arsue, edo artalde suhiltzaile estentsiboa... [+]
Urteak daramatzate Atxondoko Biezko baserrian bizitzen eta lanean Aner Garitaonandiak eta Oihane Lekunberrik. “Kaletarrak ginen gu, nik enpresa eta turismo ikasketak egin nituen, baina mundu hori ez zitzaidan gustatzen…”, azaldu du ekoizleak. Lekunberrik,... [+]
2009an sortu zen Ja(ki)tea elkartea zenbait jatetxe, sukaldari eta gastronomia kritikariren arteko elkarlanetik. “Hasiera hartan, Gipuzkoako 14 bat jatetxe elkartu ginen, baina pixkanaka hazten joan da proiektua, eta gaur egun 37 gara”, azaldu du Xabier Zabaletak,... [+]
Eladi Balerdi erlezainaren eta Jose Manuel Atxaga erleen zale sutsuaren arteko elkarlanetik egitasmo berritzailea sortu da duela gutxi. "Arnastu erlauntzaren airea" eta "Erleen sauna" jarduerak proposatu dituzte, konbentzituta baitaude onuragarri direla... [+]
Elkea proiektuan produktu asko eta desberdinak ekoizten ditu David Ruiz de Galarreta Azpilikueta ekoizle amezkoarrak. Olibondoekin hasi zen, baina fruta arbolek, lekaleek eta zekaleek ere beren tokia egin dute proiektuan urteotan. Eta, orain, jarduera berri bat gehitu die... [+]
Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]
Zergatik doa mundu guztia Iruñera erosketak egitera, gure eskualdean elikagai asko ekoizten bada? Zergatik da hain zaila bailara hauetako produktuak bailara hauetako dendetan topatzea?”, galdera horiei eta beste zenbaiti tiraka hasi ziren lanean Zangoza aldean duela... [+]