Permakulturaren sortzaileetako bat den Bill Mollisonek, datorren kapitalismoaren kolapsoaren osteko suntsiketari aurre egiteko aholku hauek eman ditu.
Tolosaldeko Atarian elkarrizketa dotorea egin diote Andres Etxeberria Iztueta berastegiarrari eta gai ugari gozo bezain gordin goldatu ditu. Kazetariak zera galdetu dio artzain eta artisau jantziari: “Egoera honek zer gogoeta sorrarazi dizu?”; eta bere erantzunean, “uste izan dugu, mundu honetan dotore bizi garela, atzera egiteko eta gauzak okertzeko aukerarik gabe biziko ginela... Ekonomia arazoa badator eta lehen sektorean lanik egin nahi ez duen gizartea eraiki dugu. Egoera honetan itzuliko al gara lurreko lanetara, asentatuko al gara, egoera fantasma hauek utzita? Beheraxeago etorriko al gara, atzerapauso txiki bat eginda? Hauxe nire gogoeta”.
Permakulturaren sortzaileetako bat denak, Bill Mollisonek, datorren kapitalismoaren kolapsoaren ondorengo suntsiketarako nola prestatu eta gaitu behar garen esan berri digu. Aholku batzuk eman ditu, gutako bakoitzak ahalik eta azkarren abian jar ditzagun. Ea bada.
Lurra lantzen hasi, baratzea ez ezik, oinarrizko laboreak (artoa, garia eta abar) eta zuhaitzak eta arbolak (fruta arbolak, zuretarakoak...).
Lurrarekin lotu. Zeurea ez bada, senideren batena, auzokoa. Lurra lantzearen parte izan; hirian baino denbora gehiago igaro lurrean: erein, landatu, eraiki, hondakinak berbizitu, natura osatu...
Trebetasun praktikoak landu: sukaldea, zurgintza, joskintza, tresneria konponketa, eta abar. Eta jakintza horiek partekatu.
Elkarri laguntzeko talde bat aurkitu, elkar zaintzeko eta oinarrizko premiak elkarrekin asetzeko: higiene produktu naturalak, sendabelarrak, elikagaien eraldaketa.
Bizimodua erraztu, denbora eta espazioa berreskuratuz. Dirurik gabe egin daitekeen guztiaz jabetu: ariketak, eskulanak, sozializazioa, lorazaintza...
Gero eta gehiago kontsumitzeko logikatik urrundu. Artisau produktu kalitatezkoak eta ekoizle txikiek egindakoak lehenetsi. Trukea sustatu, eta balio afektiboa saritu.
Bertako haziak zaindu.
The Guardian egunkariak Épernayn (Frantzia) txanpain-industrian aritzen diren migratzaileen egoera aztertu du. Ikerketak agerian utzi ditu luxuzko xanpaina-marken mahastietan lan egiten dutenen baldintza prekarioak eta legez kanpokoak.
Ugaztun hitza entzutean, askotan burura etortzen zaizkigun lehen ordezkariak tamaina handienekoak izan ohi dira: hartza, otsoa, oreina… Batzuetan etxekotutako katua edo txakurra dira agertzen lehenak, edo urruneko lehoiak eta elefanteak. Ikusgarritasunak lehia irabazi ohi... [+]
Palestinarren genozidiorako Israelek erabiltzen duen arma nagusietako bat gosea da. Alde batetik, Gazara elikagaiak sartzeko debekuarekin, eta, bestetik, Palestinako elikadura-burujabetza ezabatuta.
Laster urte guztian izango ditugu malko ilar goxoak (Pisum sativum). Oraindik, ordea, negua eta udaberria dira, ia erabat ilar freskoak jateko sasoia; udaberrian jango ditugun azken ilarrak ereiteko garaia orain hasten da. Eta oraintxe jango ditugu urria aldera erein zirenak.
Gero eta nekazaritzako test gune gehiago ditugu inguruan, hau da, nork bere proiektua martxan jarri aurretik nekazaritzan eta abeltzaintzan trebatzeko guneak. Nafarroako Zunbeltz espazioa eta Gipuzkoako eta Ipar Euskal Herriko Trebatu dira horietako zenbait adibide, gurean... [+]
Euskal Sagardoa Jatorri Deiturak erronka ezarria dio bere buruari: Euskal Herri osoko sagar eta sagardogileak biltzea. “Sagardoaren kultura lurralde osoan dago, eta lurralde osoan mantendu dira sagardotarako sagarrak”, esan digu Unai Agirrek, sor-markaren... [+]
“Aterako dut sagar zuku bat?”. Galdera horrekin hasi da Barrundiako Ekonomatoko kide Koldo Lopez Borobia, Susana Lopez de Ullibarri eta Santi Txintxurretarekin izandako elkarrizketa. Sagar zukuaren bueltan eta sagarrondoz inguratutako lorategian elkartu gara. Hau ez... [+]
Herritarrak elkarren artean saretzea eta bizitza sozialerako espazioak bultzatzea da Xiberoko Kolektiboa elkartearen lan ildoetako bat. Bide horretan, baratze kolektiboa sortzeko aukera suertatu zitzaien 2020an Maulen, eta zalantzarik gabe, proiektuari ekitea erabaki zuten... [+]
Txokolatea kakaotik sortzen da. Kakaoak Theobroma cacao du izena; Theobroma hitzak “jainkoen janaria” esan nahi du. Aspaldikoa da txokolatearen gurtza; jainkoena zena azkar asko egin genuen geure. Euskal Herrian, azukrearekin eta kafearekin batera elikagaien... [+]
Badira hainbat espezie arrandegietan beti egotera derrigortuak diruditenak. Haien arteko arrain batek dirdira berezia du, urrezko koroarekin begiratzen baikaitu: urraburuak (gazteleraz ere, ezaugarri berari men eginez, dorada-k). Ondoan haien artean anaiak diruditen sorta dago,... [+]
Mikro eta makro kontzeptuen arteko muga lausoa da, eta elkarren arteko eragina lausoa izan arren, eragiten du. Baita gugan ere. Arazoa dator lainopeko itsutasunean asmatzen ez dugunean gu geu non gauden, herria non dagoen.
Zeruka, zeru bete on dakar zerukak. Zeruka, magitxa, magintxeta, mihauria, magina, baina, ilar-axala, mantxa, teka edo, ezagunena, leka. Lekak barruan dakarren leka-gauza, leka-bihia, lekalea edo lekazia bezalako jaki ederrik ba al da negua goxatzeko? Pertzak bete lekari,... [+]
Arrasateko Beroña auzoan dago kokatuta Xabi Abasolo Etxabek eta Naiara Uriarte Remediosek bultzatutako Errastiko Ogia proiektua. Bakoitza bere bidetik iritsi ziren okintzaren mundura, baina eredu ekologikoan eta ama orearekin ekoizteko oso ongi uztartu dituzte bi gazteen... [+]
Gaua da. Zuhaitzetan geratzen diren hosto gutxien artetik igarotzen da ilargiaren argia. Isiltasuna da nagusi. Txoriak sasi artean daude, babestuta lo, lo-edo. Baina bat batean zerbaitek kolpatu du sasia. Txori gehienak izutu diren arren, izoztuta bezala geratu dira, isilik... [+]
Bart arratsean izan da. Etxekoak gintonikari zurrupaka. Ni aspaldi dibortziatu nintzen gintonikarekin. Ginak oso gogoko ditut, hortz-haginak ur, baina tonikak ezin edan ditut, gozoegi eta burbuila zakar gehiegi.