“Etorkizun bizigarria” lor dezakegula diote klima larrialdian adituek, baina neurri zorrotzagoak eta berehalakoak hartuz gero
Klima larrialdiak dagoeneko saihestu ezin daitezkeen ondorioak ekarriko dituen arren, berehala neurri eraginkorragoak hartuz gero bada esperantzarik, planeta 1,5 gradu zentigradu baino gehiago ez berotzeko eta “denontzako etorkizun bizigarria ziurtatzeko”. Hala dio IPCCko zientzialarien azken txostenak.
Nazio Batuen Erakundeko IPCC Klima Aldaketari Buruzko Gobernu Arteko Taldeak klima aldaketari lotutako azken txostena aurkeztu du, seigarrena, 2021-2022 urteetan ikerlariek egindako aurkikuntzetan oinarrituta. Larritasuna begi-bistakoa da: orain arte bezala jarraituta, Lurra 3,2 gradu zentigradu berotuko da mende amaierarako, eta estatuek hartu dituzten konpromisoak beteta berriz, 2,2 gradu. Edozein kasutan, ondorio oso kaltegarriak izango lituzke planeta hainbeste berotzeak.
Aldiz, berehala neurri zorrotzagoak eta ausartagoak hartuta, zientzialariek uste dute posible dela mende amaierarako planeta 1,4 gradu berotzea eta hortaz, 2015eko Parisko Hitzarmenean jarritako muga (1,5 gradu) mantentzea. Hori bai, helburua lortzeko aukera gero eta txikiagoa dela eta neurriak lehenbailehen martxan jarri behar direla ohartarazi dute. Planetaren berotze efektua mugatzeko, berotegi gasen isuria erdira murriztu beharko litzateke hamarkada honetan eta %84 murriztu beharko litzateke mende erdirako, IPCCren aurreko txostenean azaldu zutenez.
Zein neurri hartu?
Helburuak lortu ahal izateko, energia garbietan, berriztagarrietan, jarri du fokua zientzialari taldeak: “Hartutako hainbat politika eta neurrik erakutsi dute gai direla CO2 isuriak modu esanguratsuan murrizteko, eta eremu zabalagoetan aplikatu daitezkeela. Konpromiso politikoa da falta dena”. Bioerregai jasangarriak eta hidrogenotik eratorritako erregaiak erabiltzea ere jarri dute mahai gainean, eta auto elektrikoa alternatiba izan daitekeela adierazi dute.
Ekoizpenean bakarrik ez, txanponaren beste aldean ere jarri du arreta taldeak: gaur egungo kontsumo maila mantenduz gero, ezinezkoa izango da Lurra 1,5 gradu baino gehiago ez berotzea. Alegia, energia kontsumoa murriztea ere gako izango dela, klima larrialdiaren kalteak mugatu nahi baditugu.
Aurten, Arabiar Emirerri Batuetan egingo dute Klimaren Gailurra, eta azterketa pasa beharko dute estatuek, Parisen hitzartutakoa betetzen ari al diren erakusteko.
Aurtengo urtarrila 1850. urteaz geroztik beroena izan dugu. Gainera, aurreko hilabeteen joera mantentzen du, azken hemeretzi hilabeteen artean, hemezortzigarrena da bero erregistroak apurtzen.
Nature Medicine aldizkarian publikatutako artikuluaren arabera, berotegi efektuaren ondorioz handiagoa izango da beroak eragindako heriotzen igoera hotzak eragiten duen heriotza jaitsiera baino. Gainera, beroarekiko egokitze onenak ere ez luke arazoa guztiz konponduko.
Igande arratsaldean Greenpeace-ko 30 kide inguruk Urdaibaiko proiektuaren kontrako ekintza burutu dute Bilboko Guggenheim museoan. Hamar landare eta animalia-espezie errepresentatu dituzte.
Munduko landa eremu periferikoetan 4 milioi kilometro koadro laborantza lur abandonatu dira azken 75 urteotan. Orain arte arrazoi ekonomikoengatik uzten baldin baziren nagusiki, gerora, klima aldaketak ere horretara bideratuko ditu geroz eta gehiago. Bioaniztasuna babesteko xede... [+]
AEBetako Ozeanoko eta Atmosferako Administrazio Nazionalaren (NOAA) ikerketaren emaitza zabaldu du Nature Climate Change aldizkariak: bereganatzen zuen karbono dioxido eta metano kopurua baino gehiago isurtzen du orain tundrak.
-(1).jpg)
Brasilen suteek 30,86 milioi hektarea baso eta eremu natural suntsitu zituzten iaz, Italia osoaren azalera baino gehiago. Suteek %79ko igoera izan zuten 2023arekin alderatuta, Fire Monitorren ikerketa batek agerian utzi duenez.
Inor ez ala denok. Klima larrialdia inork ez pairatzeko aldaketak bideratu ezean, behintzat guztiek pairatu dezagula. Zuk –irakurle–, nik –Jenofa–, haiek –pobreak– eta haiek –aberatsak–. Satisfaziorik ez zidaten eragin Los... [+]
Hodeiak murrizten ari dira eta horrek eragin nabarmena du klima-aldaketan, NASAko ikertzaile-talde batek ondorioztatu duenez. Terra satelitearen datuak aztertuta, ikusi dute azken 20 urteetan, pixkanaka, baina etengabe, murriztu dela hodeien estaldura. Amerikako Batasun... [+]
Muturreko lehorte eta euriteak normaltasun berria bilakatu zaizkigu. Areagotzen dituzten kalte ekonomiko eta ekosistemikoen artean, laborantzak pairaturikoak ez dira txikienak. Bereziki, lehorte garaietan zaluegi idortzen diren edota eurite handietan ur guzia xurgatu ezin duten... [+]
Elur faltak eski estazio ugari kinka txarrean jarri ditu, klima larrialdiaren ondorioz. Baina paisaiari eta naturari ahalik eta etekin ekonomiko handiena ateratzeko batzuen logikak hor jarraitzen du, eta goi mendietan musika festibal erraldoi eta garestiak antolatzea da azken... [+]
220km/h baino abiadura handiagoko haize-boladek astindu dute Frantziako kolonia den Mayotte uhartea. Funtsezko azpiegiturak suntsitu, eta irlaren zati handi bat inkomunikaturik utzi du; biktimen zenbaketa zaildu du horrek. “Premiazko neurriak” hartuko dituela iragarri... [+]
Plastiko kutsadurari konponbide bat adosteko goi-bilera zikloa bukatu berri dute, Hego Koreako Busan hirian iragandako bosgarren gailurrean ere porrot eginda: hitzarmenik adostea ez dute lortu, nagusiki plastiko esportatzaile handiek negoziaketak oztopatu dituztelako. Bitartean,... [+]
Bilboko Zirika! herri gunean eginen dute banaketa, ostiralean 19:00etan. Fanzine bidez eta sare sozialetan zabalduko dituzte partehartzaileen testuak, eta irabazlearena argitaratuko du ARGIAk.
Azken hamar urteetan turismoak eragindako CO2 isurketen emendioa ekonomia orokorrarena baino bi aldiz handiagoa izan da. Nature Communications aldizkari zientifikoak abenduaren 10ean plazaratu ikerketaren emaitzak dira.
Hizkuntza matematikoa ondo ulertu eta interpretatzeak badu garrantzia ikasketa prozesuan; horixe esan ohi diegu guk geure ikasleei, bederen. Matematiken lengoaia unibertsala da, eta oro har, interpretaziorako errore marjina txikia izan ohi da. Nekez marraztuko genuke hiruki bat... [+]