Eta manikiek herritarron antza handiagoa balute?
Errealitatetik gertuago dauden gorputzak islatzen dituzten manikidun denda eta erakusleihoak gutxiengoa dira oraindik, baina modaren mundutik bertatik dator gogoeta: gorputz itxura errealagoa duten manikietan ikusi nahi dute arropa bezeroek, identifikatuago sentitu. Sinéad Burke pertsona nanoa eta aktibista da, eta argi du aniztasuna dela gakoa, “aniztasunak aukera ematen duelako arropa guztiontzat diseinatzeko. Esplizituki utzi gaituzte kanpoan, esplizituki egin behar gaituzte orain ikusgarri”.
Modaren industriak berak betikoturiko edertasunaren idealean oinarritu ohi dira manikiak, altu, argal eta uniforme. Kuriositate moduan, gizakion batez bestekoak baino zentimetro batzuk gehiago izan ohi du maniki estandarrak (1,85 cm. inguru emakumeen manikiak, 1,94 inguru gizonarenak).
Bestelako gorputzak irudikatzen dituzten manikiak kasu isolatuak dira gaur egun, sarri publizitatea bilatzen duten keinu hutsa. Baina modaren ikurretako bat den Vogue aldizkariak artikulu batean aldarrikatu du manikiak birpentsatzeko garaia dela, herritarrongandik hurbilago dauden gorputzak ikusgarri egiteko garaia.
Propio ikusgarri bihurtu behar diren gorputzak
Hain juxtu, Sinéad Burke aktibistak bere gorputzaren moldea egin eta pertsona nano baten manikia sortu zuen. Inoiz ez zen aurretik halakorik egin, eta inpaktu handia eragin ziola kontatu izan du: “Inoiz ez nuen ikusi nire itxura duen pertsona baten 360 graduko errepresentazioa”. Aniztasunean jartzen du berak indarra, “hezkuntzarako, berrikuntzarako eta sormenerako tresna delako”. Gorputz txiki eta handiak, zatiren bat falta dutenak… irudikatzea ezinbestekoa iruditzen zaio, idealetik aldentzen diren gorputzak urte luzez propio inbisibilizatuak izan diren heinean, propio ikusgarri bihurtzea zor zaielakoan.
.jpg)
Kirol ugari egin ditu Mercedes Ortega Barrenak (Bilbo, 1967); hala nola atletismoa, paddel surfa eta orain arrauna. Hondarribiko HS2 Surf Center eskolako Dragon Boat taldeko kidea da. Batik bat minbizia duten edo izan duten emakumez osaturiko taldea da. Barrenak nabarmendu du... [+]
Desiraren, genero identitatearen eta erotikaren ikuspegia zabaltzeaz mintzatu da Igor Nabarro sexologoa. Nerabezaroan muineko lesio bat izan zuen, eta hori dela-eta zalantzan jarri zituen maskulinitatea eta sexualitatea. Salatu du istripuaren ostean ez zuela inongo heziketa... [+]
Aktibista intersexa* eta DJa da Marikarmen Free (Baena, Espainia,1984). 2003. urtean sistema psikiatrikoaren kontrako borrokan hasi zen, eta gaur egun bide beretik doa Insania kolektibokoekin. Martxoan, Iruñeko Katakraken egindako “Zapalkuntza psikiatrikoa eta... [+]
Batzuentzat ikusezina eta sinesgaitza bada ere, fibromialgia existitzen da, eta berrehun sintoma baino gehiago daude gaitzari lotuta. Horietako batzuk jasaten ditu Edurne Iribarrenek (Otsagabia, Nafarroa, 1954) eta nabarmendu du eragin “handia” dutela egunerokoan:... [+]
Etxean sartuta dago gurekin sentituko dugun txoko bat, gauaren nekean besarkatzen gaituen gune bat, negarra askatzeko espazio sentituko dugun hori, goxotasunarekin konektatuko gaituen etxekoitasuna, bakardadean konpainia egingo gaituena. Mugimenduan diren bizitza askok ez dute... [+]
Joten erritmora harro erakusten du luma Itxi Guerra aktibista antikapazitistak (Madril, 1998). Gorputz desgaituek bizi dituzten biolentziak balioztatzeko eta sistemari aurre egiteko saretzearen garrantziaz mintzatu da. Gorputzaren bizigarritasuna aldarrikatu du:... [+]
Toledo, 1272-1280. Alfontso X.a Gaztelakoak Ama Birjinari eskainitako 427 kanta monodiko bildu zituen. Santa Mariaren Kantigek Erdi Aroko musika eta literatura bildumarik garrantzitsuenetakoa osatzen dute, baina, kantiga miniaturaz apainduta daudenez, ilustrazio horiek beste... [+]
Pertsona oso energetikoa da eta gorputzak uzten dion bitartean “ahalik eta gehien” disfrutatzen saiatzen da Espe Ciriza Asenna Nafarroako Endometriosi Elkarteko kidea (Iruñea, 1981). Endometriosia dauka, eta horren ondorioz, “izugarrizko” min... [+]
Etxe batean badira zenbait gune, gutxitan erakusten zaizkionak etxetarra ez den norbaiti. Esan trastelekua, ganbara, galdara gela, armairu bat. Askotan lurrazpiko etxeko oinean edo irisgarritasun gutxiko etxearen goialdean kokaturik dira. Etxearen txoko hauek lotsa,... [+]
Musika klasikoa, regetoia eta rocka gustuko ditu Jakes Txapartegi pianistak (Hondarribia, Gipuzkoa, 2009). Itsua da, musika klasikoa jotzen du eta poliki-poliki jazza eta inprobisazioa ikastea gustatuko litzaioke. Etxean zuen teklatuarekin Pirritx eta Porrotxen “Maite... [+]
Erantzunik gabeko galderez inguratuta eta “tristezia sakona” sentituz bizi izan da Daniela Cano. Artista kolonbiarra da, eta pandemia betean Madrilera ihes egin behar izan zuen Kolonbian mehatxatuta zegoelako. Arteaz, bereziki literaturaz baliatzen da erantzunak... [+]
Jende askorekin eta elkarrizketaz inguratuta dagoenean isil-isilik edo ohi baino isilago egoten da Irati Erauskin (Hondarribia, Gipuzkoa, 1996). Horregatik, “oso irekia” den arren lotsatia dela uste dute batzuek. Entzumen urritasuna dauka, eta batzuetan “oso... [+]
Behar ez den lekuan autoa aparkatzen duten gidariak salatzen hasi zen Juan Larreta (Iruñea, 1968) duela bost urte. Esklerosi anizkoitza duenez, desgaituak diren pertsonentzako aparkalekuetan autoa uzteko txartela dagokio. Urteak daramatza Nafarroako txartelen erregistro... [+]
Askotan nahastu izan nau kanpo begiradak mutiko nerabe batekin, hori ez da berria. Berria ez denez, grazia egitetik gogaitzera pasa izan nau. Berria ez denez, geroz eta erantzun epikoagoak botatzeko gaitasuna garatu dut, egoeraren gaineko kontrola neureganatuz. Eta kontrola... [+]