Estreinaldien %1,99 soilik izan da euskaraz Hego Euskal Herriko zinema areto komertzialetan, Pantailak Euskarazek eta Hizkuntz Eskubideen Behatokiak 2022. urtean zinemetan egin den euskarako eskaintzari buruzko ikerketaren arabera. Datuak "gordin bezain kezkagarriak" direla adierazi dute.
Pantailak Euskaraz, euskal ikus-entzunezkoen aldeko ekimena, eta Hizkuntz Eskubideen Behatokiak 2022an Hego Euskal Herriko hiriburuetako zinema komertzialetan egindako estreinaldi kopurua eta eskainitako filmeen hizkuntzak aztertu ditu. Haien arabera, datuak "gordin bezain kezkagarriak" dira: "Euskarazko jatorrizko bertsioan, euskarara bikoiztuta, edo euskarara azpidatzita eskaini den estreinaldia ez da %2ra iritsi. Gazteleraz edo gaztelerara azpidatzita, berriz, filmen %100 eskaini dira".
Irati, Paul Urkijoren filma, ostiralean iritsi da zinema aretoetara. Film berriak euskal ikuslerian sortu duen "poza eta itxaropena" aprobetxatu nahi dituztela adierazi dute Pantailak Euskarazek eta Hizkuntz Eskubideen Behatokiak, 2022. urtean zinemetan egon den euskarazko eskaintzari errepasoa egiteko. Haien esanetan, 2022 osoan zehar ez da euskarazko fikziozko film bakar bat ere estreinatu.
"751 estreinaldietatik, jatorrizko bertsioa euskaraz lau filmek izan dute, euskarara bikoiztuta beste hamaika eskaini dira, eta elebidunak edo hirueledunak direnak beste bi izan dira", azaldu dute bi eragileek. Beraz, 2022an euskarak izan duen presentzia %1,99koa izan da Hego Euskal Herriko zinema komertzialetan. Gainera, euskarazko filmeek izaten duten pase kopurua gaztelerazkoek dutena baino "askoz ere txikiagoa" izaten dela diote. Hortaz, haien arabera emanaldi kopuruari begiratuz gero, euskarazko eskaintza "are txikiagoa" litzateke: %1ekoa.
"Nekez uler daiteke bi hizkuntza ofizial dauden lurralde batean, herritarrei euskaraz bizitzeko aukera horrela ukatzea"
Gauzak horrela, euskaldunon hizkuntza eskubideen "urraketa sistematikoa" dela eta, neurriak eskatu dituzte Pantailak Euskarazek eta Hizkuntz Eskubideen Behatokiak: "Nekez uler daiteke bi hizkuntza ofizial dauden lurralde batean, herritarrei euskaraz bizitzeko aukera horrela ukatzea eta ondorioz, herritar guztien oinarrizko eskubidea mugatzea". EAEko 10/1982 Legeak, Euskararen erabilera normalizatzeko oinarrizkoa, dio "Jaurlaritzak neurriak hartuko dituela bi hizkuntza ofizialen erabilera arian-arian berdintzeraino zineman eta ikus-entzunezko grabazioetan". Lege horrek 40 urte egin ditu, eta bertan jasotzen diren artikulu asko oraindik ere betetzen ez direla salatu dute.
Euskara bermatzeko legearen beharra
Hizkuntz Eskubideen Behatokiak eta Pantailak Euskarazek uste dute erakunde publikoen ardura dela herritar guztien hizkuntza eskubideak zinemetan babesteko neurriak hartzea: "Beharrezkoa da euskararen presentzia legez bermatuko duten arauak jorratzea Eusko Autonomia Erkidegoan eta Nafarroako Foru Komunitatean".
Izan ere, ikus-entzunezkoek aisialdian geroz eta denbora gehiago hartzen dutela ikusten dute, zinemetan estreinatzen diren filmak streaming plataformetara iristen dira ondoren, eta beraz, filmak euskaraz ere egotea "ezinbestekoa" da euskararen "normalkuntzan aurrera" egiten jarraitzeko, herritarren arteko "berdintasunean sakondu eta euskarari etorkizun duina" ziurtatzeko.
Era berean, euskarazko ekoizpenak eta euskarara bikoiztutakoak kontsumitzera animatu nahi dituzte euskal herritarrak, eta euskarazko eskaintzarik ez dagoenean salaketak jartzera.
Irungo euskaldunen pazientziak gainezka egin du; haserre daude eta oraingoan ez dira "isilik geratuko". Gabonetako argiak pizteko ekitaldia erdara hutsean egin izanak hiriko 35 elkarte eraman ditu udalaren hizkuntza politika salatzera –aurrekari gutxi izango ditu... [+]
Euskalgintzaren Kontseilua hizkuntza larrialdia bizi dugula ohartarazten ari da azken astetan. Urte dezente pasa dira euskararen biziberritze-prozesuaren egoera bidegurutzean, errotondan, inpasse egoeran eta antzeko hitzekin deskribatzen hasi zenetik, hizkuntza politikek... [+]
Korsikako legebiltzarkideek ezin dute Korsikako Asanblean korsikeraz hitz egin, Bastiako Auzitegiaren 2023ko epai baten arabera. Ebazpen horri helegitea jarri zion Asanbleak, baina debekua berretsi du orain auzitegi berak. Epaiak tokiko beste hizkuntzei eragiten diela ohartarazi... [+]
ELA, LAB eta Kontseiluak elkarretaratzea egin dute, Administrazioarekiko Auzietarako epaitegi batek Kabia organismoari emandako ebazpenaren aurka protestatzeko. Euskara maila bermatzeko ahalegina “hutsaren hurrengoa” bilakatzeko arriskua dagoela salatu dute.
Donostiako Decathlon saltoki handiak errotulazioak euskaraz ez dauzkalako kexa jarri du kontsumitzaile batek Behatokian. Saltokiaren erantzuna (gaztelaniaz) esanguratsua da: Erkidegoko legeak ez du jasotzen inongo inposiziorik karteldegia euskaraz jartzeari buruz. Alegia, lege... [+]
Kabia organismoaren zaharren egoitzetan 54 plaza egonkortzeko 2022an onartutako lan-eskaintza bertan behera utzi du Donostiako epaile Gonzalo Pérez Sanzek. Gipuzkoako Aldundiaren erakundeak jarritako hizkuntza eskakizuna gehiegizkoa eta baztertzailea dela dio epaileak.
6.000 eurotik 10.000 eurorainokoak izango dira zigorrak. Katalana da Andorrako hizkuntza ofizial bakarra, nahiz eta biztanleen erdiaren ama hizkuntza gaztelania den.
Eusko Legebiltzarrera heldu da gaia, eta pobrea izan da Eusko Jaurlaritzaren erantzuna. Osakidetzak medikuak falta dituen arren, apenas handitu diren Medikuntza ikasteko plazak EHUn. Gainera, karrera euskaraz ikasteko plaza gutxiago eskaintzen dituzte espainolez baino, nahiz eta... [+]
Premiazko txostena eskatu dio Nafarroako Kontseiluari. Behin betiko onartzeko aurretiazko urratsa da, Nafarroako Justizia Auzitegi Nagusiak aurreko dekretuaren zati batzuk baliogabetu eta bost urtera.
Justizian, osasungintzan eta gizarte zerbitzuetan euskara bermatu dadin, zerbitzu publikoak euskaraz jaso ahal izan daitezen, Nafarroako zonifikazioa amaitu dadin eta ETB3 Nafarroa osoan ikus dadin neurriak hartzeko eskatu dio Espainiako Gobernuari Europako Kontseiluko Adituen... [+]
Filosofiako laugarren mailan, EHUn, nahitaez ikasgairen bat gaztelaniaz hautatu behar dute ikasleek, ez baitago nahikoa ikasgai euskaraz. Gaztelaniazko ikasleek ez dute arazo hori, eta bitxia da, euskarazko ikasle gehiago dagoelako gaztelaniazkoak baino. Beste karrera batzuetan... [+]
Irailaren 18koa da azken sententzia: Donostiako udaltzaingorako lanpostu deialdiaren euskara eskakizuna atzera bota du EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak. Euskalgintzaren Kontseiluak eta Donostiako Bagera Euskaltzaleen elkarteak elkarretaratzea deitu dute Donostian, Alderdi... [+]
Herritarrak eskatzen du seinaleak euskaraz jartzeko. Gobernuak erantzuten dio legeak ez duela horretara behartzen. Behatokiak erantzuten dio, legeak ez badu derrigortzen ere, euskaraz jartzeko debekurik ez duela. Gobernuak bereari eusten dio. Alabaina, herritarrak tematzen dira... [+]