Esteve Materraren 1617ko liburuaren edizio kritikoa argitaratu dute
UPV/EHUko Aziti Bihia Hizkuntzalari eta Filologoen elkarteko kideek Esteve Materraren “Doctrina Christiana” liburuaren edizio kritikoa sortu dute, eta EHUk eta Euskaltzaindiak argitaratu dute, “Euskararen Lekukoak” eta “Monumenta linguae Vasconum: Studia et Instrumenta” bildumen baitan.
Esteve Materraren “Doctrina Christiana”-ren lehen edizioak 1617an ikusi zuen argia, Bordelen. Euskaraz inprimaturiko lehen liburuetakoa izateaz gain, ondorengo argitalpenetan sarri erabili zen euskalki literarioa sortu zuen, lapurtera klasikoa.
EHUk eta Euskaltzaindiak liburua ikertu dute, eta erakutsi dute “uste izan dena baino garrantzitsuagoa” izan zela Materra, bai euskal literaturaren esparruan, baita hortik kanpo ere. Materraren ale guztiak galduta zeuden, eta liburuaren lehenengo edizioa ezezaguna zen, Danimarkako Errege Bibliotekan ale bat topatu duten arte.
Dorota Krajewskak EHUko Hizkuntzaren eta Literaturaren Didaktika saileko ikasle eta ikerlariak aurkitu du liburu galdua. “Hain zuzen ere, horren eta Oxforden gordetako bigarren argitalpenaren ale bakarraren (1623) edizio kritikoa eta azterketa prestatu berri dute Krajewskak berak eta Aziti Bihia Hizkuntzalari eta Filologoen elkarteko beste kide zenbaitek”, jakinarazi du Euskaltzaindiak. Orain, Euskaltzaindiak eta EHUk eman dute argitara edizio berria.
Krajewskak azaldu duenez, Materrak informazio baliagarria dakar orduko euskal testuen irakurle motaz: “Lehen edizioa haurrek zuzenean erabiltzeko egina da, eta bigarrenak marinelak ditu helburu. Bazen garaiko Lapurdin euskaraz irakurtzen zekien komunitate bat”.
Bestalde, ikerketak erakutsi du Materra idazlea uste baino garrantzitsuagoa izan zela. Erdaraz argitaratu zituen lanek pisua izan zuten kontraerreforma hedatzeko lanetan. “Hain zuzen, horregatik bidali bide zuten garai hartan eta Inkisizioaren txingarren beroan Gaskoniatik Lapurdira, fede katolikoaren oinarriak zabaltzeko eta gotortzeko helburuz. Liburua idazteko, hamar hilabetean ikasi omen zuen euskaraz”, jaso du Euskaltzaindiak.
Ikerlarien ustez, hala ere, Materra erabili zuten liburuaren egile gisa ordurako jada idazle ezaguna zelako eta lanari prestigioa emateko. Orduan nork idatzi zuen? Axular bera izan zitekeen hipotesia dute adituek, baina berau eta Materraren idazteko estiloak alderatuta, oraindik ez dute nahiko zantzu aurkitu idazle hori Axular dela esateko.
Martxoaren 17an hasi eta hila bukatu bitartean, Literatura Plazara jaialdia egingo da Oiartzunen. Hirugarren urtez antolatu du egitasmoa 1545 argitaletxeak, bigarrenez bi asteko formatuan. "Literaturak plaza hartzea nahi dugu, partekatzen dugun zaletasuna ageri-agerian... [+]
1984an ‘Bizitza Nola Badoan’ lehen poema liburua (Maiatz) argitaratu zuenetik hainbat poema-liburu, narrazio eta eleberri argitaratu ditu Itxaro Borda idazleak. 2024an argitaratu zuen azken lana, ‘Itzalen tektonika’ (SUSA), eta egunero zutabea idazten du... [+]
Sexu-genero disidentziak zeharkatutako bost lagunek osaturiko literatur banda da Pomada. Lehenbiziko oholtza gaineko emanaldia sortu dute, Maitaleen hiztegi baterako zirriborroa deiturikoa, poesia eta musika nahasten dituena. Irlak berba dute abiapuntu. Emanaldietako baten... [+]
6 urtez azpiko haurrek egunean ordubetez baino ezin dute egon Debako liburutegian. Udal gobernuak argudiatu du "liburutegian erabilgarri dagoen espazioa mugatua" dela, baina ez du argitu espazio mugatu horregatik ezartzen dituzten ordu murrizketak zergatik aplikatzen... [+]
Euskal nobela beltzaren astea ospatu da Baztanen hilaren 20tik 26ra. Hainbat liburu aurkezpen, solasaldi eta bestelako ekitaldiren artean, zapatu goizeko mahai-inguruak sortu du aparteko ikusmina. Izan ere, nobela beltzaren aitzakian, bestela ere kriminal bat nola eraikitzen den... [+]
Erakunde publikoen bekak eta sariak. Kritika eraikitzaile bat izeneko dokumentua plazaratu du Lanartea elkarteak. Berria-k zabaldu du laburpena, eta txostena eskuraturik, hemen duzue elkarteak erakunde publikoei egiten dien gomendio sorta.
DBH4 errepikatu zuen urtea gogoratzen du Jonek Pleibak (Susa, 2024) eleberrian. Adinkideak Durangoko institutura aldatu ziren, eta Polly auzokidearen ikasgelan geratu zen bera. Haurtzaroa Joneren baserria eta Pollyren txaleta lotzen zituen errepidean gora eta behera emana zuten... [+]
Hamahiru urte beteko dira asteartean, hilaren 14an, Jose Luis Alvarez Enparantza Txillardegi hil zela, eta hura gogoan, ekitaldi jendetsua egin dute Antiguako Gaskonia plazan. Urteroko legez, Txillardegiren senideak, lagunak eta euskaltzaleak elkartu dira bertan, Eta non du... [+]
ilbeltza-(1).jpg)
Hamaikagarrenez antolatu dute euskal nobela beltzaren astea, urtarrilaren 20tik 26ra. Ekitaldi ugari egingo dira Baztango bailarako hainbat herritan. Liburu aurkezpenak, mahai-inguruak, solasaldiak eta kultur ekitaldiak izango dira, eta ekintzetan parte hartzea doakoa izango da.
Euskal kulturako berritasunak ezagutu nahi dituenak eta egile zein argitaletxeei zuzenean erosi nahi dizkienak urtean zehar baditu hainbat azoka eta ekimen aukeran. Urte askotako tradizioa dute horietako batzuek eta berriagoak dira besteak; tematikoak dira horietako asko eta... [+]
Joan Tartas (Sohüta, 1610 - heriotza data ezezaguna) ez da gure letren historiako idazle famatuenetarik eta, hala ere, ediren dugu gauza onik “pieza mendre” honetan, zeinaren titulua, onar dezagun hasieratik, ez den segur aski mundu honetan paraturiko izenburuen... [+]
Bilboko Zirika! herri gunean eginen dute banaketa, ostiralean 19:00etan. Fanzine bidez eta sare sozialetan zabalduko dituzte partehartzaileen testuak, eta irabazlearena argitaratuko du ARGIAk.