“Estatuko biktimen fiskaltza soziala” izan nahi du Euskal Herriko Giza Eskubideen Behatokiak bere bigarren fasean
2016. urtean haren jarduera eten ondoren, “hutsune” bat atzeman duela adierazi du Behatokiak, eta horri konponbidea eman nahi dio. Aholku Batzordea aurkeztu dute Miramar jauregian, hamabost abokatu, aditu, ekintzaile, irakasle eta biktimek osatua.
2001. urtean sortu zen Giza Eskubideen Behatokia (GEB), giza eskubideen urraketak jaso dituzten biktima guztiek “egia, justizia eta erreparazioa jasotzeko duten eskubidea bermatzea” eta “Euskal Herrian gertatu eta gertatzen diren urraketei aurre egitea” helburu, “nazioartean publikoki jakinaraziz eta juridikoki salatuz”. 2016. urtean etenaldia egin zuen GEBk, baina aurten bigarren faseari ekin dio, Foru Sozial Iraunkorra desagertu ondoren atzeman duten “hutsune” bati erantzuna emateko asmoz. Donostiako Miramar Jauregian egindako aurkezpenean, GEB “estatuko biktimen fiskaltza soziala” bilakatzeko borondatea agertu dute Behatokiko kideek.
ETAren eta Espainiako Estatuko biktimen kasuak aztertzerakoan dagoen “tratamendu asimetrikoa” eta “diskriminazioa” nabarmendu ditu Agus Hernanek, eta adierazi du “hutsune” hori konpontzea dela beren helburuetako bat: “ETAren biktimek Auzitegi Nazionalean fiskaltza espezializatu bat duten bitartean, ez dago estatuaren biktimei antzeko mekanismo bat emateko inolako borondaterik”.
Estatuaren biktimek justizia lortzeko egiten duten bidearen zailtasunak nabarmendu ditu GEBk. 2001. urtean bere estatutuetan jaso zuen bezala, elkarteak konpromisoa du giza eskubideen salaketak nazioarteko organo eta tresnen aurrean aurkezteko, kasuei buruzko txostenak egiteko, prozesu judizialetan esku hartzeko, eta topaketak, prestakuntzak, mintegiak eta kongresuak antolatzeko. Biktima horiek erakunde publikoetatik “zeharo abandonatuta” sentitu direla salatu du GEBk, eta bigarren mailako biktimak direla sentiarazten dietela, Berriak jaso duenez.
Giza eskubideen urraketak baloratzeko orduan zein eskubide izan behar duten oinarri aipatu du GEBk: osotasun fisikoa, errugabetasun presuntzioa, berme guztiekin egindako epaiketa justua eta, kartzela zigorra ezarriz gero, espetxe tratamendu egokia. Nazioartera begira, Iratxe Urizar Behatokiko kideak eta abokatuak bi eremuetan lan egingo dutela zehaztu du: Europako erakunde eta sareetan parte hartu, eta oinarrizko eskubideen eta askatasunen urraketak salatzen dituzten ekimenetan lagundu.
Lana dago egiteko
Azken urteetan estatuaren biktimen aitortzan aurrerapausoak egin direla azpimarratu du Hernanek; izan ere, EAEko 12/2016 Legearen eta Nafarroako 16/2019 Foru Legearen onarpenari esker, 346 biktima aitortu dituzte, horien artean azkenetarikoak Angel Berrueta eta bere familia. Hala ere, Espainiako Estatuaren indarkeriak utzitako biktima kopuruaren datuak guztiz zehatzak ez badira ere, Behatokiak datu nabarmen handiagoak mahaigaineratu ditu, Naizen irakur daitekeenez: 400 hildako baino gehiago, 1.000 zauritu baino gehiago eta 6.000 torturatu inguru.
GEBren Aholku Batzordea hamabost kidek osatzen dute: Juanje Soria, Laia Serra, Jone Goirizelaia, Urko Aiartza eta Santiago Bereciartua abokatuek; Nahia Aia, Javier Buces, Leire Imaz eta Laura Pego doktore eta irakasleek; Eneko Etxeberria, Martxelo Otamendi eta Axun Lasa biktimek; Verena Graf eta Jorge del Cura ekintzaileek; eta Olivier Peter espezialistak.
2.700 euroko isuna ere ezarri dio Espainiako Auzitegi Nazionalak. Otsailean atxilotu eta inkomunikatu zuten, Twitterreko zenbait argitalpeni lotuta. Manifestazio bat izango da larunbat honetan Iturmendin, errepresioaren kontra eta adierazpen askatasunaren defentsan.
Astelehenean Donostiako Instrukzio Epaitegian deklaratu beharko dute taldeko kideek. "Adierazpen askatasunaren eta askatasun kulturalaren aurkako erasoa" dela salatu dute.
Apirilaren 28an 42 urte bete ditu Pablo Gonzalezek. Kazetariak 26 hilabete daramatza Poloniako kartzela batean, Errusiaren alde espioi aritu dela egotzita. Gonzalezek idatzitako gutun bat irakurri du Oihana Goirienak. “Hor zaudetela eta ez nagoela bakarrik jakitea... [+]
EHUko Gobernu Kontseiluak adierazpena onartu du, Palestinaren alde eta Gazako sarraskiaren aurrean. Hainbat konpromiso hartu ditu, besteak beste, boluntariotza programa bat martxan jartzea, errefuxiatuen arreta zabaltzea eta giza eskubideen inguruko gogoeta sustatzea. Harreman... [+]
Joan den azaroaren 6an Espainiako Auzitegi Nazionaleko Manuel García-Castellón epaileak hamabi pertsona auzipetu zituen Tsunami Democratikoa auzia dela eta. Ostegun honetan ezagutu zen hiruk atzerrira ihes egin dutela, tartean Jesús Rodríguez La... [+]
Europar Batasunean migrazio politika gogorragoa ezartzeko ituna onartu du euroganberak, zortzi urtetako negoziazioen ondoren. Hala, eskuin-muturraren ideiei men egin eta arau baztertzaileak erabili ahal izango dituzte hemendik aurrera herrialdeek, kontrola areagotzeko eta... [+]
Talde kontserbadore batek salatu du institutua, Muguruza hitzaldi bat ematera gonbidatzeagatik. Bellreguardeko Udaleko zinegotzi ohi batek esan du ez zela hitzaldirik egon. Institutuko zuzendaritza taldeak hilaren 26an deklaratu beharko du guardiako... [+]
Greziako kostaldean joan den urteko ekainean 720 migratzaile zeramatzala hondoratutako itsasontziaren kasuari buruzko ikerketa publiko egin du Europako Herritarren Defendatzaileak. Azaldu duenez, Frontex erakundeak ez du nahikoa "tresnarik" egoera horietan bere... [+]
Otsailaren 28an bi urte bete dira Pablo Gonzalez kazetaria Polonian atxilotu zutela. Errusiako espioia izatea leporatu zioten hango zerbitzu sekretuek, baina oraindik ez dute horren froga edo zantzu ñimiñoena erakutsi.
Ceutako Tarajal hondartzan hamalau lagun hil zituzten duela hamar urte, itsasoz igeri Europara iritsi nahian, guardia zibilen eta Marokoko polizien tiro artean. Haien senide eta lagunek urteurrena baliatu dute justizia eskatzeko, auzia oraindik epaitegietan baita. Justizia... [+]
1999ko otsailaren 15ean Abdullah Öcalan atxilotu zuten, Kurdistango Langileen Alderdiko (PKK) eta mugimendu independentista kurduko burua. Turkiako zerbitzu sekretuek Kenyan atxilotu zutenetik, Marmara itsasoko uharte batean dagoen Iämralä-ko kartzelan isolatuta... [+]
Iruñeko abeslaria bere abestietako letrengatik kartzelaratuko dute, besteak beste, udaltzainen kontrako "gorrotoa eta indarkeria" sustatzea leporatuta.
Duela 10 urte Ceutako Tarajal pasabidean 14 pertsona hil zituzten, itsasoz igeri Europara igaro nahian zebiltzala guardia zibilak haien kontra oldartu ostean. Geroztik Duintasun Martxa egin dute urtero, eta ekimen horretako Bilboko taldeak sarraskiaren eta “mugako... [+]
2022an 576 herritarrek eskatu zuten hiltzeko laguntza eta 288k lortu zuten Eutanasia Legearen babesa. 2021eko ekainean jarri zen indarrean legea eta, harrez geroztik, 749 pertsonak erabili dute. 2021ean 173 izan ziren eskaerak eta 75 izan ziren onartuak.