Estatuaren biolentziaren 41 biktima onartze bidean da Nafarroako Gobernua
Asteazken honetan prozesu horren berri eman du Martin Zabalza motibazio politikoko Biktimen Aitortzarako eta Erreparaziorako Batzordeko lehendakariak. Ostegunean, Egiari Zor Fundazioak eta Nafarroako Torturatuen elkarteak pauso garrantzitsua dela adierazi dute Iruñean egindako agerraldian.
Martin Zabalza Nafarroako Gobernuko Bake eta Elkarbizitza zuzendaria da eta kargu horretatik zuzentzen du aipatutako biktimen batzordea. Madrilgo traba ugari gainditu ondoren, 2019an onartu zen motibazio politikoko biolentziaren biktima izandakoen ezagutza eta erreparazioa arautzen duen legea, eta haren estalpean abiatu zen lanean aipatu batzordea, orain arte biktima gisa ezagutzeko 41 eskari jaso duena.
Zabalzak azaldu duenez, biktima gisa aitortzeko eskari bat jasotzen denean elkarrizketa bat egiten da eskatzailearekin eta txosten bat irekitzen da kasuaz. Ondoren, Nafarroako Gobernuko hainbat agintari eta adituz osatutako batzordera bidaltzen da ikusteko oniritzia emango zaion ala ez. Prozesu konplexu eta luzea da eta orain arte ez da espediente bakarra ere bukatu.
Edozein kasutan, Zabalzak aitortu du luzaroan giza eskubideen urraketa zabala izan dela Nafarroan, eta garai luzean motibazio politikoko biktimen errealitate hori ukatua izan dela, eta badela ordua ukatze horrekin amaitzeko. Batzordea aztertzen ari den kasuetatik hamar pertsona hil egin zituzten, beste hamar torturatuak dira, eta beste 18 hainbat bortxa motaren biktima.
Asko falta da, baina “urrats garrantzitsua da”
Egiari Zor Fundazioak eta Nafarroako Torturatuen Sareak jakinarazi dutenez, asteazkenekoa urrats garrantzitsua izan da “gure herrialdean izandako biolentzia guztiak aitortzeko eta erreparatzeko bidean”.
Errealitatea ukatzeko saio bat egon dela berretsi dute eta Nafarroako Torturatuei buruz egindako txostenak oso argi uzten duela hori. Nafarroako Gobernuko Bake eta Elkarbizitza zuzendaritzak enkargatu eta Kriminologiako Euskal Institutuak egindako ikerketatik ondoriozta daiteke 1.083 bat tortura kasu izan direla Nafarroan 1960ko urteetatik eta 2014ra arte.
Bi elkarteetatik dei egiten diete estatuaren edo haren inguruko taldeen biolentzia jasandako pertsonei beren testigantzaren berri eman dezaten, eta horretarako haien laguntza izango dutela jakinarazi diete.
Egiten ari den bidea aitortu dute, baina era berean, “oraindik asko falta dela” berretsi. Mendeku gosea atzean utzita eta justiziaren baloreetan oinarritutako bizikidetzaren eraikuntzan egin behar da aurrera elkarte horien esanetan, non “biktima guztiak aitortuak sentituko garen”. Une horretara iritsi arte “osatu gabeko oroimen kolektiboaz” arituko gara.
Espainiako eta Frantziako Estatuak “nazio askapen mugimendua ito” nahi dutela ohartarazi du Sortuk, eta Santi Brouard eta Josu Muguruza HBko militanteen erailketak estatu biek egiten duten “gerra zikinaren parte direla” adierazi du.
Asteazken honetan beste 93 biktima aitortu ditu estatuaren eta talde parapolizialen biktimen azterketak egiten dituen Balorazio Batzordeak. Baliabide faltagatik, bere lanarekin aurrera jarraitzeko zailtasunak ere aitortu ditu. Egiari Zor Fundazioak ongi baloratu du batzordearen... [+]
Ostiralean egingo dute ekitaldia 12:00etan, Donibane auzoko Martin Azpilikueta kalean. Erail zutenetik Angel Gogoan plataformak behin baino gehiagotan jarri ditu oroigarriak, baina behin eta berriz eraso eta erretiratu izan dituzte. Gobernu taldearen proposamena da oraingoan eta... [+]
Ekitaldian 1969ko gertaera tragikoak gogoratzeaz gain, memoria historikoaren defendatzaileak ere omenduko dituzte.
Memoria osoa ekimenak salatu du biolentziaren biktima izan direnen arteko desberdintasunak bultzatzen ari direla hainbat instituzio, eta norabide hori zuzentzeko deia egin du. Ekimenak estatuen biolentziaren hamabost biktima elkarte biltzen ditu. Urriaren 12an Guardia Zibilak... [+]
Xabier Kalparsoro eta Gurutze Iantzi Espainiako polizien eta guardia zibilen eskuetan hil zituztela 31 urte igaro direnean, Egiari Zor fundazioak ekitaldia egin du Urnietan. Eusko Jaurlaritzari eskatu dio berriz ere ireki dezala epe bat estatuaren biktimak aitortzeko eskaerak... [+]
2008an Fernando Grande Marlaska epailearen aginduz atxilotu zutenean Ibai Azkonak pairatu zituen torturak aitortu ditu Nafarroako Gobernuak. Euskalerria Irratian, pauso honek suposatzen duena azaldu du Azkonak.
Foru Gobernuak aitortu du motibazio politikoko biktimak direla hirurak. Hiru aitortza berri horiekin dagoeneko 36 pertsonari estuaren biktima izatea ofizialki aitortu die gobernuak.
1991n zauritu zuen larri ke pote batekin Espainiako Poliziak Iruñean eta 31 urte ondoren lortu du instituzio publiko baten aitortza biktima gisa. Espainiako Gobernuak ere kalte-ordaina ordaindu behar izan zion, baina ez da kasuagatik poliziarik zigortu.
Jose Miguel Etxeberria Naparra 1980ko ekainaren 11n ikusi zuten azken aldiz Ziburun eta bere heriotzaren nondik norakoak ez dira argitu gaur arte. Lizartzako Igarolabekoa baserrian egin diote oroimen ekitaldia eta desagerpena argitzea eskatu du familiak aurten ere.
Motibazio politikoko lehen hamabi biktimarentzat aitortza eta erreparazio ekitaldia egin da maiatzaren 30ean Iruñeko Baluarte aretoan. Ekitaldia urtero egiteko asmoa agertu du Gobernuak.
Biktimen familiei barkamena eskatu diete ere azken 50 urte hauetan "behar besteko" babesa ez emateagatik. Poeta biktima gisa aitortu duten bezala, Moriko ere hala izatea eskatu du udalak, eta "epe laburrean".
Maiatzaren 30ean eginen dute Estatuaren eta eskuin muturraren indarkeriaren biktimen aitortza ekitaldia, Baluarten. Biktima zehatzei egiten zaien molde honetako lehen ekitaldi publikoa izanen da, eta 2019ko legearen babespean gauzatuko da.
Eskuin muturreko taldeek eta funtzionario publikoek eragindako motibazio politikoko ekintzen biktimen lehen hamabi aitorpenak egin ditu Nafarroako Gobernuak. Beste hirurogei espediente aztertzen ari da.