Espetxeen transferentziaren atarian, justizia errestauratibo eta ez punitiboa aldarrikatu du Salhaketa-Arabak
Transferentziarekin zigorrak kudeatzeko eskumen garrantzitsuenak estatuaren esku jarraituko dutela salatu du, baina irekiko den aukera eredua aldatzeko aprobetxatzera deitu du. Espetxerik gabeko zigor sistema bat garatzeko proposamen sorta egin du.
Urriaren 1ean emango dio Espainiako Gobernuak Jaurlaritzari EAEko espetxeen gaineko eskumena. “Benetan transferitzen dena espetxeen kudeaketa ekonomikoa eta administratiboa da, baina presoak ez dira transferitzen, hori da funtsezkoa”, adierazi dute Salhaketa-Araba elkarteko kideek astelehen goizean eman duten prentsaurrekoan. Konpetentzien transferentziak azpiegiturei, kartzelariei eta bestelako langileei, EAEko espetxeen arteko lekualdaketei edo esku-hartze sozialeko baliabideei eragingo die, besteak beste. Baina legediak eta espetxeetako araudiak estatukoa izaten jarraituko dute, elkarteak azaldu duenez, eragin zuzena duena “hirugarren graduen eta baldintzapeko askatasunen ezarpenean”. Azpimarratu du baita ere EAEko presoen lekualdatzeen eskumenak estatuaren eskuetan jarraituko duela, “kasu guztietan”.
Jaurlaritzak iragarri duen euskal espetxe eredu berriak ez du tarte handiegirik aldaketa esanguratsuak egiteko, Salhaketaren ustez. Saiatzeko eskatu du halere, eta presoen aldeko elkarteei, erakundeei eta eragile politiko, sindikal eta sozialei eskatu die bestelako espetxe eta zigor eredu baten alde egiteko. Ikuspegi sozialeko eredu bat, “pertsonan zentratua”.
Espetxeak ixteko plan estrategikoa
Gradualki espetxeak erabiltzeari utziko dion eta kriminalitate tasak gutxiagotuko dituen “Eusko Label” eredua sortzeko proposamen sorta aurkeztu du Salhaketak. Lehenik eta behin, epe ertainean Zaballa, Martutene eta Basauriko espetxeak ixteko plan estrategiko bat eskatu du, askatasun gabetzerik gabeko neurriak garatuz aldi berean. Zubietako espetxe berriaren eraikuntza norabide horrekin bateraezina dela salatu du elkarteak. Espetxeen ordez, hiri eta herrietan “tamaina txikiko gizarteratze zentro espezifikoak” irekitzea eskatu du, kontuan hartuta presoen hiru laurdenek buruko gaixotasun edo droga menpekotasun larriak dituztela, eta espetxera daramaten deliturik gehienak pobreziarekin eta bazterketarekin lotuta daudela: osasun fisiko eta mentalekoak, droga menpekotasuna lantzekoak, hezkuntzakoak edo enplegurako prestakuntzakoak. Irteera unerako prestazioak garatzea eskatu du, azpimarratuz herritar guztientzako Baldintzarik Gabeko Oinarrizko Errenta onartzea urrats handia litzatekeela. Behatoki independente bat sortzea proposatu du Salhaketak. Delitua burutu duen pertsonaren zein delituaren biktima izan denaren eskubideak zainduko lituzke behatokiak, eta alternatibak pentsatu eta garatuko lituzke, besteak beste.
Haustura edo jarraipena
“Eusko Jaurlaritzak ez badu delituaren aurkako prebentzio eta borroka eredua erabat aldatzen, bai arau-hausteei erantzuteko, bai biktimizatutako pertsonei erreparazioa emateko, eredu bera birsortuko da”, ohartarazi du Salhaketak. “Errotuluak aldatuko dituzte, ziegak makillatuko dituzte betiko gauza bera egiten jarraitzeko: askok negozioa egingo dute preso dauden pertsonak, delituaren biktimak eta haien familiak giltzapean, etsita edo abandonatuta edukitzeaz”.
Presoa ziegan aurkitu dute hilik ostegun iluntzean. Eusko Jaurlaritzak esan du suizidio kasu baten aztarnak dituela. Gainera, Jaurlaritzak 2021ean espetxeen eskumena jaso zuenetik hiltzen den zazpigarren presoa da.
Ostiralean aurkitu zuten hilotz, “gaindosi” zantzuekin, Naiz-ek argitaratu duenez. Jaurlaritzak ez du heriotza baieztatu asteartera arte, eta autopsiaren emaitzen zain dagoela adierazi du. EAEko espetxeen eskumena hartu zuenetik espetxean hiltzen den seigarren presoa... [+]
Espetxeetako osasun zerbitzuaren gabeziez mintzatu da Libertad Francés Lecumberri, Salhaketa Nafarroa elkarteko koordinatzailea: “Osasun arloko langileak espetxeko logikekin eta irizpideekin kutsatzen direnean, zenbait eskubideren bermatzaile izan beharrean,... [+]
Kartzeletako funtzionarioen protestak aitzakiatzat hartuta, milaka preso erabat giltzapetuta eduki dituzte Kataluniako sei espetxetan.
Iragan astean Oroitz Herrero 26 urteko irundarra hilik aurkitu zuten Arabako Zaballa espetxeko bere ziegan. Eusko Jaurlaritzaren arabera “heriotza naturala” izan zen. Gaztearen senideek ARGIAri adierazi diote, ordea, Herrerori ez diotela arreta mediku egokirik eman... [+]
Eusko Jaurlaritzak espetxeen transferentzia bere gain hartu zuenetik, duela bi urte eskas, laugarren heriotza izan da euskal kartzeletan, hirugarrena Zaballako espetxean.
Salatu du larunbatean bere burua urkatu zuen presoari ez zitzaiola suizidioen aurkako protokoloa ezarri eta ziegan bakarrik zegoela, aurreko egunetan “ondo ez zegoela” adierazi bazuen ere. Azpimarratu du Jaurlaritzak espetxeen eskumena hartu zuenetik bere buruaz... [+]
Salhaketa Arabak eman du heriotzaren berri. Elkartearen arabera, 47 urteko jatorri hegoamerikarreko gizonezkoa da hildakoa, eta bere burua urkatu du. Jaurlaritzak espetxeen eskumena hartu zuenetik Arabako espetxean hiltzen den bigarren presoa da.
Maiatzean ekin zioten gose grebari 17 preso politikok. Haien eskubide kultural eta territorialak errespetatzea, lege antiterrorista bertan behera uztea, Lanaren Nazioarteko Erakundearen 169 hitzarmena onartzea eta preso politiko maputxeen askatasuna exijitu dituzte.
Pasa den larunbatean (hilak 22) hasi ziren presoen arteko borrokak Ekuadorko Guayaquil hiriko Litoral espetxean. Iturri ofizialek jakinarazi dute 31 preso hil direla, eta hamahiru zauritu –baita polizia bat ere–. Poliziak eta Armadak "kontrola" berreskuratu... [+]
Presoen arteko liskar batek eragin ditu hilketak, polizia iturrien arabera. Azken urteetan Honduraseko espetxe batean gertatu den ezbehar handienetarikoa da.
Preso dauden pertsonen artean portaera suizida areagotu egiten da, faktore psikologiko eta soziodemografikoengatik. Hego Euskal Herrian, 2023an, bi presok egin zuten beren buruaz beste astebetean. Orain gutxi, Eusko Jaurlaritzak “laguntzarako presoen” irudia... [+]
Iragan urteko Frantziako Estatuko presondegien bilanak egoera gordina utzi du agerian. Dominique Simonnot txostenaren arduradunak azpimarratu du kartzelak jendez gainezka direla, beren edukieraren %200eraino batzuetan. Gain populakuntza horri lotzen dizkiete baldintza oker... [+]
Garikoitz Etxeberria Goikoetxea preso lizartzarrak gose greba hasi zuen Zaballako espetxean apirilaren 19an, zelda partekatzera behatu eta uko egin zionean zigor bezala isolamenduan jarri zutela salatzeko. Orain, beste zazpi preso batu dira gose grebara elkartasunez.