Espainiako Inperioarentzat Filipinak konkistatu zituenari gorazarre Zumarragan?
Miguel Lopez de Legazpi. Urrea, ohorea eta ebangelioa liburuxka aurkeztu dute ostegunean Balentin Tramon historia irakasleak eta KKinzona komunikazio taldeak. Filipinak Espainiako Inperioarentzat konkistatu zituen zumarragarraren figura desmitifikatzeko egindako lan bat da. Zumarragan konkistatzailearen omenez dagoen estatuaren azpian egin dute aurkezpena.
“Armak erabili gabe konkistatu zituen Filipinak”, “konkistatzaile bakezalea”, “abenturazale”… Espainiako Inperioren zerbitzura aritutako Miguel Lopez de Legazpi konkistatzailearen inguruan mito asko dira.Inperioaren hegalpean aritutako jauntxo, militar eta mertzenario askorekin gertatu bezala, gerra eta arpilatzetik aldentzeko kontakizunak sortzen ari dira. Hori bezalako “zentzugabekeriak” argitzeko idatzi du liburuxka Balentin Tramon historia irakasleak, Jon Urtzelairen eta Aritz Ormazabalen laguntzarekin.
Zumarragako Euskadi plazaren erdian Legazpiren omenezko estatua bat dago. Militarrez jantzita, ezpata eskuan eta oin azpian zapalduta Filipinetako “indigena” baten gorputza, ikur gisa. Liburuaren sarreran hala dio: “Jarrera hantustean ikus dezakegu maskara filipinar bat zapaltzen –ala indiar bati moztutako burua da?– geure plaza galantaren erdi-erdian, denon gozamenerako”. Lopez de Legazpiren estatua 1897an jarri izana ez dela kasualitatea dio Tramonek: “Garai hartan, Puerto Rico eta Filipinak independentziaren alde borrokatzen ari ziren”.
"Legazpiren estatua egunero ikusten dugu eta ez diogu jaramonik egiten. Lan honek hautsak arrotzeko balioko du", adierazi du Tramonek aurkezpenean. Liburuxkak 1572a du abiapuntu, Lopez de Legazpi hilzorian dagoela, bere bizitzan egindakoei begira jarrita. Liburuxka eskuratu daiteke Urretxu-Zumarragako KKinZona irrati librearen bitartez bi euroren truke.
“Geure bihotzeko herritarron pasadizoak ez baitira horren dirdiratsuak mexikarren eta filipinarren begietan. Horregatik argitaratu dugu liburuxka hau, kontakizuna boterearen galbahetik pasa beharrean, herritar xeheon bizipenetara egokitu eta berridatzi nahi baitugu”, diote hitzaurrean. "Jakina da historia garaileek idazten dutela eta horrexegatik erabiltzen dira abenturazale eta aurkikuntza hitzak, gupidagabe eta sarraski bezalakoak erabili beharrean".
Azkenaldian, ordea, zenbait ekimen hasiak dira horrelako pertsonaien ibilbideak beste era batera baloratzen. Joan Sebastian Elkanoren mundu biraren V. mendeurrena ospatzeko erakunde publikoetatik bultzatu diren ekitaldien aurrean, bestelako irakurketen premia sortu da; galdera mahai gainean dago: benetan ospatzekoak al dira zenbait euskaldunek egindako ekintzak XXI. mendeko ikuspegitik?
Gipuzkoa Nafarroako Erresumatik aterarazi eta Gaztelarentzat konkistatu zuen Alfonso VIII. erregearen omenezko kaleari izena aldatuko diote. Horren partez, “17 emakume" deituko da kale hori, frankismoaren lege matxisten aurka borroka egin zuten herriko emakume batzuen... [+]
Asteazkenean mobilizazioa egingo dute bigarren urtez jarraian, "ipar global eta zuriaren menderatze historikoa" salatzeko.
Irailaren 6an Victoria ontzia Sanlucar de Barramedara iritsi zeneko V. mendeurrena ospatu zuten, bost mende lehenago portu hartatik abiatu eta hiru urte geroago lehen mundu bira osatu izana gogoan. Horrelako oroipen ospakizunetan ohikoa denez, urteotan zeharkaldia gogoratzeko... [+]
Eusko Jaurlaritzak irailaren 6a jai-eguntzat izendatu du Euskal Autonomia Erkidegoan, Juan Sebastian Elkanok munduari emandako bira ospatzeko. Gasteizko herri ekimenak elkarretaratzea egin du General Loma enparantzan. Adierazi duenez, "aurrera eraman nahi dugun mobilizazio... [+]
Asteartean Elkanoren Lehorreratzea herri antzerki berezia egingo dute Getarian. Eusko Jaurlaritzak ezarritako jai egunarekin bat eta Elkano Cadizko Sanlúcar de Barramedara heldu zela 500 urte bete direla eta. Halere, ez da mundu bira horrek eragindako lehorreratze... [+]
Euskal Herriko kaleetan kolonialismoarekin eta esklabotzarekin lotura duten pertsonaien presentzia aztertu du ARGIAko kazetari Axier Lopezek Gure heroiak liburuan, nazioartean sinbolo horien inguruan dagoen eztabaida Euskal Herriratzearen garrantziak mugituta. Liburua ARGIAren... [+]
Eguneroko ariketa inkontzientea gai bilakatu da Euskal Herriko egonaldian. Ez daramazkit egun asko eta jada arnasa estutu zait behin baino gehiagotan... Begirale moduan nabil ene herria bilatu eta berrezagutu nahian. Lehen ez ote nituen gauzak ikusi nahi edo atzerapauso galanta... [+]
Eusko Jaurlaritzak uztailaren 5ean egindako Gobernu Bileran erabaki zuen Kultura eta Hizkuntza Politika sailaren bitartez 15.000 euroko diru-laguntza ematea Elkano Fundazioari.
Gure heroiak liburua idatzi du Lopezek Elkanoren mundu biraren bosgarren mendeurrenaren aitzakian, eta ARGIAk argitaratuko du, irailean. Euskal Herriko kaleetan kolonialismoarekin eta esklabotzarekin lotura duten pertsonaiek duten presentzia aztertu du, nazioartean sinbolo... [+]
Alhondegiko erakusketa aretoak beste leku bat dirudi. Hormak han eta hemen altxatu dituzte espazioa guztiz transformatuz, moketa beltzez jantzi eta eraikuntzarako erabiltzen diren argiontziekin baino ez dute argiztatu. Historian zehar bidaia egin behar dugu argiuneak baino... [+]