Espainiak 19 kargudun frankista itauntzeko izapideak abiarazi ditu, Argentinak eskatuta
Bi urtez María Servini epailearen eskaerei jaramonik egin gabe egon ostean, Justizia Ministerioak lurralde auzitegitara bideratu ditu eskaerak. Martín Villa, Utrera Molina eta Muñecas daude inputatuen artean.
Oraingoan ezin izan dio izkin egin, eta Espainiako Gobernuak kargu frankistak galdekatzeko izapideak abiarazi behar izan ditu. Orain artean, María Servini epaile argentinarraren eskaerak bazter utzi eta estradizioak ukatu ditu Espainiak, baina Argentinarekin arlo penalean dituzten akordioek ahalbidetu dute hemeretzi kargudun frankista itauntzea. Hala, Espainiako auzitegietan deklaratu beharko dute, besteak beste, Rodolfo Martín Villa eta José Utrera Molina ministro ohiek, baita Antonio González –Billy el Niño goitizenez ezagunagoa–, eta Jesús Muñecas polizia ohiek ere.
Hemeretzi inputatuetatik hamazazpik lehendabiziko aldiz deklaratuko dute –González eta Muñecasek Auzitegi Nazionalean egin zuten–, hilketa, tortura eta haurrak lapurtzeagatik inputatuta. Kereilaren abokatu Carlos Slepoyk adierazi duenez, “eskaera garrantzitsua da, eta Espainiako Gobernua oztopatzen saiatu dena berdintzen lagunduko du".
Oraindik data jarri gabe egon arren, galdeketak urrian zehar egitea aurreikusten da. Espainiako Justizia Ministerioak lurralde auzitegietara bideratu du gaia, eta haien erantzunaren zain dago Argentinako Justizia. Slepoyren arabera, galdeketetan parte hartuko du María Servini epaile eta auziaren bultzatzaile nagusiak.
Ortiz Alfauren lekukotza
“Argentinako kereila" deiturikoaren barruan, Bilboko Auzitegian deklaratu zuen astelehenean Luis Ortiz Alfauk. Bere esanetan, “sekulako izugarrikeriak” jasan behar izan zituen, eta gerra garaian eta frankismoan gertatua kontatu nahi izan du, “berriro gertatu ez dadin”.
“Askatasunaren defendatzaileentzat” gerra ondorena oso gogorra izan zela salatu du, eta Espainiako Gobernuaren jarrera arbuiatu: “Memoria historikoa alboratu dute, eta Argentinatik etorri behar izan du epaile batek”.
Astearte gauean egin dituzte pintaketak, bizilagunek azaldu dutenez. Fatxada nagusia, bertako ateak eta alboetako paretak margotu dituzte. Gazte Koordinadora Sozialistak urtarrilaren 25rako deitutako mobilizazioarekin bat egiten du aldarriak.
Elkarte memorialisten ustetan, Rozalejoko Markesaren Jauregia, Nafarroako Memoriaren Institutua kokatuko litzatekeen tokia, "omenaldi, oroimen eta oroimenerako lokal bat" izan daiteke, eta Maravillas Lamberto izena eraman. Manifestariek adierazi dute ez dela nahikoa... [+]
Jesus Carreraren erailketaren 80 urteurrenean udal adierazpena plazaratu dute Hondarribiko udalbatza osatzen duten alderdi politiko guztiek.
Euskaltzale eta militante gasteiztarra abenduaren 30ean hil da. Gontzal Fontaneda Orille (1943-2024) 1960ko hamarkadan euskarak Gasteizen egin zuen bidearen lekuko eta bidelagun izan zen. 15 urterekin hasi zen euskara ikasten. Euskara ikasteko metodo bat asmatu zuen eta euskara... [+]
Iruñea, 1939. Urte hasieran, hiriko zezen-plaza kontzentrazio-esparru modura erabili zuten frankistek. 3.000 gerra presorentzako edukiera izan zuen ofizialki; Nafarroan une horretan fronterik ez zegoenez, gerra presotzat baino errepresaliatu politikotzat jo behar dira han... [+]
Astelehenean abiatu zituzten lanak eta frankismo garaiko 20 biktima berriren gorpuak topatu dituzte honezkero. Asteburura arte luzatuko dute gorpuzkiak lurpetik ateratzeko hirugarren kanpaina.
Iruñeko Erorien monumentua faxismoaren salaketarako eta memoria demokratikorako Maravillas Lamberto interpretazio zentroa bilakatzea adostu dute EH Bildu, PSN eta Geroa Baik. Eraikinaren parte bat eraitsiko dute, eta adiera frankistako elementuak kendu edo estaliko... [+]
"88 urteko isiltasuna nahikoa da; gure herritarrek behingoz aitortza ekitaldi bat merezi dute"
Saturraran Elkarteak antolatuta, Oroimen Eguneko ekitaldian batu dira larunbatean 1939tik 1944 bitartean Saturrarango Emakumeen Kartzela egon zen inguruan, bertan preso egondako emakume eta umeak oroitu eta omentzeko.
Espainiako Gobernuak dokumentu bat helarazi die Salvador Puig Antichen arrebei, Oroimen Demokratikorako ministro Ángel Víctor Torresen eskutik. Frankismoak anarkista katalanari jarritako heriotza kondenaren “baliogabetasun akta” dela diote. Harrigarria... [+]
Ekitaldian 1969ko gertaera tragikoak gogoratzeaz gain, memoria historikoaren defendatzaileak ere omenduko dituzte.
Gasteiztarrarekin bederatzi dira ihesaldian parte hartu zuten identifikatutako pertsonak. Guztira, Nafarroako DNA Bankua sortu zenetik 43 pertsonaren datuak lortu dituzte.