Eskola-segregazioa eta euskara
Ikasturte berria. Hezkuntza sistemak zituen arazo “sistemikoak”, urtebetez estali dituen Covidaren uholdea igaro ahala, azaleratu egin dira berriz; gure lotsak eta hutsak: eskola-segregazioa eta euskararen ezagutza ez nahikoa. Biak gero eta nabarmenagoak eta, nire ustez, txanpon bereko bi aldeak.
Eskola-segregazioa: kale egiten ari gara
Euskadiko Eskola Kontseiluak, hainbat GKEk, Euskal Eskola Publikoaz Harro Topaguneak eta hezkuntzako adituek behin eta berriro berresten dute: EAEn dugun sistema publiko-pribatuak maila sozioekonomiko bajuko ikasleak segregatu egiten ditu, sare publikora baztertuz.
Hau da Francisco Luna, ISEI-IVEI ebaluaziorako institutoko zuzendari ohiaren diagnostikoa: “...euskal hezkuntza sistemak, zeinak 40 urtean eskumen osoa izan duen, ekitate ezari lotutako barne-arazo larriak ditu, baita segregazio-egoera larriak ere, eskandaluzkoak ia. Ez dugu lortzen, maila sozioekonomikoari dagokionez bi muturretan dauden ikasleen arteko distantzia murriztea, badirudi hezkuntzan egiten dugun inbertsioa ez dela eraginkorra, kanpoko ebaluazioetako emaitzak ikusiz gero; gure sistemak ikastetxeen eta ikasleen gettizazio errealitateak bizi ditu, aniztasun guztien harreraren kasuan erantzukizunen banaketa ez bada orekatua...". [pasarte hau erredakzioan itzuli dugu]
Zeintzuk dira segregazio nabarmen horren ondorioak? Bi abiadurako ikastetxeak, integrazio falta, marjinazio poltsak, (SAVE the Childrenek ohartarazi du 18 urtetik beherakoen % 25,3a – 41.515 haur eta nerabe – pobrezia larrian edo gizarte-bazterketa arriskuan daudela Euskadin, eta 26.543 gabezia handiekin bizi direla), arrakala soziala eta, ziur aski delinkuentziaren gorakada. Ekuazioa erraza da: edo integrazioa edo marjinazioa.
Euskara: ez dira helburuak lortzen
Euskalduntze arloan, gauzak aurrera joan arren, Hezkuntza Sistemak helburuak ez dituela lortzen dio ISEI erakundeak egin duen azken Ebaluazio Diagnostikoak (2019). Horren arabera, Lehen Hezkuntzako 4.mailako ikasleen %34,1k ez dute lortu erreferentziako euskara maila (B1), ezta DBHko 2.mailako ikasleen %53,3k berea ere (B2). Beherakada are eta nabarmenagoa da hezkuntza itundu-pribatuan. ISEK indize sozioekonomiko eta kultural baxukoa, errepikatzailea edota atzerritar jatorrikoa -ISEIK dio- hori da, oro har, euskaraz aritzeko zailtasunak dituztenen argazkia. Ezin da garbiago esan.
Erabilerari dagokionean, 15 eta 29 urte bitarteko gazte euskaldunen artean euskararen erabilerak behera egin duela erakusten du Gazteen Euskal Behatokiak iazko martxoan argitaratu duen Euskadiko Gazteen Egoeraren diagnostikoak.
Segregazioa eta euskara
Ez da zaila irudikatzea eskola segregatu baten ikasgela batean zein izan daitekeen inoiz “ama” edo “gero arte” hitzak entzun ez dituzten bertako umeen abiapuntua euskararen aurrean: ezjakintasuna, harridura, etxekoen aldetik motibazio eza. Nola murgildu euskal kulturan eta euskaraz, prekarietatean bizi eta etorkizun iluna duten ume horiek? Nola konbentzitu euskaraz egin dezaten sare sozial integratzaile bat osatu gabe? Nola sortu sare integratzaile hori bere eskolan denak haiek bezalakoak badira, ume segregatuak, alegia? Zer interesa du euskarak inoiz bere ezagutza eskatuko ez dioten lanpostu batean egotera behartuta dagoenarentzat, inoiz administrazioan lekurik izango ez duenarentzat? Zertarako ikasi euskara nire inguruan inork ez badu erabiltzen? Familia behartsuen indize handia duten eskoletako umeei kentzen diegu euskara normaltasunez ikusteko aukera eta besteekiko elkarbizitzarako gaitasuna lantzekoa, pertsonalki eta sozialki aberastu ahal izateko. Euskara bihurtzen ari gara klase ertainekoen hizkuntza? Ekuazioa erraza da: edo integrazioa euskararen munduan edo marjinazio erdalduna.
Segregazioarekin guztiok galtzen ari gara, eta etorkizuneko gizartearen elkarbizitza eta euskaraz egiteko eskubidea kolokan jartzen da. Segregazioa oztopo bat da eta euskararen normalkuntzaren aurka jokatzen du.
José Manuel Martínez (irakasle ohia)
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Harriduraz irakurri dugu prentsan Aritz Otxandianori etxean bertan bengalekin egindako erasoaren albistea. Berak sare sozialetan eman zuen gertatutakoaren berri. Bai bera, bai bere adierazpenak jasotzen dituzten hedabideak ahalegindu dira eraso hori makro-berriztagarriei buruzko... [+]
Ez da lehenengo aldia, aditua izan ei naiz kontraesanetan. Oreka, baietzaren eta ezetzaren arteko muga non marraz daitekeen bilatzen. Analisi topografikoa, neurriz neurri morala triangelatzen. Tatuaje erraldoia bekokian: Bai, baina… Erabaki batera iristeko, inoiz nire... [+]
Beharbada ez duzu jakingo nor den Donald Berwick, edo zergaitik aipatzen dudan artikuluaren izenburuan. Gauza bera gertatzen zaie, agerikoa da, abian den Osasun Itunean parte hartzen ari diren gehienei. Ez dakite zer den Berwicken Helburu Hirukoitza, are gutxiago eredu hau... [+]
Aurreko egunetan Larraitz Ugarte abokatuak idatzitako La motosierra puede ser tentadora artikuluak zeresan handia eman du sektore zabal batean. Administrazio publikoaren barruan ohikoak diren egoera batzuk mahai gainean jartzen ditu, tartean efizientzia falta, ardura eta kontrol... [+]
Garrantzitsua al da hizkuntza bat zuzen erabiltzea? Zer puntutaraino da hain beharrezkoa gramatika menderatzea edo hiztegi zabal bat edukitzea? Betidanik entzun izan ohi dut hizkuntzaren garrantzia, baina pentsatzen jarri ostean, ondorio batera iritsi naiz. Pentsatzeak askotan... [+]
Aspaldian bisitatzen ez nuen eta hainbertze gustatzen zitzaidan leku batera joan nintzen aurrekoan. Bertan nengoela, gustura sentitu nintzen eta zera pentsatu nuen: hau da nire leku kuttuna. Kuttuna, kuttuna, kuttuna; hitza jira eta biraka etxerako bidean. Kuriositateak jota... [+]
Nerabeek eta gazteek, ibilbide akademikoan zehar, behin baino gehiagotan jasoko dute lagungarria izango zaien ikasketetarako edo-eta lanbiderako orientabidea. Gidaritza eskaini behar zaie, zalantzez beterik egon ohi baitira erabaki garrantzitsuak hartu behar dituzten bakoitzean,... [+]
Jada bizpahiru aste izango dira irakurri nuenetik, Maialen Akizuren zutabe batean. Aner Peritzek telebistan esandakoak zekartzan: “Bertsolaritza da gizon zis heteroekin ez harremantzera eraman nauena, bertsolaritza delako disidente egin nauena, eta, era berean,... [+]
Beldur hori bada. Badirudi Donald Trump etorri dela Washingtoneko bulego borobila luzerako okupatzera. Bigarren mandatua du, baina bere hurbileko aholkulariei, ez dela txantxetan ari berretsiz gainera, Konstituzioan zenbaki bakan batzuk aldatzeko bere xede zurruna aipatzen die,... [+]
Ansorena´tar Joseba Eneko.
Edonori orto zer den galdetuz gero, goizaldea erantzungo, D´Artagnanen mosketero laguna edo ipurtzuloa, agian. Baina orto- aurrizkiak zuzen adierazten du eta maiz erabiltzen dugu: ortodoxia, ortopedia, ortodontzia... Orduan (datorrena... [+]
“Erresilientzia poltsa”, “biziraupen eskuliburua”, “ebakuazio bizkar-zakua”: hara nolakoak entzun daitezkeen agintarien ahotan azken asteetan.
Iragan hilabeteko adierazpenen artean, Europako Batasunak herritarrei eskatu die... [+]
Ez da Aberri Eguna, Aberri Aukera da euskaldunok behar duguna. Urtean behin errepikatzen dira balizko alderdi zein talde abertzaleen deialdiak, data hauetan, Euskaldunon aberria Euskadi/Euskal Herria da aldarriaren inguruan. Egun bateko kontua izaten da, hala ere. Eta ez batera... [+]
Joan den astean topaketa polit bat izan dut, aspaldi ikusten ez nuen emakume talde batekin, eta egitearen inguruan aritu gara berbetan, teknologia eta sorkuntza espazioei lotuta.
Emakume hauetako nagusiena, jubilatzeko mugan dagoena, programatzailea da eta kodea programatzen... [+]
Hainbatetan esan izan didate arkitektoen lanaren gauzarik indartsuena dela ekoizten duguna betikotu egiten dela. Eraikinaren betikotasunak gizakiaren presentzia tenporala gainditzen duela eta geroko etorkizunean iraunkor egingo gaituela. Eta liburu batekin gertatzen ez den... [+]