Eskola inguruetako kutsadura maila neurtu dute, eta emaitzak oso kezkagarriak dira
Euskal Herrian 28 ikastetxe-ingurune aztertu dituzte: 28ek Osasunaren Mundu Erakundeak segurutzat duen kutsadura maila baino kutsadura handiagoa dute eta %75ak ez du lortzen Europako Batzordeak berak onargarritzat duen kutsadura maila. Maiatzaren 10ean kalera aterako dira hainbat ikastetxetako ikasle-irakasleak, eskola-ingurune osasuntsu eta seguruak aldarrikatzeko.
Espainiako Estatuko 114 ikastetxe-inguruneetako nitrogeno dioxidoa da Ekologistak Martxan erakundeak neurtu duena. Azterturiko ikastetxe batzuek errepidea dute ondoan, beste batzuk autoetatik urrun daude kokatuta, baina bakar batek ere ez du betetzen Osasunaren Mundu Erakundearen gomendioa (10 μg/m3 nitrogeno dioxido gehienez). OMEren datuen arabera, Europako haurren %90 egunero doa segurutzat jotzen ez diren kutsatzaile atmosferiko mailak dituzten inguruneetara.
114 horietatik 28 Euskal Herriko ikastetxeak dira, Basauri, Galdakao eta Etxebarrikoak, eta gurean ere emaitzak ez dira onak. Berez, ikerketan ageri diren ikastetxe guztiek betetzen dute legea (40 μg/m3 nitrogeno dioxido gehienez), baina legea 2008koa da eta zuzentarau berria adostu dute Europako Batzordean, 2024an onartzea aurreikusten dena: kutsadura maila hori erdira jaistea eskatzen du Europako Batzordeak, 20 μg/m3 gehienez, eta muga hori betetzen ez duten ikastetxe-inguruneak asko eta asko dira: 114 ikastetxeetatik %90ak gainditzen du kutsadura maila, eta Basauri, Galdakao eta Etxebarrin, %81ak.
Ikerketaren egileek argi dute: “Neurketen emaitzak oso kezkagarriak dira; airearen kalitate txarrak gaixotasun kronikoak eta garapenean arazoak eragiten ditu eta kutsadurak eragin handia du haurren osasunean”. Hasteko, arnasten den airearen kalitateari buruzko informazioa “nabarmen hobetu behar da”, bereziki ikastetxe eta bestelako zentro sentikorretakoak (asistentziakoak, kirolekoak eta sanitarioak), diote.
"Jar dezagun fokua haurren garapenean, segurtasunean, osasunean… eskolara lasai iritsi daitezen, ikasgelan edo patioan daudenean ez ditzaten jasan kutsadura tasa ikaragarriak eta zarata estresagarriak"
Hiriko motordun trafikoa murriztu eta bestelako mugikortasun eredu baterako urratsak ere ezinbesteko jo dituzte, “airearen kalitatea eta herritarren bizitza hobetzeko”. Trafikoak eragindako airearen kutsadura haurren asmaren kausa zuzena dela frogatu da, gogoratu du ikerketak.
Gaia ez da berria. Arabako 29 ikastetxek manifestua atera zuten, eskola-ingurune seguru, osasuntsu eta hezkidetzaileak aldarrikatuz. Instituzioei eskatzen diete norabide horretan esku hartu dezatela. “Eskola-inguruneek gutxienez haurren ongizatea bermatu beharko lukete, ibilgailuak edo beste interes ekonomiko batzuk lehenetsi ordez. Jar dezagun fokua haurren garapenean, segurtasunean, osasunean… eskolara lasai iritsi daitezen, ikasgelan edo patioan daudenean ez ditzaten jasan kutsadura tasa ikaragarriak eta zarata estresagarriak”, kontatu zion ARGIAri Aitziber Sagarminaga Atxuriko eskolako gurasoak.
Matxinada Eskoletan: kalea, jolasteko
Eskola-ingurune seguru eta osasuntsuak aldarrikatzen ditu baita ere Matxinada Eskoletan mugimenduak. 2020an Katalunian jaio eta gainerako lurraldeetara hedatu den mugimendu honek hezkuntza eta jolasa kalera ateratzen ditu noizbehinka, trafikoa oztopatuz eta kaleaz jabetuz. Maiatzaren 10 honetan ere, ostiralean, ekintzak egingo dituzte han-hemenka, ikastetxe batzuek eta besteek. Irunen, esaterako, goizeko 8:30ean abiatuta bidegorritik elkarrekin joango dira Eguzkitza ikastetxera, bizikletaz edota patinetez. Eta 14:30ean berriz, jolasak eta pintaketak egingo dituzte haurrek, Nafarroa Behera eta Harmugarrieta kaleen artean.
Ekitaldian 1969ko gertaera tragikoak gogoratzeaz gain, memoria historikoaren defendatzaileak ere omenduko dituzte.
“Mikroplastiko” hitza lehenengoz erabili zenetik 20 urte bete diren honetan, ikertzaile-talde batek urte hauetan ikasitakoa errepasatu dute, Science aldizkarian argitaratu duten lan batean. Eta ondorio garbiak atera dituzte: ingurune natural guztietan oso hedatuta... [+]
Bi urte igaro dira Espainiako Estatuan funtsa sortzeko legea onartu zutela, baina Pedro Sánchezen gobernuak oraindik ez du araudirik garatu eta ez du aurrekonturik funtsa diruz hornitzeko. Espainiako Kongresuan talde politiko guztiek aho batez eskatu diote, berriz ere,... [+]
2016tik 2023ra bitartean, Pastguren paper-fabrika izandakoa erraustegi modura erabili zuen Glefaranek, elektrizitatea ekoizteko. Zazpi urte horietan zehar, errauts-partikulen isurketa-mugak urratu zituen, eta "gizakien eta ingurugiroaren osasuna arriskuan jarri" zuen... [+]
Bilboko Udalak autoak gutxitu nahi ditu erdigunean, aire kutsadurak behera egin dezan. Horretarako, hainbat hiritan abian jartzen ari diren neurri bera hartu du: gehien kutsatzen duten autoei erdigunera sarrera debekatzea. Talde ekologistek neurria kritikatu dute, besteak beste... [+]
Ostiralean herritar batek detektatu zuen ura ez zegoela garbi, baina ezin da jakin noiztik dagoen horrela. ARGIAk jakin duenez, URA agentziako kideak bertaratu dira Arkaitzerrekara. Aspalditik salatzen ari dira erraustegiaren isuriak eta kutsadura.
Adimen artifiziala denen eskueran jartzearekin, multinazional teknologikoek cloud datu zentro erraldoiak eraikitzeko planak ugaritu dituzte. Ekipamendu informatikoz betetako mega-fabrikon aztarna ekologikoa ikaragarria da: elektrizitateaz gain, milioika litro ur behar dute euren... [+]
Erakunde ekologistatik kezkatuta ikusten dute Barakaldo eta Erandio arteko zubia eraikitzeko itsasadarraren hondoko 87.000 metro kubiko; dragatzearen iragarpena. Diru publikoaren xahutzea, arduragabekeria eta agintarien planifikazio falta salatu ditu, baita obrak... [+]
Porlanezko patio txikiegiak batetik, errepidez eta autoz jositako eskola-inguruak bestetik, Bilbon ikastetxe askok jasaten duen panorama salatu eta esku hartzeko eskatuz udalera jo du hiriko guraso elkarte andanak, indarrak batuta: “Gurasoak jo eta su ari gara eskoletan... [+]
Gipuzkoako erraustegiaren emisioen bost urteko jarraipenaren emaitzak aurkeztu ditu ToxicoWatch fundazioak. Emaitza kezkagarriak, bizidunei eta zehazki gizakiei osasun kalte larriak eragin diezazkieketen kutsatzaileez ari garelako. Emaitza nabarmenak, erraustegi berria eta ustez... [+]
Pertsonen eta txakurren testikuluetan mikroplastikoak topatu dituzte maila esanguratsuetan. Eta ikertzaileek ohartarazi dute litekeena dela horrek eragina izatea ugalkortasunaren jaitsieran. Toxicological Sciences aldizkarian argitaratu dute ikerketa.
Bost urtez aritu da laginak hartzen Toxicowatch erakundea erraustegiaren inguruko oiloen arrautzetan, goroldioan, zuhaitzetan, sedimenduetan eta ama esnean, besteak beste. 2019tik dioxina maila asko handitu da, baita metal astunak, PFASak eta beste gai oso kutsagarri batzuk ere... [+]
Maiatzaren 18an, larunbatez, Zubietako Erraustegiaren aurkako martxa antolatu du Erraustegiaren Aurkako Mugimenduak (EAM). Lasarte-Oriatik abiatuko da, Okendo plazatik 11:00etan.
Astelehenean egindako inspekzioaren ostean hartu da erabakia, azken asteetan izan diren istripuen harira.
Aixa Barbarin López urpeko arkeologoa da, eta, aitortu duenez, txiki-txikitatik izan nahi izan zuen arkeologoa. Hortaz, unibertsitatera joateko garaia iritsi zitzaionean, historia ikastea hautatu zuen, EHUn, eta arkeologian murgildu zen. Urpeko arkeologian aritzea, ordea,... [+]