Esako urtegia ez handitzea aholkatu du Ingeotyc geologia enpresak
Urtegiaren eskuin hegalak desegonkor jarraitzen duela eta, beraz, arrisku maila bat dagoela ondorioztatzen du. Txostena Ingeotyc enpresako Valentin Ibarra eta Tomas Morales geologoek egin dute Zangozako Udalaren enkarguz.
Lana, berez, 2021ean Espainiako Trantsizio Ekologikorako Ministerioak kaleratutakoaren irakurketa bat da. Lan hura Portu, Ubide eta Bideetako Ingeniarien Elkargoak egin zuen, baina haren konplexutasuna kontuan hartuta, Zangozako Udalak txostena eskatu zion Ingeotyci, orain argitara eman dena.
Txostenaren amaierako gomendioa oso argia da. Gaur egun ere eskuin magalean desplazamenduak daudela dio, egun egiten diren behaketak mugatuak direla, eta magalaren dinamikari buruzko ziurgabetasuna esanguratsua dela; horrek ez du behar adinako segurtasunik bermatzen lurrikarek edo bestelako gertaerek sor ditzaketen egoeren aurrean. Ondorioz, ez da komeni eremu horretan ur maila aldatzea eta, beraz, gomendatzen da Esako urtegia ez betetzea handitze lanek eskatzen duten mailara.
Arazoak 1928tik
Txostena urtegiaren errepaso historikoarekin hasten da eta gogoratzen du 1928an eraikitzen hasi zenetik eman dituela arazoak eskuineko magalak. Izan ere, hasi eta berehala lanak geldiarazi ziren izandako mugimendu handiengatik. Ondoren Gerra Zibila etorri zen, eta azkenean 1959an hasi zen martxan urtegia.
2003 eta 2011 artean, adibidez, 15 milimetroko mugimendua izan zuen hegalak. 2006an ere beste mugimendu handi bat izan zen magalean; ezkutatu egin zen, baina prentsak azaleratu zuen. 2013an, halaber, izandako uholde handien ondorioz, bi luizik aztoratu zuten panorama, eta han eraikitako Lasaitasuna eta Esako Behatokia urbanizazioak hustu behar izan zituzten. 2014an urbanizazioen lurrak desjabetu zituen Espainiako Gobernuak eta han jadanik ez da inor bizi.
Betetzeak eta husteak berez dakar desegonkortasuna
Txostenaren esanetan, urtegiaren handitze lanak hasi zirenean eskuineko magalak lanak jasateko zuen gaitasuna aztertu zen, eta baita haren iragazkortasuna ere, baina ez zen planteatu haren bilakaera geomorfologikoa aztertzea. Presari eusten dioten iltzeen mugimenduei ere ez zaie behar adinako arretarik eskaini: “Egungo neurketek gabezia garrantzitsuak dituzte, eta etengabeko erregistroak emango dituzten auskultazio tresna automatikoak jarri behar dira”.
Geologoek onartzen dute lan garrantzitsuak egin direla magalean, baina hala ere, haien aburuz hegala ezegonkorra da oraindik: kontuan hartu behar da urtegiaren betetze eta huste prozesuek berez dakartela desegonkortasuna, eta berriz jarriko dutela proban hegala, baita mugimendu sismikorik gabe ere.
Urtegiak gaur egun 446 hektometro kubikoko gaitasuna du eta handitzearekin 1.525 hektometrora iritsiko litzateke. 2003an hasi ziren urtegiaren handitze lanak 113 milioi euroko aurrekontua batekin, eta dagoeneko 500 milioitik gora gastatu dituzte. Urtaro hau da Esak ur gehien biltzen duen garaietakoa, baina aste honetan 219 hektometro kubiko besterik ez ditu, hau da, bere ahalmenaren %48ra dago. Hegalaren arriskuez gain, aditu askoren ustez, ez du merezi urtegia handitzea, besteak beste, euri eskasiak ikusita betetzeko zailtasun handiak izango direlako.
"Segurtasun faltagatik" geldirik daude Esa urtegia handitzeko lanak Rio Aragon Elkartearen esanetan. Lan horien kontratua eteteko eta proiektua berrikusteko eskatu du talde horrek. "Bideragarritasun eza" onartzeko eskatu diote Ebroko Ur Konfederazioari.
Lanak duela 22 urte hasi ziren, baina urtegiaren eraikuntzak hamaika arazo izan ditu, eta oraindik lanek atzera-aurrera jarraitzen dute. Rio Aragón elkartearen eskaerari erantzunez, lanak 2027an bukatzea aurreikusten duela erantzun du CHE Ebroko Konfederazio... [+]
Ikerketa geologikoek behin baino gehiagotan ohartarazi dute, eta, orain, satelite bidezko zaintzatik heldu da abisua: Esako urtegia ez da egonkorra. Copernicusek, Lurra behatzeko Europako Batasunak abian jarritako programak, "mugimendua" antzeman du urtegiaren... [+]
Euskal Herria zeharkatzen dutenen artean ibairik handiena da Ebro. Haren ertzean mintzatu gara, Ollero bizi den Zaragozako sarreran, lertxunaren ibili geldoa, txorien kanta zoroa eta ibaiaren emari barea lagun, udaberria 33 gradura lehertu den arratsaldean, zorionez arbolen... [+]
Nafarroako Gobernuko lehendakariorde Javier Remirezek azalpenak eman zituen Nafarroako Legebiltzarrean, duela hamabost hilabete amaitu baina orain arte plazaratu gabe egon den presaren segurtasunaren inguruko ikerketa baten harira. Ikerketa Espainiako Gobernuaren enkarguz egin... [+]
Azkenean agertu da “galduta” ibili den Esako urtegiko segurtasunari buruzko Espainiako Gobernuaren txostena eta urtegiko lanekin aurrera jarraitzea ahalbidetzen du
Espainiako Bide Ubide eta Kaietako ingeniarien Kolegioari egin zion enkargua Espainiako Gobernuko Trantsizio Ministerioak, ikusteko urtegiaren bideragarritasunaz erakundeak zer zioen.
Nafarroako Pirinioetako Aizpurgi herrian presa bat eraiki eta lur azpiko kanal baten bidez ura Esa urtegira eramateko proiektua kendu egin du Ebroko Konfederazio Hidrografikoak bere plan hidrologikotik.
Euskal Herriko hainbat tokitan izan dugun uda idorra ari da nabaritzen jadanik. Ebroko Konfederazio Hidrografikoak (CHE) jasotako datuen arabera, Nafarroan biltegiratutako ura azken hamarkadako batez bestekoaren oso azpitik dago, eta Esako urtegiaren kasuan gehienezko mailaren... [+]
Espainiako Gobernuak onartu duen Muga proiektuak 1.700 hektareako meatzea aurreikusten du Nafarroako Xabier eta Zaragozako Undués de Lerda udalerrien artean, Esako urtegitik oso gertu. Adituen ustez, besteak beste, inguruko erreka eta akuiferoak kutsatuko lituzke, lurra... [+]
Esako urtegiaren inguruan eta azken asteetan Nafarroan izaten ari diren mugimendu sismikoez erakutsitako jarrera dela eta, Sustrai Erakuntzak gogor kritikatu du Javier Remirez Nafarroako Gobernuko presidenteordea eta Babes Zibileko arduraduna. Ondorengo lerroetan irakur daiteke... [+]
Azken bi egunetan nahasmen handia egon da Esako urtegia handitzeko lanen inguruan. Asteartean Teresa Ribera Espainiako Gobernuko Trantsizio Ekologikorako ministroak esan zuen ez zela urrats bat gehiago aurrera egingo segurtasuna erabat ziurtatu arte. Aturando Esa (Esa Gelditzen)... [+]
Uraren Kultura Berria Fundazioak (FNCA gaztelaniazko sigletan) Esako urtegiari buruzko azken txosten ofizialak aztertu ditu eta ondorioztatu du urtegiaren eskuineko hegalak "ezegonkorra" izaten jarraitzen duela eta, beraz, "segurtasuna ez dagoela bermatuta".
"Esan eta manipulazio informatiboa" izeneko idatzia zabaldu dute Esa Ez-Lanak Gelditu eta Río Aragón elkarteek hainbat hedabidetan. Agintari politikoek, azpiegitura horrek dakarren arriskua ezkutatzeko darabilten hizkera salatu dute.