Larunbatean egingo dute San Martin Harriaren inguruan 600 urte baino gehiago dituen ohitura eta aurten emakume alkateentzako jantzi erronkariarrak prestatu dituzte, orain arte gizonezkoentzako baino ez baitzeuden.
Seguruenik Europan mantentzen den hitzarmen zaharrenetakoa da Biarnoko Barestos ibarreko biztanleen eta Erronkariko ibarrekoen artean egiten den Hiru Behien Zerga deiturikoa. Urtero, uztailaren 13an, biarnotarrek hiru behi ematen dizkiete erronkariarrei San Martin Harriaren inguruan, bi bailaren arteko mugan, lehenengoen aziendek Nafarroako lur komunaletan bazkatzeko eskubidea izan dezaten.
Ohitura horren jatorria ez dago oso garbi, baina gutxienez 1375etik egiten dela badakigu, urte hartan sinatu baitzuten Hiru Behien akordioa. Geroztik ia etenik gabe berritu da hitzarmen hori eta gaur egun festa handia izan ohi da Erronkari, Zuberoa eta Biarnoko herritarrentzat.
Festa horretan ibarreko alkateek parte hartu izan dute beti, herritarren ordezkari gisara, eta horretarako jantzi tradizionalak eraman izan dituzte. Erronkariko jantziak kultur ondare garrantzitsua eta ibarreko nortasun ikurretako bat dira. XX. mendera arte jantzi izan dituzte erronkariarrek, emaztekiek etxeetan eskuz eginak, eta mende askotan araututako neurri eta baldintzak zituzten. Gaur egun festa berezietan erakutsi ohi dira.
Hiru Behien Zergarako, baina, alkateen gizonezkoentzako jantziak baino ez zeuden, emakumeek instituzioetan jasan izan duten bazterkeria historikoaren ondorioz. Orain, Errronkaribarreko Batzorde Nagusiak erabaki du emakume alkateentzako jantziak ere egitea, ibarreko hainbat elkarteren ekimenez. Aurten Uztarrozeko alkate Jone Alastueyk eta Gardeko alkate Erika Erguetak eramango dituzte soniean.
Higo erraldoiak, emakumeen erresistentziaren ikur
Jantziak pasa den ekainaren 20an aurkeztu zituzten publikoki eta ibarreko molde tradizionala jarraitzen dute, hainbat aldaerarekin. Besteak beste, buruko mantelinari bi higo handi erantsi dizkiete zintzilik eramateko.
Higo horiek "mendeetan zehar Erronkariko emakumeek izandako erresistentzia sinbolizatzen" dute, Mendixut Nafar Pirinioetako aldizkarian azaldu dutenez. Izan ere, historikoki babeserako kuttun bezala erabili izan dira uztai moduko horiek: "Kultur esangura sakona eta erresilientzia gehituko diote jantziari", diote.
Gaur gauean, urriak 17, 88 urte faxistek Jose Ariztimuño, Aitzol, hil zutena. Fusilamendu pelotoiaren aurrean ez zuela isilik gelditu nahi irakurri berri dut. Soldaduei tiro egitea kosta egin omen zitzaien, behin eta berriz agindu behar izan omen zieten su egiteko. Hala... [+]
“Gaur eguerdiko albistegian, zuen hiriburuko alkatea ikusiko duzue, torturatu gintuen gorputz militarrari hiriko plaza nagusia eskaintzen. Gaur eguerdiko albistegian, gure lagun eta senideak hil zituen egitura ikusiko duzue gure kaleetan desfilatzen. Eta guk, beste egun... [+]
Yamagata unibertsitateko Masato Sakai arkeologo japoniarra buru duen ikerlari talde batek geoglifo ugari aurkitu berri ditu Nazcako basamortuan (Peru). Guztira 303 geoglifo topatu dituzte, orain arte ezagutzen zen geoglifo kopurua ia bikoiztuta. Horretarako adimen artifiziala... [+]
Mexiko Hiria, 1968ko urriaren 2a. Hilabete batzuk lehenago, ekainaren 22an abiatutako ikasle mugimenduak mitin bat antolatu zuen Hiru Kulturen Plazan, hiriko Nonoalco-Tlatelolco unitatean. Mexikoko ejertzitoak eta Batallón Olimpia talde paramilitarrak bildutako ikasleei... [+]
La Cumbre Jauregia biktimen aitortzarako, erreparaziorako eta dibulgaziorako gune bilakatzeko proposamena egin dute memoriaren inguruan dabiltzan hainbat taldek eta Joxean Lasa eta Joxi Zabalaren senideek. Memoria Demokratikoaren Legearen arabera, eraikina Donostiako Udalaren... [+]
Nobel Akademiak iragarri ditu Medikuntzako, Fisikako eta Kimikako aurtengo irabazleak. Zazpi dira, eta zazpiak, gizonak, denak zuriak, eta AEB edo Erresuma Batukoak. Guztiz bete da, beraz, egun batzuk lehenago Nature aldizkariak egindako iragarpena. Aurreko urteetako irabazleen... [+]
Udazkeneko lainoen artean, Aezkoa eta Garazi arteko bortu-gain batean, Urkuluko dorrea dago. Misterioetan bilduta, zalantza ugari dago eraikuntzaren jatorriaren eta funtzioaren inguruan.
1944an, Stauffenberg-en agindupean, Hitler bonba batekin hiltzen saiatu ziren, soldadu eta herritar alemaniar batzuen artean prestatutako ekintza baten. Hurrengo hilabeteetan naziek 90 pertsona exekutatu zituzten ekintza haren ondorioz.
Orain 180 urte sortu zenetik lehen aldiz, kuarteletik kanpo eta Gasteizko erdigunean ospatu du Guardia Zibilak bere patroiaren eta hispanitatearen eguna. Bertan izan dira Gasteizko alkate Maider Etxebarria, Espainiako Gobernuko ordezkari Marisol Garmendia, Gasteizko gotzaina eta... [+]
Ez da kasualitatea Hispanitatearen eguna, Guardia Zibilarena eta Pilarreko amabirjinarena data berean izatea. Hirurek egitura zapaltzaileak irudikatzen dituzte (estatua, armada eta eliza). Bestalde, indigenen erresistentzia eta Espainiako Estatuak bere armada militar eta... [+]
"Gerraren Oroimena" izeneko ibilbidea osa dezakezue noiznahi Usurbilgo erdigunean.
Ekitaldian 1969ko gertaera tragikoak gogoratzeaz gain, memoria historikoaren defendatzaileak ere omenduko dituzte.
Tijarafe (Kanariar Uharteak), XIV. mendearen erdialdea. Lehen monje katolikoak La Palma uharteko inguru horretara iritsi zirenean, ikusi zuten awarek, bertako aborigenek, Eguzkia, Ilargia eta izarrak gurtzen zituztela.
Eta azken urteetan Tijarafen egindako kanpaina... [+]