Errioxako mahatsen esklusibotasunaren araua baliogabetzeko eskatu dio Jaurlaritzak Espainiako Gobernuari
Errioxa Jatorri Izendapenaren estatutu aldaketari oniritzia eman zion Espainiako Nekazaritza Ministerioak, eta merkatuaren eta lehiaren ikuspegitik desegokia delakoan, Jaurlaritzak errekerimendua bidali du Madrilera.
Esklusibotasunaren baldintza onartu zuen Espainiako Gobernuak joan den ekainean. Errioxa ardoen jatorri izendapenak estatutu aldaketa hauxe egin zuen bere arautegian: mahats ekoizleek, haien mahatsa Errioxako ardo izendapenetik irten eta marka propioa sortzen duten upategiei salduko baliete, urtebetez ezingo lieke mahatsik saldu Errioxako kideei, eta alderantziz. Horrela, ataka estuan jarri zituen Errioxa jatorri izendapenetik irten eta Arabako Mahastiak sor marka propioa eratzeko bidean ziren upategi arabarrak.
Merkatuari eta lehiari bete-betean eragiten dionez, Espainiako Nekazaritza Ministerioak neurri horren ezarpena egokia ote den gainbegiratzea beharrezkoa zen. Hala egin zuen, oniritzia eman eta estalpea ezarri Errioxa jatorri izendapenaren jardunari. Eusko Jaurlaritzak, orain, azalpenak eskatu dizkio Ministerioari eta estatutuaren ebazpena baliogabetzea iradoki, "lehiaren ikuspegitik murrizketak" direla iritzita. Jaurlaritzaren ustez, "Errioxa Deituratik kanpoko beste ardo batzuk egiteko eta merkaturatzeko mahatsa erabili nahi duten bazkideei oztopoak jartzen zaizkie".
Esklusibotasuna ez ezik, sor markaren jarduna ere geldirik dago
Errioxa izendapenaren kontseilu arautzaileak bi bide abiatu zituen Errioxa ardoen markatik irteteko asmoa zuten upategiei bidea zailtzeko: bata, izendapen propioa sortu izana epaitegietara eramatea, eta bestea, sor marka sortu eta Errioxatik irteten baziren, esklusibotasunaren baldintza ezarri eta proiektu berriaren bideragarritasuna zalantzan jartzea.
Euskadiko Auzitegi Nagusiak apirilaren 14an erabaki zuen Arabako Mahastiak sor-markaren sorrera behin-behinean bertan behera uztea. Bi arrazoi garrantzitsu leudeke sor-marka propioa ez sortzeko: baga, kontsumitzaileari "nahasmen handia" eragitea, "eremu geografiko bera duten eta babestutako bi sor-marka dituzten bi ardo eskainiko litzaizkiekeelako"; eta biga, Errioxa markaren "izen onari kaltea" egitea, "atzeraezina" litzatekeena gainera auzitegiaren arabera, edo, gutxienez, "konpontzen zaila".
Auzitegiak argudiatzen zuen, besteak beste, ia 100 urte dituela Errioxa ardo izendapenak. Arabako Mahastien bultzatzaileek hala eskatuta ere, Eusko Jaurlaritzak ez zuen errekurtsorik jarri.
Arabako Errioxako ardogileek euren izendapena izateko bidea judizialki eten du EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak, Errioxako Jatorri Izendapenaren Kontseilu araultzaileak jarritako helegitea babestu ondoren. Hala, ezin izango dute Arabako Mahastiak sor-marka erregistratu. Nolanahi... [+]
Arabako Mahats-bilketaren Jaiaren XXIX. edizioa ospatu dute Moredan, igandean. Egun batzuk lehenago, ABRA Arabako Errioxako Upategien Elkarteak agerraldia egin zuen, Arabako ardogintzak bizi duen “krisi larriaz” beste behin ohartarazi, eredu aldaketa exijitu, eta... [+]
Titulu handia iruditzen zaio “nekazari”. Bera “mahastizain” omen. Baina, izan, da nekazari mahastizaina. Eta da, izan, emakume nekazari mahastizaina. Eta mahatsaren orpotik mama goxoa nola, halaxe aletu ditu Ana Iriarte Bañezek lanbidearen... ez... [+]
Ardogintza borborka dago: mundu mailan gaineskaintza dagoela-eta, iaz milaka litro erosi zituen Jaurlaritzak destilatzeko. Espainiako Gobernuak diruz lagundu zuen mahats berdea lurrera botatzea. Aurten ere antzeko neurriak hasi dira agertzen. Baina nola iritsi gara egoera... [+]
Edariak eta Ardoa (EDA) Drinks & Wine Campusak bigarren egoitza bat izango du Arabako Errioxan, Gasteizkoarekin batera. EDA Basque Culinary Centerrek “garatu eta gidatutako” proiektua da, Eusko Jaurlaritzak eta Arabako Foru Aldundiak sustatu dute. “EDAk... [+]
Igandean eman zitzaion hasiera ofiziala mahats bilketari Araban, Navaridaseko Mahats-bilketaren Jaiaren XXVIII. edizioa eginda. 2023an Jaurlaritzak 15,3 milioiko laguntzak eman dizkio sektoreari, milioika litro ardo erabilera industrialerako destilatu edo mahatsa zuzenean... [+]
Errioxa ardoen jatorri izendapenak, Arabako Mahastiak sor-markaren aurka bide judizialari ekiteaz gain, esklusibotasunaren eskakizuna onartu zuen bere batzorde arautzailean; mahats ekoizleek, haien mahatsa Errioxako ardo izendapenetik irten eta marka propioa sortzen duten... [+]
"Azken urteetan Arabako upategi txikiak desagertzen ari dira. 1995ean 700 inguru izatetik, gaur egun 200 eta gutxi gelditzen gara", adierazi du Esti Besak.
Arabako Errioxako lurretan mahasti onenak hazi eta ardoak gustuz ontzen badira, ez da soilik mendez mende eta belaunaldiz belaunaldi kultur transmisio baliotsu batek iraun duelako; duela milioika urte izandako gertaera tektoniko baten ondorioz ere bai.
Izotzak desmasia handiak eragin ditu berriz ere Ipar Euskal Herrian. Irulegiko mahastien erdia baino gehiago kalteturik atera da iragan astetik.
1899an Eltziegoko (Araba) ardo ekoizpenaren %40aren jabe emakumeak ziren. Datuak adierazten du emakumeek Arabako Errioxako herri horretako ardogintzan pisu handia zutela garai hartan.