Errenta aitorpena, euskaraz
Bai. Errenta aitorpena euskaraz aurkeztu daiteke, Euskal Autonomia Erkidegoan eta Nafarroa Garaian, urtero UEMAk (Udalerri Euskaldunen Mankomunitateak) hainbat erakunde publikorekin eta udalekin batera gogorarazten digun bezala. Eta, gainera, euskaraz egin daiteke UEMAren barruan ez dauden inguruetan ere. Kanpaina ugarik gogorarazten digute herritarrok administrazioekiko harremanetan euskara erabiltzeko aukera dugula, lehen hitza eta hurrengoak euskaraz egitera animatzen gaituzte, administrazioekiko harremana euskaraz izan dadin sustatu nahian. Kasu honetan ere, euskararen aldeko hautua egitea lortu nahi da, izan ere, errenta aitorpena euskaraz egiten duen herritarren kopurua urtez urte gorantz ari den arren, datuak ez datoz bat ezagutzaren eta erabileraren datuekin. Nabarmen apalagoak izan ohi dira, oraindik ere urria baita aitorpena euskaraz aurkezten duen zergadunen kopurua.
Euskal Autonomia Erkidegoko datuei erreparatuta, Gipuzkoan, 2023an aurkeztu ziren aitorpenen %19,23 euskaraz izan ziren; 77.738 guztira. Bizkaian, %4,8 aurkeztu ziren euskaraz, 31.634 orotara. Eta Araban, %0,7 inguruk aurkeztu ohi du euskaraz. Ez dut Nafarroari buruzko daturik eskuratzerik izan. Datuen argitan, hobetzeko tarte handia dago eta egoera iraultzeko estrategiak landu beharko lirateke, urtetik urtera hazi dadin ehunekoa, konbentzituta bainago datuek adierazten dutena baino askoz gehiagok dutela aitorpena euskaraz aurkezteko gaitasuna.
Bai. Errenta aitorpena euskaraz aurkeztu daiteke, EAEn eta Nafarroa Garaian, urtero UEMAk hainbat erakunde publikorekin eta udalekin batera gogorarazten digun bezala
Ziur aski euskaldun askori arrotz egingo zaizkie “atxikipen”, “kenkari”, “likidazio oinarri orokor”, edo “hobari” bezalakoak, eta horrek ziurgabetasuna sortuko die aitorpena euskaraz egitea erabakitzean, are gehiago prozesua norberak egin behar duenean, parean beste pertsona baten laguntza izan gabe, ordenagailuaren pantaila besterik ez daukanean. Diru-kontuekin segurutik jo nahi izango dutela, alegia, gehienentzat, gaztelaniaz. Pedagogia eta laguntza apur bat beharko da bide horretan euskaldunak ahalduntzeko.
UEMAk berak zenbait jarraibide eskaini digu Internet bidez, telefonoz, finantza entitateetan edo aholkularitzetan errenta aitorpena euskaraz aurkezteko, eta ogasunarekin harremana euskaraz izan nahi dugula adierazteko.
Ogasunaren eta diru bilketaren ardura duten erakundeek ere erraztu beharko lukete prozesua, baina desberdintasun nabarmenak daude haien artean. Horretarako, lagungarria litzateke ogasunek esplizitatzea aitorpena euskaraz aurkeztu daitekeela. Sustatu, lagundu eta saritu egin beharko lukete. Gipuzkoako Foru Aldundian, esate baterako, “Ogasunarekin euskaraz” kanpaina bideratzen ari dira. Haien esanetan, Ogasunak gizarte garapenari egiten dion ekarpen nagusietako bat bere zerbitzu publikoak kalitatez ematea da, eta horrek barne hartu beharko luke euskaldunei zerbitzuak euskaraz erabiltzeko erraztasunak ematea. Gipuzkoako Ogasunaren praktika eta eredua baliatu liteke gainerako lurraldeetara zabaltzeko. Administrazio publikoek euskararen erabilera sustatzeko politika argia eta konpromisoa erakutsi behar dituzte, herritarrek ere hautu hori egin dezaten.
Errenta aitortzeko epea apirilaren 8ko astean abiatu zen Hego Euskal Herrian eta ekainaren amaierara arte egongo da zabalik. Euskaraz eroso aritzeko aukerak eremu guztietara hedatzeko bidean, errenta aitorpenarena ez da samurrenetakoa izango, baina bai eraginkorrenetako bat. Ea urtetik urtera euskararen erabileraren datuak nabarmen hobetzeko gai garen, baita alor honetan ere.
Rober Gutiérrez, euskara irakaslea
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Barkatu hariztiak, artadiak, zumardiak, lertxundiak, lizardiak, haltzadiak, gaztainadiak, urkidiak, gorostidiak, sagastiak, pinudiak eta zuhaitzen elkarte guztiak, baina, gaur, pagadiak du hitzordua negu-mugako ospakizunak direla eta.
Errazagoa egiten zait negu-mugako... [+]
Badator Euskaraldia, berriz ere. Urte berriko udaberrian izango da oraingoan, antza. Dagoeneko aurkeztu dute eta, egia esanda, harritu egin nau; ez Euskaraldiak berak, ezpada beraren leloak: Elkar mugituz egingo dugu.
Irakurri edo entzun dudan lehenengoan, burura etorri zait... [+]
Ildo beretik dator Eusko Jaurlaritza berriaren politika. Hitzak bai, baina ekintzak ez dira argi ikusten Pradalesen gobernuak aurkeztutako aurrekontuan.
Nobedadea izan ohi da Durangoko Azokari lotzen zaion hitz entzunenetako bat. Nobedadea han, eta nobedadea hemen. Zenbaitetan, ordea, lehengokoari beste itxura ematea aski izaten da etiketa hori itsasteko. Talentu berriztagarriz birmasterizatutako CDek eta berrargitalpenek badute... [+]
Euskara txikitasunean handia den ur emaria dugu. Bertako tanta bakoitzak gure kultura ureztatzen eta biziberritzen du. Egarri den hari itsaso bete ur eskaini. Euskara putzu sakon eta ilun batetik etorri izan bada ere, guztiok atera dugu gure ur-gazi lagina, eta guztiok bilakatu... [+]
Gazteak gero eta lehenago hasten dira pornografia kontsumitzen; izan ere, bere sexu heziketa bakarra da pornoa. Nola demontre heldu gara honaino?
Gaur egun, onartu behar da Interneti esker pornografia ikustea askoz errazagoa dela. Tamalez, klik baten bidez 7-9 urte arteko... [+]
Joan den abenduaren 5ean, PPk lege proposamen bat aurkeztu zuen Nafarroako Parlamentuan, Nafarroako toki entitateetako Idazkaritza eta Kontu-hartzailetza lanpostuetan funtzionarizazioa lortzeko prozesuak bereizteko. Hori gertatuko balitz, 30 pertsona inguruk merezitako... [+]
Nazio Batuek abenduaren 10ean Giza Eskubideen Nazioarteko Eguna aldarrikatu zutenetik 51. urteurrena bete da aurten. Data horrek garrantzia hartu du Euskal Herrian eta Euskal Herriko Giza Eskubideen Behatokitik gogoetarako zenbait elementu eskaini nahi ditugu.
Nazioarteko... [+]
Bazen behin kulturaren gordailu bilakatu zen herria. Denboraren poderioz, munduko agintariek kultura adierazpide ororen aurka hartutako neurri murriztaileen erruz, herrien garra, sormena eta irudimena amatatuz joan ziren, emeki-emeki kandela bat bailitzan. Hala ere, herrialde... [+]
Elon Musken presentzia hedabideetan gora doa, suziri baten moduan, Etxe Zuriko lorategian lurreratu ostean. Lortzen ari den botereaz eta influentziaz asaldatuta omen daude beste botere batzuk eta, bere eragina gutxitzeko asmoz, X sarearen kontra kargatu dute. Azken asteetan The... [+]
Gure eskubideak, gure etorkizuna, orain! lelopean, Giza Eskubideen Nazioarteko Egunak 76 urteetako ondarea ospatzen du. Egunak mundu baketsuagoa, berdinzaleagoa eta jasangarriagoa eraikitzearen alde egitea du xede. Hala ere, aurrerapenak ospatzen diren bitartean, babesturik... [+]
Euskalgintzaren Kontseilua hizkuntza larrialdia bizi dugula ohartarazten ari da azken astetan. Urte dezente pasa dira euskararen biziberritze-prozesuaren egoera bidegurutzean, errotondan, inpasse egoeran eta antzeko hitzekin deskribatzen hasi zenetik, hizkuntza politikek... [+]
Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]
Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]