“Errelato historikoek begirada koloniala dutela kontziente izateak ez du esan nahi gaur egun arrazakeria gutxiago dagoenik”
Geu Afrikarrok erakusketa ikusgai da otsailean Gasteizko Montehermoso kulturunean, eta hainbat ekimen antolatu dituzte horren bueltan. Ostiral honetan egingo duten "Begirada kolonialak, ikus-entzunezko baliabideak eta estereotipoak" solasaldiko parte-hartzaileetako batekin hitz egin du ARGIAk, “kolonizatua exotiko, arraro, atzeratu, beldurgarri, biolento… gisa aurkezten dituzten pelikulak” hizpide, besteak beste.
Francisco de Vitoria institutuan izango da solasaldi irekia, otsailaren 24an, 13: 00etan. Tamara Moya, Farshad Zahedi eta Miguel Fernandez Labayen irakasle eta ikertzaileak arituko dira. Azken horrek kontatu digunez, iruditeri kolonialaren kontrol eta zabalkuntzan zinemak eta hedabideek izan duten rolaz hitz egingo dute: “Nola hedabideek ezberdintasun kultural eta etnikoak eraikitzen dituzten, sarri ezjakintasunetik eta Europan eraikitako begiradatik. Bi helburu ditu solasaldiak: pentsatzea zeinen gutxi dakigun tradizionalki ‘Mendebaldeko’ deituriko estatu eta nazioek dominatu eta espoliaturiko lur eta kulturen inguruan; eta errelato horiek aldatzeko beharraz hausnartzea”.
Horretarako, esan digu, inportantea da gutxietsiak edota azpiratuak izan direnek kontatzea historia: “Naturalizatu dugu norbaitek hitz egitea ez dituen bizipen, leku eta kulturez, eta errelato hori aurkeztea ikuspegi bakar moduan, baina nola hitz egingo dugu gai hauetaz, migrazioa, arrazakeria edo Afrikan bizitzea esperimentatu duten pertsonak entzun gabe?”.
"Naturalizatu dugu norbaitek hitz egitea ez dituen bizipen, leku eta kulturez, eta errelato hori aurkeztea ikuspegi bakar moduan"
Dinamika kolonial hauek eta horien ondorio lazgarriak ikusteko dokumental sail interesgarri bat gomendatu digu Fernandezek: Exterminate All the Brutes (Basati guztiak akabatu), Raoul Peck zuzendariarena. HBOn dago ikusgai.
Historikoki izan dugun begirada kolonialaz jabetzeko ekimenak gero eta gehiago direla aipatu diogu Fernandezi. Bere esanetan, “ziurrenik gaur egun kontzienteago gara errelato historiko hauek mundua ulertzeko modu bat pribilegiatu dutela eta nazioen handitasuna eraiki dutela konkisten diskurtsoen bidez, bestelako historiak isilaraziz. Baina kontzienteago izateak ez du esan nahi beste kulturen inguruko ezagutza handiagoa dagoenik edo arrazakeria eta intolerantzia gutxiago dagoenik. Alderantziz, askotan beste kultura eta gizarte batzuekiko erasoak handitu egin dira”.
"Eskoletan, zoritxarrez, autokritika gutxi duen jakintza da nagusi, menderatze egoerak natural gisa aurkezten dituena"
Eskolarentzako etxeko lanak: ikuspegia zabaltzea
Solasaldi irekia izango den arren, bereziki eskola komunitateari zuzendutako jarduna izango da ostiralekoa, eta eskolak gai honetan dituen erronkez mintzatu zaigu irakaslea: “Hezkuntzan, gakoa da jakintza ikuspegi zabal batetik fokatzea, mundua ikusteko eta dominatzeko modu bati erantzuten dioten kontakizun kultural eta historikoak egia bakar gisa aurkeztu ordez. Zoritxarrez, kontrakoa da ohikoa: autokritika gutxi duen jakintza da nagusi, menderatze egoerak natural gisa aurkezten dituena. XX. mendean Sahara edo Ekuatore Ginea Espainiaren menpeko izateari buruz zenbat ikastetxetan hitz egiten da?”.
Bertaratzen direnekin, norbere esperientzia arrazial eta kolonialen inguruan hitz egiteko asmoa ere badute: “Esperientziak eta begiradak partekatuz, esplotazioan eta sarraskian oinarritzen den mundua ulertzeko moduarekin kritikoak eta alternatiboak diren espazioak eraiki nahi ditugu”.
Geu Afrikarrok erakusketa otsaila bukaera arte egongo da Montehermoson:
Gurera ekarri dugu Achille Mbenbe politologo kamerundarraren "nekropolitika" terminoa. Heriotzaren prismatik begiratzen die herritartasunari eta botereari, eta argi uzten digu pertsona multzo batzuen biziak gutxietsiak, balio gabekoak eta beraz, lasai asko desagertu... [+]
Beste detektibe triste baten telesail bat ikusi berri dut. Eskoziako irla urrun batean gertatzen dira trama guztiak. Badakizue nola funtzionatzen duten fikzio horiek: hildako asko, jende arrunta baina ez hainbeste, eta paisaia berde iluna. Oraingo honetan duela urte pila bat... [+]
Pitzatu samar dagoen astakirten baten ateraldia bailitzan hartu zen –Europan batik bat, baina baita gainerako bazterretan ere– 2019ko abuztuan Donald Trump, AEBetako presidenteak Groenlandia erosteko azaldu zuen asmoa.
Garbiñe Elizegi baztandarra erizaina da. Abenduan, Zeelanda Berrian egin duten Osasun Ekitaterako Erizaintza Indigenari buruzko Ikerketa izenburuko bilkuran hartu du parte. Bere tesia aurkeztu du: Euskal emakumeek eta genero ez-normatiboek Euskal Herrian osasungintzan... [+]
2017an Indonesiak eta Herbehereek akordio bat sinatu zuten, Europako herrialdeak hiru mendeko kolonialismoaren ondorioz lapurtutako ondarea itzul tzeko helburuarekin. Gusti Agung Wesaka Puja itzultze prozesuaren arduradun indonesiarraren hitzetan, akordio hori... [+]
Centre Tricontinental erakundeak kongoarren erresistentzia historikoa deskribatu du The Congolese Fight for Their Own Wealth (Kongoko herriak bere aberastasunaren alde borrokan dihardu) dosierrean (2024ko uztaila, 77. zk). Kolonialismo garaian, Belgikako Force Publique-k... [+]
Balio digu ilunabarrarekin azken erretratu hori ateratzeko. Edo istant batean ordaintzeko barrako zerbitzariari eskatu berri diogun marianitoa. Eta ze arraio, Levi’sak imitatu nahi dituzten praken atzealdeko poltsikoan ezin hobeto datoz. Horretarako ere balio du... [+]
New York, 1960. Nazio Batuen Erakundeko bilkura batean Nigeriako kanpo ministro eta NBEko enbaxadore Jaja Wachukuk lo hartu zuen. Nigeriak independentzia lortu berri zuen urriaren lehenean. Beraz, Wachuku NBEko Nigeriako lehen ordezkaria zen eta kargua hartu berri... [+]
Azaroaren 4an itzuli die Frantziak benindarrei Katakle errege-aulkia, duela 132 urteko triskantzan frantses kolonoek lapurtu zietena. Memoriaren, aitortzaren eta ondare kulturalaren izenean, Europan zehar dituzten lapurtutako 500.000 objektuak berreskuratu nahi dituzte Afrikako... [+]
Washington (AEB), 1807. AEBetako Konstituzioak esklaboen trafiko transatlantikoa debekatu zuen. Horrek ez du esan nahi esklabotza abolitu zenik, esklaboen iturri nagusia eten zela baizik. Hala, emakumezko esklaboak bihurtu ziren esklabo berriak “ekoizteko” bide... [+]
Commonwealth-eko herrialdeen gailurra hasi da ostiral honetan Samoako Estatuan (Ozeania) eta bertan, Karibeko herrialdeak eskatu diote Erresuma Batuari onar dezala bere iragan esklabista, barkamena eska dezala eta kalte-ordainak egin ditzala.
Nobel Akademiak iragarri ditu Medikuntzako, Fisikako eta Kimikako aurtengo irabazleak. Zazpi dira, eta zazpiak, gizonak, denak zuriak, eta AEB edo Erresuma Batukoak. Guztiz bete da, beraz, egun batzuk lehenago Nature aldizkariak egindako iragarpena. Aurreko urteetako irabazleen... [+]
Ez da kasualitatea Hispanitatearen eguna, Guardia Zibilarena eta Pilarreko amabirjinarena data berean izatea. Hirurek egitura zapaltzaileak irudikatzen dituzte (estatua, armada eta eliza). Bestalde, indigenen erresistentzia eta Espainiako Estatuak bere armada militar eta... [+]
1492ko urriaren 12an ez zen soilik Amerikako jatorrizko herrien genozidioa hasi. Europa munduko potentzia bilakatuko zuen Atlantikoko esklabotzaren negozioari ere bidea zabaldu zitzaion. Sistema kolonial erraldoi hori ezinezko zatekeen Cádiz bezalako metropolirik gabe:... [+]