Erregina
Langileek aukeratuko duten arrautza batetik jaioko da belaunaldi berrien erregina. Erregina-jelez beterik izango du abaraska, goserik pasa ez dezan 15 egunez eta ederra eta galanta egin dadin.
Jaio eta egun gutxira estaliko dute erlamandoek erregina airean, ordutik aurrera erlauntza barruan pasako du bizia arrautzak erruten, hilarteko zeregin bakarra izango baitu errutea.
Lehen entzunean, batzuei irudituko zaie erreginak ez duela lan askorik egiten. Horretarako izango dela erregina pentsa dezakete beste batzuek. Baina, erregina bera da erlategiko langile eta erlamando guztien ama, eta bera izango da arrautza guztiak errungo dituena.
Erlauntza bakoitzeko
dago erregin bana
bertako langileen,
erlamandoen ama
berea da erlauntzaren
ugalketaren zama
arrautzak jartzea baita
izaten duen lana
egunean bi mila
ze sasoia daukana!
Berriz ere izango du
nagusiaren fama!
Doinua: Nehoiz ez da senditzen
Bertsoa: Jon Luzuriaga Iurramendi
Lagun batek idatzitako bertso honek ezin hobeto deskribatzen du erregina bera.
Erlauntza barruan zeregin ezberdin asko izaten dira; garbiketa, janari bilketa edo argizaria sortzea esaterako. Horiek guztiak egiteko erle asko behar da, eta erle guztiak arrautzetik datozenez arrautza asko… kasu batzuetan egunean bi mila arrautz jarriko ditu erreginak.
Erreginak ere hiltzen dira. Kasu horretan, erlamando eta langileak umezurtz sentitzean, erreginak errundako azken arrautzak baliatzen dituzte berriz erregina-jelez bete eta oinordeko berriari itxaroteko, 15 egunez.
Eta oinordekorik jaioko ez balitz? Etorkizunik ez. Langileak erruten hasiko ziren, estali gabeko langileak…
Estali gabeko langileen arrautzetatik? Alferrak, erlamandoak, bai, zanganoak!
Badira sei urte nire lehen erlezaintzako ikastaroa egin nuela. Gaur gaurkoz erlezaintza da nire ogibidea.
Lehen erleak erosi nituenean ez nekien arraza ezberdineko erleak zeudenik ere, auskalo zer erosiko nuen bakarren batek "erle beltza izango da, ezta?" galdetu zidan... [+]
Berrerarabili, zaharberritu, konpondu, eraldatu… Behar duguna baina gehiagorekin bizi garelako agian…
Erleek jaiotzetik hil arte duten joera bat da garbitzeko gaitasuna. Jaio bezain laster hasten da bera jaio den abaraska garbitzen, puskatu dituen argizari zatiak erlauntzatik kaleratzen.
Maiatzak 4 zituen, larunbatarekin. Ez zen giro bereziki beroa, baina bai, hotzik ez behintzat. Halako batean burrunda, burrunda galanta, aspaldi entzun gabekoa. Hor azaltzen da etxeko atarian erle pila, milaka erle hegan, hegada sinkronizatu dotorean, dunbots batean. Erlesemea.
Erlauntza batean erregina bakarra dagoenez eta denen ama denez, bera dela agintari esaten da, baina ez da erabat zuzena. Erregina oso garrantzitsua da, baina erabaki garrantzitsuenak erle langileek hartzen dituzte.
Eladi Balerdi erlezainaren eta Jose Manuel Atxaga erleen zale sutsuaren arteko elkarlanetik egitasmo berritzailea sortu da duela gutxi. "Arnastu erlauntzaren airea" eta "Erleen sauna" jarduerak proposatu dituzte, konbentzituta baitaude onuragarri direla... [+]
Azkainen izan da Mattin Jauregi Egonarria saioko aurkezlea eta erlezaina, mundu horretan erreferentea den Mikaela Untsainen etxean. Erleak iraun dezan gaur egun erlezainen beharra dagoela azaldu dio, erlezainik gabe galdu egingo dela. Zein oinarriren gainean lan egiten duen... [+]
Neguko inausketa sasoia gainean dugu, hemen dator epaitzeko, epaiak egiteko garaia: epaila. Aspaldi dugu epaila martxotua eta inausketa lanak noiznahi eta nolanahi egiten dira, tartean krimen izugarriak.
Erlauntzaren jaiotza erregina estali baten errutearekin hasten da. Hemen ere betikoa, arrautza ala erregina ote zen lehena…
Lehen sektorean arazoak gorantz doazela nabari da: klima krisia, kutsadura, lehengaien prezio altuak edo lursailak eskuratzeko zailtasunak…
Bertatik bizi nahi dugunok badakigu zer dagoen, badakigu zailtzen doala sektorea, baina jarraitu edo hasi nahi duen jendea ere bada... [+]
Fenomeno berezia da erlakumeena, erleen biziraupena bermatzen duen prozesu naturala. Eguraldi epelak loraldi oparoak dakarzki eta loraldien oparotasunak erleen “emantzipazioa”.
Erlezaintza dastatzeko hona errezeta: propoliz ondutako izokina pipermin eztiaz eta limoi erre kremaz.
Ardiak dituen edonor ahal da artzain? Edo ardiak gustuko dituen afizionatu bat besterik ez? Ez dakit non kokatu neure burua, erlezain izan nahi dut eta agian batzuentzat banaiz, baina noiz da bat erlezain?
Erleak, polinizazioa… Behin eta berriz zein garrantzitsua den erlearen lana, landareen ernalketa. Lan horretan eragozten diona gizakia da, gizakiak jartzen dizkio zailtasunak eta gizakiak akabatzen du erlea: erlearen lana zuzenki ikusten ez dugun bezala egiten ditugu... [+]