Ez dakit nola egingo duen lo egun hauetan Peter Wennink, ASML Holding NV, Europako teknologia-konpainiarik handienaren arduradun gorenak. Bera baitago urakanaren begian, inor egotekotan. Eta ekaitzak ez du baretzeko itxurarik. Alderantziz.
ASML herbeheretarra da erdieroaleen industriarako makineriaren hornitzaile funtsezkoenetakoa mundu mailan. Batik bat, mikrotxipak egiteko litografia-sistemen ekoizle nagusienetakoa da; eta halakoen gama jasoenean, luzaz, aurreratuena. Horren sektore erabakigarriaren nondik norakoa erabat baldintzatzen duen konpainia, beraz. Hutsik egin gabe mozkin potoloak ematen dituen enpresa izateaz gain. Alegia, geurean edukitzea gustatuko litzaigukeen horietako bat.
Baina ez dakit oraintxe bertan ASMLeko Wennink CEOaren larruan egotea gustatuko ote litzaidakeen. Hain zuzen, egiten duena egiten duela, munduko potentzia nagusien arteko gerra ekonomikoaren kanoikaden erdi-erdian suertatu delako ASML herbeheretarra (eufemismoak -decoupling, derisking…– eta perifrasiak alde batera utzi eta gauzei dagokien izena emateak lana aurreratu egiten digu, nik uste). Antzeko besteren bat bezalatsu.
Urteak daramatzate Estatu Batuek Txinaren goi-teknologiako aurrerabidean zirkuitulaburrak eragin nahian. Aitzakiak aldakorrak izan dira (espioitzaz aurrea hartzen digute; giza eskubideak urratuz egindako lana darabilte; haien armada sendotzen dute; komunismoa nagusitu dadin ari dira), baina bat eta bakarra da deliberoa: ezin diegu aurrea hartzen utzi.
Erdieroaleen sektorekoa da, une honetan, puri-purian dagoen gatazka. Eta ASML, erdi-erdian harrapatuta. AEBek bere enpresei aspalditxo ezarri zizkien esportazio-debekuei entzungor egin eta bere merkatu emankorrena den Txinara saltzen jarraitu badu ere ASMLek, azkenean, Herbeheretako gobernuak ere debeku bertsuak ezarri dizkio irailetik aurrera, produktu aurreratuenentzat. Ez zuen erabat amore emateko asmorik, hala ere Wenninkek; eta hain puntakoak ez ziren produktuak saltzen jarraitzeko asmoa iragarri zuen duela bi hilabete.
Ekainaren hondarrean, ordea, etorri zaio zaplada beste masailean: Txinako Herri Batzar Nazionalak, nahiko isilpean, edo behintzat supituan, Kanpo-harremanetako Legea onetsi du, eta indarrean da uztailaren 1etik aurrera. Haren pare bat artikuluk baimentzen diote Txinari barne-araubideko zigorrak ezarri ahal izatea arrazoi edo nazioarteko legebide nahikorik gabe txinatar interesen aurkako neurriak, zehapenak, eta abar ezartzen dituztenei. ASML bezalakoei bete-betean dagokien zerbait.
Prezioa prezio, eragozpen bakoitzarentzat konponbideren bat aurki dezakeen sistema omen denez kapitalismoa, halako zerbait eskaintzen hasi dira batzuk, berehalaxe.
Ehunka pertsona mobilizatu ziren Maccabi Tel Aviv talde israeldarrak Gasteizen jokatu duela gaitzesteko. «Israelgo Estatuaren normalizazioari» ekarpena egiten diola kritikatu diote Baskoniaren zuzendaritzari.
Nazio Batuen Erakundeak adierazi duenez, Goma hiria hartu ondoren hango espetxe batean zeuden ehunka emakume bizirik erre zituzten M23ko matxinoek, eta denak hil. Herrialdearen ipar ekialdean borrokan diharduten talde armatuek sexu indarkeria "arma gisa" erabili dutela... [+]
AEBetako presidentearen Gazako palestinarrak kanporatzeko asmoak aurkako erreakzio ugari eragin ditu nazioarteko nahiz herrialdeko politikan, baita Alderdi Errepublikanoan ere. Gehienek "garbiketa etnikoa" sustatzea egotzi diote, baina Trumpek bere asmoa berresten... [+]
Ni ez dut nahi nire alaba ijitoz mozorrotzea kaldereroetan. Nik ez dut nahi nire alabaren eskolako haur ijitoak ijitoz mozorrotzea kaldereroetan. Ijito izatea ez delako mozorro bat. Ijito izatea ez delako urtean behin egiten den festa bat, arropa exotikoekin eta aurpegia ikatzez... [+]
Israelgo Estatuko saskibaloi taldeak ostiralean jokatuko du Gasteizen, eta mobilizatzera deitu du Palestinarekin Elkartasunak.
Haur Hezkuntzatik hasi eta Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza amaieraraino, ikastetxeetan mugikorra debekatzea du helburu Kataluniako Generalitateko Hezkuntza kontseilariak. 6 urtera arteko haurren ikasgeletan material teknologikorik ez egotea eta eskolen digitalizazioa aztertzea... [+]
Mendebaldeko herrialdeetako demokrazia liberalak demokrazia minimalista baten itxura gero eta handiagoa du. Definizioaren muina litzateke hauteskunde bidezko gobernu aldaketak errespetatzen direla. Horren aldaera autoritarioari Levitsky eta Way politologoek autoritarismo... [+]
Danimarkako Vasagård aztarnategian 600dik gora harri grabatu aurkitu dituzte arkeologoek. Datazioen emaitzen arabera, duela 4.900 urtekoak dira, eta garai hartan Alaskan sumendi baten erupzio bortitza gertatu zela ere jakina da. Erupzio horren ondorioek Europa iparraldeko... [+]
Gurera ekarri dugu Achille Mbenbe politologo kamerundarraren "nekropolitika" terminoa. Heriotzaren prismatik begiratzen die herritartasunari eta botereari, eta argi uzten digu pertsona multzo batzuen biziak gutxietsiak, balio gabekoak eta beraz, lasai asko desagertu... [+]
Vietnam, 1965eko otsailaren 7a. AEBetako aire-armadak lehenengoz napalma erabili zuen biztanleria zibilaren kontra. Ez zen gasolina gelatinatsua erabiltzen zen lehen aldia. Bigarren Mundu Gerran hasi ziren bonbekin batera jaurtitzen eta, Vietnamen bertan, Indotxinako... [+]
Zutabe hau idazten nengoela, gaia aldatu behar izan dut, nire arreta osoa harrapatu dutelako Trumpen muga-zergek. Azalpen gutxi beharko duzue, leku guztietan da berria, Txinako produktuei %10eko zerga eta Kanadako eta Mexikoko produktuei %25eko muga-zergak jarri dizkie. Trumpek... [+]
Benjamin Netanyahu Israelgo lehen ministroaren bisitarekin batera egin ditu adierazpenak AEBetako presidenteak, Etxe Zurian. Zerrendan bizi diren 1,8 milioi palestinarrak Egipto edota Jordaniara lekualdatzea proposatu du.
Orain gutxi Txantreako Irakurle Eskolan Gael Faye idazlearen Ene herri txikia eleberria irakurri genuen, Irati Bereauk euskarara itzulitako bertsioan. Liburuak Gabrielen –Burundin jaiotako haur bat– historia kontatzen du. Aita frantsesa du eta ama Ruandatik ihes... [+]
Gobernuarekin negoziatu gabe iragarri du erabakia talde armatuak, "arrazoi humanitarioengatik" dela argudiatuta. Joan den astean herrialdeko Goma hiria bereganatu zuten matxinoek, eta, Nazio Batuen Erakundearen arabera, 900 hildako baino gehiago eragin dituzte hiri... [+]
Muga-zergak ez ipintzearen truke, AEBen eskakizunak konplitzeko konpromisoa hartu dute: bakoitzak 10.000 soldadu ipiniko ditu mugan, AEBen segurtasunaren izenean.