Energia nuklearraren ekoizpena maximo historikoan: seguru al gaude?
Nazioarteko Energia Agentziaren esanetan 2025ean inoiz baino energia nuklear gehiago produzituko da munduan. Nuklearren bultzada berri baten aurrean gaude, baina erreaktore eta zentraletan izaten diren “gertakariak” ikustea besterik ez dago hartzen ari garen arriskuez jabetzeko. Espainiako Estatuan halako 40 zenbatu ziren joan den urtean, Segurtasun Nuklearraren Kontseiluak eman berri duen datuaren arabera.
Batez ere Txinaren eta Indiaren bultzadaren ondorioz, energia nuklearraren ekoizpenak errekorra onduko du laster, Nazioarteko Energia Agentziak (IEA) txosten batean iragarri duenez. Nuklearretatik lorturiko energia 2025erako maximo historikoan izango da, 2021eko ekoizpena gaindituta.
IEAk espero du 2026an nuklearrek eta “berriztagarriek” lehen aldiz gaindituko dutela ikatza, energiaren ekoizpenean. Batez ere Txinan, Indian eta Hego Korean eraiki diren erreaktore berriek ekarriko dute hazkunde hori, baita Frantziako Estatuan eta Japonen lehendik geldi zeuden hainbat erreaktore berriz martxan jartzeak ere.
Baina nuklearren bultzada berri hori ez da doakoa izango. Urtero zentral nuklearretan izaten diren intzidentziak aztertzea besterik ez dago.
Etengabeko arazoak zentralen barruan...
Berrikitan, Espainiako Estatuak 2023an erreaktoreetan izandako “gertakarien” kopurua jakinarazi du: halako berrogei izan ziren iaz, eta horietatik laurdenak segurtasun sistemei eragin zien. Eta 2024an jadanik izan da susto bat edo beste, esaterako Valentziako Cofrentes zentralean urtarrilaren 15ean gertaturiko larrialdia, non akats baten ondorioz ur hornidura galdu eta erreaktorearen geldialdi teknikoa ezarri behar izan zuen bere jabeak, Iberdrolak.
Frantziako Estatuko zentraletan ere arazoak eguneroko ogia dira. Duela bi aste, EDF konpainiak kudeatzen duen Gravelinesko zentral nuklearrean 3. erreaktorea hozteko ubidearen irakin-neurgailua matxuratuta zegoela konturatu ziren, eta 1. maila eman zion ASN Segurtasun Nazionalerako Agintaritzak gertakariari.
Frantziako Estatuko erreaktoreak 2021. urtetik korrosio arazo ugari izaten ari dira eta Penlyn aurkituriko pitzadurak kontrol-protokoloak are gehiago gainbegiratzera derrigortuko du orain EDF enpresa
Are larriagoa da Normandiako Penly zentralean joan den martxoan aurkituriko panorama. Zentrala geldirik zegoen, baina miaketan ari zirela teknikariek pitzadura handia aurkitu zuten hozte-sistemako hodietako batean, ihes erradioaktiboa eragiteko zorian izan zena. Frantziako Estatuko erreaktoreak 2021. urtetik korrosio arazo ugari izaten ari dira eta Penlyn aurkituriko pitzadurak kontrol-protokoloak are gehiago gainbegiratzera derrigortuko du orain EDF enpresa.
...eta mehatxua kanpoan: lurrikarak, gerrak eta tsunamiak
Mundu osoko zentral nuklearretan gisa bereko kontuak dituzte, eta zenbait kasutan arriskua barruko matxuretatik baino, kanpotik dator.
Ukrainan, Europako handiena den Zaporizhiako zentralean, Errusia eta Ukrainaren arteko gerrarekin bizi duten egoera da horren erakusgarri. Turkian berriz, pasa den urte hasierako lurrikara handiak agerian utzi zuen Akkuyu-n egiten ari diren zentral nuklearraren segurtasuna falta: “Erreaktoreak erregaiz beteak balira, orduan, ikaragarrizko katastrofea izanen genuke”, idatzi zuen Nukleersiz nuklearren kontrako plataformako koordinatzaile Pinar Demircanek.
Japonian, 2011ko Fukushimako hondamendiaren kalteak nola konpondu oraindik ez dakitenean –zentraleko ur kutsatua itsasora jaurtitzen hasi ziren abuztuan–, beste lurrikara eta tsunami alerta bat ekarri zuen 2024ko urteberri egunak: oraingoan mendebaldeko kostaldean, Ishikawa, Niigata eta Fukuiko prefekturetan.
Ondorioz, hango zentral nuklearretako egoerak kezka handia sortu zuen, tartean munduko handiena den Kashiwazaki-Kariwakoak. 2011tik geldirik zegoen zazpi erreaktoreko zentral hori, baina berriz irekitzeko baimena lortu berri zuen urtarrilaren 1ean lurrikara gertatu zenean. Tepco konpainiak azaldu zuenez 2. eta 7. erreaktoreetan erregai nuklearraren igerilekuetako ura kanpora isuri zen astinduaren ondorioz, baina instalazioetatik atera gabe.
Nuklearren lobbyak azpilana egin du Europar Parlamentuak energia atomikoari “berde” etiketa eman diezaion, eta AIEk bere txostenean dio etorkizunean iturri “garbiek” aseko dutela munduko elektrizitate eskari guztia. Baina “garbi” dagoen bakarra da horrek bere ordaina izango duela lehenago edo beranduago.
Gasteizko jaiak hasteko aste gutxi falta direla, Gasteizko Txosna Batzordeak urgentziazko prentsaurrekoa eman du, salatzeko Arabako Foru Aldundiak txosnetan TicketBAI ezartzera derrigortu nahi dituela. "Parekatu egin nahi dituzte txosnak eta irabazi ekonomikoa helburu duen... [+]
Jose Ignacio Munilla gotzainak enegarren aldiz erakutsi du bere homofobia, homosexualitatea “sendatzeko” terapiak defendatuz. Valentzian irakasle bat harrapatu dute ikasleekin birmoldaketa homosexualeko terapiak egiten, eta Donostiako apezpiku ohia bere alde atera... [+]
Akainak edo kaparrak batetik, eltxo tigreak bestetik, Euskal Herrian duten presentziaz eta gurean dauden espezieez mintzatu zaigu Aitor Cevidanes ikertzailea. Osasuna eta ingurumena hizpide, dituzten arriskuez, herritarron uste faltsuez eta klima aldaketaren nahiz gizakion... [+]
Kirol ugari egin ditu Mercedes Ortega Barrenak (Bilbo, 1967); hala nola atletismoa, paddel surfa eta orain arrauna. Hondarribiko HS2 Surf Center eskolako Dragon Boat taldeko kidea da. Batik bat minbizia duten edo izan duten emakumez osaturiko taldea da. Barrenak nabarmendu du... [+]
2.700 euroko isuna ere ezarri dio Espainiako Auzitegi Nazionalak. Otsailean atxilotu eta inkomunikatu zuten, Twitterreko zenbait argitalpeni lotuta. Manifestazio bat izango da larunbat honetan Iturmendin, errepresioaren kontra eta adierazpen askatasunaren defentsan.
Udako oporrak gainean, non dagoen uneoro jakiteko erloju adimenduna erosi diozu seme-alabari? Ez duzu bakarrik uzten, arduraz jokatuko ez duen beldurrez? Egungo belaunaldi gaztea inoizko kontrolatuena dela diote The Guardianen, eta dagoeneko adinez nagusi diren heldu... [+]
Euskal Herria Bizirik eta Askapena brigada bat antolatzeko elkartu dira. Europan lurraldearen defentsan dauden bi borroka bisitatuko dituzte: Lurraren Altxamenduaren borroka Frantziako Estatuan, eta NO TAV mugimendua Italian.
Astearte goizean iragarri du Díazek Mozal Legearen “indargabetzea”, baina eguerdian Pilar Alegría Espainiako Gobernuko bozeramaileak eta Enrique Santiago Sumarreko bozeramaile laguntzaileak adierazi dute 36. artikuluko arau-hauste batzuetara mugatuko... [+]
Igandean egin du erreskatea Aita Mari salbamendu ontziak. Azaldu dute Siriatik etorritakoak direla gehienak, baina badaudela haien artean Egiptotik, Nigeriatik eta Bangladeshtik etorritakoak ere. Aita Mari ontziari Ravennako portuan lehorreratzea agindu dio Italiako... [+]
Indarkeria fisikoa eta sexuala jasan izana salatua duten Betharramgo Notre Dame ikastetxeko kasik ehun ikasleei beste 26 salaketa batu berri zaizkie. Horien artean, oraindik ikastetxean lanean ari den begirale baten kontrakoa dago: 12 urteko mutikoa bortxatu zuela frogatu... [+]
Iruñeko alkateak balorazio positiboa egin badu ere, nabarmendu du 24 eraso erregistratu eta 23 pertsona atxilotu dituztela. Baionan ere, bestetan hamaika eraso salatu dituzte.
Alokabidek gutxienez sei etxegabetze prozesu ireki dituela salatu du Gasteizko Etxebizitza Sindikatuak. Horietako bat uztailaren 18an izanen da.
Gure bizitzan zehar, jaberik gabeko zenbat ibaitan bainatu gara? Senarrik gabeko zenbat baratzetatik elikatu gara? Zenbat hazi kreole lorarazi ditugu aitarengandik, osabarengandik edo anaia ezkongabearengandik heredatu ez ditugun lurretan? Azken batean, zenbat emakume ezagutzen... [+]