Emakumezkoen talentuaren aldeko apustua egitea osasun globala lortzeko: emakume afrikarrak aldaketa-agente gisa ikerketan
Ikerketaren eta arlo akademikoaren mihise zirraragarrian, genero-berdintasunaren pintzelkadek ez dute soilik justizia-koadro bat margotzen, ezagutzaren funtsa ere zizelkatzen dute horrekin batera. Maiatzaren 25ean izango den Afrikaren Mundu Eguna dela-eta, funtsezkoa da onartzea Afrikako emakumeek ikerketan duten ezinbesteko rola eta haien potentzialean inbertitzeak duen inpaktua zein den.
Afrikako emakumeak ikerketan aritu daitezen gaitzea ez da soilik kristalezko sabaiak apurtzea, horrekin batera suntsitu behar dira hezkuntzarako sarbidea mugatzen duten, aurreiritzi instituzionalak betikotzen dituzten eta emakumeek egiten dituzten ekarpenak gutxiesten dituzten kultura-arauak iraunarazten dituzten oztopoak. Imajinatu ditzagun entzun gabe geratzen diren ezagutzaren sinfoniak, aztertu gabe geratzen diren ulermenaren koloreak gure lan-indar intelektualaren erdia baztertuta geratzen denean.
Afrikako emakume ikertzaileetan inbertitzea ez da soilik balantza orekatzea, komunitate afrikarrei buruz dugun ulerkuntza estaltzen duten ezjakintasunaren amildegiak eta ikerketaren hutsuneak betetzea ere bada. Mendeetako jakinduriaren oihartzuna daramate haien ahotsek, ezagutzetan eta tokiko esperientzietan errotutako jakinduriarena, eta testu-liburuak beren kabuz soilik inoiz transmititu ezin izango lituzketen ikuspegiak eskaintzen dituzte.
Zoritxarrari aurre eginez, Afrikako emakume ikertzaile ugari agertu dira erresistentziaren eta erabakitasunaren argibide-erakusle gisa, eta historiaren liburuetan betirako jasota geratu dira haien istorioak. Berrikuntza-laborategietatik gizarte-aldaketaren arloetara, etorriko diren belaunaldien inspirazio-iturri dira, eta pasioa dagoen tokian aukera mugagabeak daudela erakusten dute.
Maiatzaren 25ean izango den Afrikaren Mundu Eguna dela-eta, funtsezkoa da onartzea Afrikako emakumeek ikerketan duten ezinbesteko rola eta haien potentzialean inbertitzeak duen inpaktua zein den
Haatik, Afrikako emakume ikertzaileen bidea ez da bakarrik egitekoa, baizik eta komunitate osoaren parte-hartzearen eta kolaborazioaren bidez egitekoa. Arlo akademikoaren eta tokiko komunitateen arteko zubiak egitean, aldaketarako zubibide bihurtzen da ikerketa, denbora askoan isildutako ahotsak anplifikatuz eta jendearen premia larriei erantzunez.
Dena den, Afrikako emakume ikertzaileek aurrera egin dezaten, estimulu bat baino zerbait gehiago behar dute, babes-egitura bat behar dute: ikerketa-azpiegituretan egin beharreko inbertsioa, finantzaketa, tutoretza, eta beren talentua lantzeko eta etorkizuneko aurkikuntzetarako bidea berdintzeko harremanak ezartzeko aukerak.
Komunitate ikertzailearen lidergoaren kapak bere azpian hartzen duen aniztasuna ere islatu behar du. Afrikako emakumeek lidergo-postuetan ordezkaritza handiagoa izatea ez da soilik estereotipoak desagerraraztea, baizik eta ikuspegi guztien ahalmena aprobetxatzea berrikuntza bultzatzeko, inklusioa sustatzeko eta guztien premiei erantzungo dieten ikerketa-programak lantzeko.
Afrikako emakume ikertzaileen lorpenak eta arrakastak ospatzen ditugun bitartean, izen handiko ikertzaileak direla –hala nola Mwele Ntuli Malecela, Quarraisha Abdool Karim, Wangari Muta Maathai edo Wendy Okolo– edo hain ezagunak ez diren beste hainbat direla ere, ez gaitezen haien merezimenduak txalotzera mugatu eta onartu dezagun, halaber, haien ekarpenek izandako domino-efektua. Aurkikuntza bakoitza, aurrerapauso bakoitza, ezagutzaren aurrerabidearekin, gizarte-aldaketa bultzatzearekin eta pertsonen bizitza hobetzearekin duten konpromiso apurtezinaren lekukotza da, ez bakarrik Afrikan, baizik eta mundu osoan.
Afrikako atsotitz batek dioenez, "Gizon bat hezten duzunean, gizabanako bat hezten duzu, baina emakume bat hezten duzunean, nazio bat hezten duzu". Erantzun diezaiogun, beraz, Afrikako emakumeak ikerketan indartzeko deialdiari, ezen hori egitean komunitate osoak, nazioak eta mundua oro har indartzen baititugu.
Gloria Dada, Biokimikan doktorea.
Zariako (Nigeria) Ahmadu Bello Unibertsitateko Biokimikako irakasle elkartua eta Anesvad Fundazioko "Becas para Todas" programaren onuraduna.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Barkatu hariztiak, artadiak, zumardiak, lertxundiak, lizardiak, haltzadiak, gaztainadiak, urkidiak, gorostidiak, sagastiak, pinudiak eta zuhaitzen elkarte guztiak, baina, gaur, pagadiak du hitzordua negu-mugako ospakizunak direla eta.
Errazagoa egiten zait negu-mugako... [+]
Badator Euskaraldia, berriz ere. Urte berriko udaberrian izango da oraingoan, antza. Dagoeneko aurkeztu dute eta, egia esanda, harritu egin nau; ez Euskaraldiak berak, ezpada beraren leloak: Elkar mugituz egingo dugu.
Irakurri edo entzun dudan lehenengoan, burura etorri zait... [+]
Ildo beretik dator Eusko Jaurlaritza berriaren politika. Hitzak bai, baina ekintzak ez dira argi ikusten Pradalesen gobernuak aurkeztutako aurrekontuan.
Nobedadea izan ohi da Durangoko Azokari lotzen zaion hitz entzunenetako bat. Nobedadea han, eta nobedadea hemen. Zenbaitetan, ordea, lehengokoari beste itxura ematea aski izaten da etiketa hori itsasteko. Talentu berriztagarriz birmasterizatutako CDek eta berrargitalpenek badute... [+]
Euskara txikitasunean handia den ur emaria dugu. Bertako tanta bakoitzak gure kultura ureztatzen eta biziberritzen du. Egarri den hari itsaso bete ur eskaini. Euskara putzu sakon eta ilun batetik etorri izan bada ere, guztiok atera dugu gure ur-gazi lagina, eta guztiok bilakatu... [+]
Gazteak gero eta lehenago hasten dira pornografia kontsumitzen; izan ere, bere sexu heziketa bakarra da pornoa. Nola demontre heldu gara honaino?
Gaur egun, onartu behar da Interneti esker pornografia ikustea askoz errazagoa dela. Tamalez, klik baten bidez 7-9 urte arteko... [+]
Joan den abenduaren 5ean, PPk lege proposamen bat aurkeztu zuen Nafarroako Parlamentuan, Nafarroako toki entitateetako Idazkaritza eta Kontu-hartzailetza lanpostuetan funtzionarizazioa lortzeko prozesuak bereizteko. Hori gertatuko balitz, 30 pertsona inguruk merezitako... [+]
Nazio Batuek abenduaren 10ean Giza Eskubideen Nazioarteko Eguna aldarrikatu zutenetik 51. urteurrena bete da aurten. Data horrek garrantzia hartu du Euskal Herrian eta Euskal Herriko Giza Eskubideen Behatokitik gogoetarako zenbait elementu eskaini nahi ditugu.
Nazioarteko... [+]
Bazen behin kulturaren gordailu bilakatu zen herria. Denboraren poderioz, munduko agintariek kultura adierazpide ororen aurka hartutako neurri murriztaileen erruz, herrien garra, sormena eta irudimena amatatuz joan ziren, emeki-emeki kandela bat bailitzan. Hala ere, herrialde... [+]
Elon Musken presentzia hedabideetan gora doa, suziri baten moduan, Etxe Zuriko lorategian lurreratu ostean. Lortzen ari den botereaz eta influentziaz asaldatuta omen daude beste botere batzuk eta, bere eragina gutxitzeko asmoz, X sarearen kontra kargatu dute. Azken asteetan The... [+]
Gure eskubideak, gure etorkizuna, orain! lelopean, Giza Eskubideen Nazioarteko Egunak 76 urteetako ondarea ospatzen du. Egunak mundu baketsuagoa, berdinzaleagoa eta jasangarriagoa eraikitzearen alde egitea du xede. Hala ere, aurrerapenak ospatzen diren bitartean, babesturik... [+]
Euskalgintzaren Kontseilua hizkuntza larrialdia bizi dugula ohartarazten ari da azken astetan. Urte dezente pasa dira euskararen biziberritze-prozesuaren egoera bidegurutzean, errotondan, inpasse egoeran eta antzeko hitzekin deskribatzen hasi zenetik, hizkuntza politikek... [+]
Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]
Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]