Emakumeentzat zailagoa da minbizia prebenitzea, garaiz detektatzea eta ongi artatuak izatea

  • Genero-arrakalak zuzenean eragiten du emakumeek minbizia izateko arrisku-faktoreak saihesteko aukeretan eta oztopatu egiten du diagnosi egokia eta kalitatezko arreta izatea. Ondorio hori atera du The Lancet aldizkariak gaia aztertzeko osatu duen batzorde batek. “Women, power, and cancer: A Lancet Commision” txostenean jaso dute azterketa hori.

Argazkia: Parentingupstream / Pixabay
Artikulu hau CC BY-SA 3.0 lizentziari esker ekarri dugu.

2023ko irailaren 28an - 08:30

Munduko herrialde gehienetan, emakumeetan heriotza goiztiarraren lehen hiru kausatako bat minbizia da. The Lancet-eko batzordearen txostenarekin batera argitaratu duten ikerketa batek erakutsi duenez, 2020an 70 urtetik beherako 2,3 milioi emakume hil ziren minbiziarekin, eta heriotza horietatik 1,5 milioi saihesgarriak ziren, arrisku-faktoreak ezabatuta edo diagnostiko goiztiarrekin. Eta beste 800.000 heriotza ere saihestu zitezkeen, arreta optimoa jaso izan balute.

Bestalde, batzordeak argitu du emakumeez eta minbiziaz aritzean fokua “emakumeen minbizietan” jartzen bada ere (bularreko edo umetokiko minbizia, esaterako), 70 urtetik beherako emakumeetan minbiziak eragindako heriotzen hiru lehen kausetatik bi biriketako minbizia eta kolon eta ondestekoa direla.

Testuinguru horretan, txostenak garbi erakusten du gizartean dagoen genero-ezberdintasunaren eraginez emakumeek gizonezkoek baino aukera gehiago dituztela arrisku-faktoreen eraginpean egoteko, eta, aldiz, aukera gutxiago beharrezko osasun-informazioa eta kalitateko osasun-zerbitzuak eskuratzeko eta minbiziarekin lotutako erronka ekonomikoei aurre egiteko.

Bestalde, gaixoetan duen eraginaz gain, genero-desberdintasunaren bestelako ondorio batzuk ere azpimarratu dituzte; esaterako, minbizia duten gaixoen ordaindu gabeko zaintzan emakumeak aritzen direla, batez ere; edo minbiziaren inguruko ikerketan eta politiketan parte hartzen duten liderren gehiengoa gizonezkoak direla.

Hala, batzordeak aldarrikatu du minbizia lehentasun gisa hartu beharra dagoela emakumeen osasunean, eta ezinbestekoa dela ikuspegi feminista bat txertatzea minbiziaren inguruko politiketan eta jarraibideetan, emakume guztien beharrak aintzat har daitezen, izan pazienteak, zaintzaileak edo ikertzaileak.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Minbizia
Gorputz hotsak
“Batzuetan beldurra ematen du zer datorren galdetzeak”

Xumea, alaia eta energia handikoa da Olga Garate (Iruñea, 1964). Bizikletan ibiltzea dauka pasio eta familia da bere lehentasuna. Erizain laguntzailea da, eta lana “izugarri” gustuko duen arren, behin betiko lanerako ezintasuna eman diote, minbizi kronikoa... [+]


2024-08-28 | Onintza Enbeita
Olatz Mercader, Patxi Ezkiagaren sexu abusuen biktima
“Euskal kulturaren mundua erabat isilik gelditu da”

Hil arte bizirik sentitzearen beharraz ari da Olatz Mercader. Gaixorik egon izan delako bere bertsio gutxitua hurbilegi ikusi duenak badaki zein garrantzitsuak diren konpromisoa, grina eta desioa.


Gorputz hotsak
“Dragon Boat-arekin gorputzarengan geneukan konfiantza berreskuratzen dugu”

Kirol ugari egin ditu Mercedes Ortega Barrenak (Bilbo, 1967); hala nola atletismoa, paddel surfa eta orain arrauna. Hondarribiko HS2 Surf Center eskolako Dragon Boat taldeko kidea da. Batik bat minbizia duten edo izan duten emakumez osaturiko taldea da. Barrenak nabarmendu du... [+]


Ebakuntza onkologiko zaharrena

Duela bi urte, Edgard Camarós arkeologo katalanak bi giza garezur eta "Minbizia?" zioen txartel bat topatu zituen kartoizko kaxa baten barruan, Cambridgeko Unibertsitatean. Garezurrak Gizatik zetozten, Egiptotik eta berriki Frontiers in Medicine aldizkarian... [+]


2024-01-10 | Leire Artola Arin
Minbiziaren ginkanan, pertsona zelulen aurretik jartzeko aldarria

Minbizia. Mediku bat zuri begira hitz hori ahoskatzen entzuten duzunean amildegi bat zabaltzen zaizu erraietan. Aldakek dar-dar eta aldaketarako indar falta”. Izan Iñurri elkarteko kideak horrelaxe hasten dira definitzen gero eta ohikoagoa den gaixotasunak... [+]


Umetoki lepoko minbizia garaiz hautemateko auto-harraldia sustatzen ari da Osasunbidea

Urtarriletik hona ia 13.500 pertsonek egin dute proba Nafarroan, eta proba egin dutenen %95ak etxean egin du.


Onkologikoa azpierabilita dagoela salatu eta erabakiguneetan parte hartzea eskatu dute pazienteek

“Txorakeria dirudi, baina onkologoaren kontsultatik hurrengo hitzordua finkaturik ateratzeak balio du lo lasai egiteko”, adierazi dute erabiltzaileek, eta berdin tratamenduaren plangintza zehaztuta dagoela jakiteak. “Inprobisatu egiten denaren sentsazioa ematen... [+]


Eguneraketa berriak daude