Emakumeen ikasketak eta jatorria: arrisku faktorea gogoz kontrako haurdunaldietan
Haurdunaldiaren borondatezko etendura tasak aztertu ditu UPV/EHUko Osasunaren Gizarte Baldintzatzaile eta Aldaketa Demografikoari Buruzko Ikerketa Taldeak (OPIK). Yolanda González-Rábago ikertaldeko kideak adierazi duenez, “emakumeen jatorriak eta ikasketa mailak baldintzatu egiten du gogoz kontrako haurdunaldiak izatea”.
2009-2013 bitarteko Euskal Autonomia Erkidegoko (EAE) datuak erabili ditu OPIK taldeak azterlana egiteko. EAEn, eta abortuaren gaiari dagokionez, emakumeen jatorriak eta ikasketa mailak eragiten dituen aldeak aztertzea izan da ikerketaren helburua.
Emaitzetan alde nabarmenak ikus daitezke. EAEn jaiotako emakumeen abortu tasa 3,9koa da mila biztanleko. Sahara hegoaldeko afrikar emakumeena 45,6koa, hegoamerikar emakumeena 26,5ekoa, eta Erdialdeko Amerikatik zein Karibetik datozenena 22,9koa. González-Rábago kidearen iritziz, “haurdunaldi aurreko kultura faktoreak, sexu heziketa txikiagoak eta gizon-emakumeen arteko harreman desorekatuagoak eragin dezake emakume etorkinek gogoz kontrako haurdunaldiak sarriago edukitzea”.
Jatorriaz gain, ikasketa mailak ere aztertu ditu OPIK taldeak. Lehen mailako ikasketak edo gutxiago dituzten emakumeen (bertan jaioak zein etorkinak) borondatezko abortuen tasa 17,7koa da milako. Bigarren mailako ikasketak dituzten emakumeena 6,2koa da, eta unibertsitate ikasketak dituztenen artean 3,9koa.
Ikasketa maila handia duten emakumeei dagokienez, alde handia dago EAEn jaio diren emakumeen eta etorkinen artean. Ikerlarien arabera, heziketa maila “gizarte hierarkiako posizioa zehazten duen faktorea” da EAEn jaio diren emakumeengan, baina ez etorkinengan. González-Rábagoren hitzetan: “Pentsatzen genuen ikasketa mailak neutralizatu egingo zuela etorkin izatearen efektua, baina ez dirudi hori babes faktore bat denik, eta ez du haurdunaldiaren borondatezko etendura arriskua murrizten. Horren arrazoia izan daiteke haien egoera sozioekonomikoa ez datorrela bat heziketa mailarekin; badira emakume etorkin oso kualifikatuak, baina lan sektore prekarioagoetan lan egiten dute”.
Ikerlarien ustez, informazioa hobetzea “ezinbestekoa” da gogoz kontrako haurdunaldiak eragozteko, baita emakume babesgabeenek EAEko osasun sistemak goiz abortatu ahal izateko dituzten bitartekoak ezagutzeko ere.
Beharbada ez duzu jakingo nor den Donald Berwick, edo zergaitik aipatzen dudan artikuluaren izenburuan. Gauza bera gertatzen zaie, agerikoa da, abian den Osasun Itunean parte hartzen ari diren gehienei. Ez dakite zer den Berwicken Helburu Hirukoitza, are gutxiago eredu hau... [+]
Aurreko egunetan Larraitz Ugarte abokatuak idatzitako La motosierra puede ser tentadora artikuluak zeresan handia eman du sektore zabal batean. Administrazio publikoaren barruan ohikoak diren egoera batzuk mahai gainean jartzen ditu, tartean efizientzia falta, ardura eta kontrol... [+]
Garrantzitsua al da hizkuntza bat zuzen erabiltzea? Zer puntutaraino da hain beharrezkoa gramatika menderatzea edo hiztegi zabal bat edukitzea? Betidanik entzun izan ohi dut hizkuntzaren garrantzia, baina pentsatzen jarri ostean, ondorio batera iritsi naiz. Pentsatzeak askotan... [+]
Desengainu handia hartu dute euskal feminista askok jakin dutenean Chimamanda Ngozi Adichie idazleak haurdunaldia esternalizatu duela, alegia, surrogate batek ernaldu duela bere haurra, diru truke. Guztiok izan beharko genuke feminista saiakeraren egilea da Adichie, besteak... [+]
Irungo Landetxa auzoko pala txapelketa mistoan, hogei bikotetik bakarra da emakumeek osatua, 40 lagunetik bi baino ez dira emakumeak: Idoia Karrera eta Loiola Zuazu. Lehiaz, txapelketa misto eta ez mistoen arteko aldeez eta joko-mailaz mintzatu gara haiekin. "Emakumeok... [+]
Azken bi hamarkadetan indarkeria matxistaren gaia lehen lerrora ekarri du mugimendu feministaren borrokak, besteak beste, eta bikote arteko indarkeria edo “familia arazo” gisa deskribatzen zenak, eremu publikora eta kalera egin du salto. Indarkeria matxistaren... [+]
Izenburua aski argia da: Zuzi iraxegia. Euskal emakume idazleak eta literatura klasikoa (TZ, 2025). Eta 300 orrialdeko liburu mardulean, XIV. mendeaz gero gurean izan diren emakume idazleen gainean jardun du, irakasleari dagozkion azalpenak emanez bezainbat, testu klasikorik... [+]
Bazterkeria egoeran dauden pertsonen elikadura beharrei erantzuteko, Paris 365 jantoki solidarioa martxan jarri zuten Iruñean, 2009an. Ordutik, euro baten truke egunero hiru otordu bero ematen dituzte. Urtarrilaren 27an iragarri zuten aurrez aurreko afariak emateari... [+]
Gure hizkuntzaren aurkako beste eraso bat jasan behar izan dugu Nafarroako Gobernuko Hezkuntza Departamentuaren eskutik; PAI programan euskararen aurkako aldaketa bat egitera behartu gaituzte. Azken urteotan, legeak hala aginduta, D ereduko ikastetxe berriek PAI programa sartu... [+]
Ostegun gauean emakume bat bortxatzea egotzita atxilotu zuten gizon bat larunbatean. Gizona kasua argitu arte zaintzapean dago. Mobilizazioa egin du Itaiak astelehenean 18:30ean, Baionako Herriko Etxean, eta horren erantzukizuna azpimarratu du.
Gipuzkoako sorrera prozesuari buruzko bere doktore tesia aitzindaria izan zen, lurralde historikoen bilakaera ulertzeko. Deustuko Unibertsitateko irakaslea, historialari askorentzat eredu izan da bere lan egiteko eta irakasteko modua. Igande honetan hil da Elena Barrena Osoro... [+]
Gernikako "gazte langileen interes eta beharrei" erantzungo dien proiektu bat martxan jarriko duela adierazi du Egurre Gazte Asanbladak. Eraikina duela hamar urte itxi zuten, eta salatu dute Gernikako Udalak hiru legegintzaldi daramatzala esanez liburutegi bat jarriko... [+]