Emakumeen %45ak ez du bere gorputzaren inguruan erabakitzeko autonomiarik
UNFPA Populazio Gaietarako Nazio Batuen Funtsak emakumeen eskubideen inguruko 2021eko txostena argitaratu du apirilaren 14ean, garabidean diren 57 herrialdetan egindako azterketan oinarriturik. Munduko emakumeen ia erdiak ez du askatasunik sexu harremanez, antisorgailuen erabileraz eta osasun arretaz erabakitzeko.
NBE Nazio Batuen Erakundearen agentziak lehen aldiz aztertu du emakumeek euren gorputzarekiko duten autonomia. Eta ondorioa argia da: milioika pertsonari ukatu egiten zaie sexu harremanei ezetz esateko, norekin ezkondu erabakitzeko eta nahi dutenean haurrak izateko eskubidea. Ikerketa garabidean dauden 57 herrialdeetan egin da eta hauen berri eman du Berria-k. Emakume horien % 55ak erabaki dezake askatasunez herrialde horietan. Kontutan hartu beharra dago, herrialde ezberdinen araberako aldeak nabariak direla: Asia ekialdean eta Latinoamerikan % 76k du hiru eremu hauetan erabakitzeko aukera, Ekuadorren %87k eta Filipinen %81k. Afrika erdialdeak eta mendebaldean % 40 baino gutxiago.
UNFPAk berrikuntza orokorrak beharrezkoak direla adierazi du, ohartaraziz atal jakin batean aurrera pausuak egiteak ez duela zertan beste atal batzuetan eragiten. "Sistema patriarkalek gizonen sexu nahiak emakumeen nahien gainetik ezartzen dituen botere harremanen dinamika betikotzen dute. Hainbat emakumek sexu harremanei ezezkoa emateari uko egitea onartzen dute beren bizitzako beste alor batzuetan autonomia handiagoa izatearen truke", azpimarratu dute txostenean.
Lege diskriminatzaileak
Emakumeen gorputzaren inguruko erabakiak batzuen esku uzten dituzten "lege diskriminatzaileak" daudela deitoratu du UNFPAk: mundu mailan, emakumeek gizonezkoen eskubide juridikoen % 75 bakarrik dauzkate bermaturik. Gainera beste hainbat diskriminazio mota ere gehitu behar direla ohartarazten dute txostenean: independentzia ekonomiko eza, arraza, etnia, adina, sexu orientazioa edo ezgaitasunak. Aztertutako herrialdeen laurdenetan emakumeak ez dituzte antisorgailuak eskuratzeko gizonezkoen aukera berdinak. Bost emakumeetatik batek ez du osasun sexuala babesteko neurririk hartzen.
Beste datu beltz eta kezkagarri bat ere ageri da txostenean: hogei herrialdeetan, gizonak hori nahi badu euren bortxatzailearekin ezkotzera behartuta daude emakumea eta 43tan, ez dago ezkonduen arteko bortxaketak zigortzeko araudirik.
COVID-19ak eragindako zailtasunak
UNFPAren arabera pandemiak eragindako egoerak gauzak okertu egin ditu. Momentu honetan inoiz baino emakume gehiago jasaten ari dira mota guztietako diskriminazioak: "Genero arrazoiengatiko indarkeria, ezkontza goiztiarrak eta halako praktika kaltegarriak". Egoera okerragoa izan zitekeela azpimarratu dute, pandemiak 47 milioi emakumek antisorgailu modernoak ezin eskuratzea eragingo zuela uste zutelako hasieran. Izurriteak eragindako kalteen adibide gisa ondokoa agertzen da txostenean: 1,4 milioi haurdunaldi gertatu direla, familia plangintza zerbitzuek izandako etena dela medio.
Diskriminazio horrekin bukatzeko "generoaren araberako araudiak indartzen dituzten egitura sozial, politiko, instituzionalak eta ekonomikoak" aldatzeko lan egiteko deia luzatzen die gobernuei.
Eraso LGTBI+fobiko eta matxistak espazio publikoan ematen direla gehien adierazi dute mugimendu hauek urtero ateratzen dituzten txostenen arabera. Gasteizko Mugimendu Feministak eta Lumagorri elkarteak guztien plazera erdigunean jarriko duen jai eredu bat nahi dute, eta neurri... [+]
Herrialde berri batera moldatzeak dakarren astindu identitarioaz gain, migrazio-bidaietan eta berton aurre egin behar dieten indarkeriek oztopatzen dituzte etorkinen bizipenak. Psikoterapia da ondoeza sendatzeko bide bat, baina ez bakarra.
Genero eskubideen urraketaren inguruan mintzatu gara Silvina Molina kazetariarekin. Télameko (Argentinako albiste agentzia publikoa) Generoen eta Aniztasunen ataleko editorea zen Molina, Javier Mileiren gobernuak martxoan agentzia itxi zuen arte. Kazetaritza, inklusioa... [+]
«Gatazkaren konponbidean baliagarria izango delakoan» EH Bilduko Lantalde Feministak egindako hausnarketa plazaratu du Arma Plazan. Igor Enparan alkateari «Jaizkibel konpainiak bakarrik betetzen duen legea betearazten hasteko, eta Alarde bakarra, guztiona eta... [+]
Baionako festetan errepikaturiko eraso sexistei dagokienez Herriko Etxeak politika eta erantzun eskasak bideratu izana salatu du Ipar Euskal Herriko mugimendu feministak. Herriko kontseiluaren batzarrera sartzen saiatu dira 30 bat lagun, baina ateak hetsirik kausitu dituzte.
Kirol ugari egin ditu Mercedes Ortega Barrenak (Bilbo, 1967); hala nola atletismoa, paddel surfa eta orain arrauna. Hondarribiko HS2 Surf Center eskolako Dragon Boat taldeko kidea da. Batik bat minbizia duten edo izan duten emakumez osaturiko taldea da. Barrenak nabarmendu du... [+]
Gure bizitzan zehar, jaberik gabeko zenbat ibaitan bainatu gara? Senarrik gabeko zenbat baratzetatik elikatu gara? Zenbat hazi kreole lorarazi ditugu aitarengandik, osabarengandik edo anaia ezkongabearengandik heredatu ez ditugun lurretan? Azken batean, zenbat emakume ezagutzen... [+]
Lan kontu bat dela eta berrirakurri behar izan dut liburu zoragarri hau. Teoria, genealogia eta historia feminista batzen dituen liburu motz honek kritika ugari izango zituelakoan sarean begiratu eta, sorpresa! bakarra aurkitu dut, Irati Majuelok Berria-n idatzi zuena.
Iruñerriko mugimendu feministak elkarretaratzea egin du uztailaren 7an, bezperan izandako lau eraso salatzeko. Berriozarren eta Tuteran bi gizon atxilotu dituzte sexu abusuengatik.
Desiraren, genero identitatearen eta erotikaren ikuspegia zabaltzeaz mintzatu da Igor Nabarro sexologoa. Nerabezaroan muineko lesio bat izan zuen, eta hori dela-eta zalantzan jarri zituen maskulinitatea eta sexualitatea. Salatu du istripuaren ostean ez zuela inongo heziketa... [+]
Lau hamarkada luzeko ibilbidea du Euskal Herrian bolleren borrokak; garaiko lesbiana feministen oinordekoak dira. Desira eta identitate sexual hutsa baino askoz gehiago da bollerismoa: sistema zisheteropatriarkal eta koloniala borrokatzeko estrategia politikoa, gorputzetik eta... [+]
Kaleak bete dituzte LGTBI Komunitatearen Nazioarteko Egunean. Salatu dute erakundeek aurpegia garbitzen dutela keinu sinbolikoekin.
Ipar Euskal Herriko lehen Emakumeen Etxeak ateak zabalduko ditu ondoko hilabeteetan Urruñan. Ostegunean, ekainaren 27an, ukan dute sorrera finkatzeko biltzar nagusia eta horren berri eman digu Véronique de la Devèze militante feministak.
Askotariko lanak egin ditu Miren Gaztañagak antzerkian, zineman zein telebistan, baita dantza edo musikari lotutako proiektuetan ere. Txani Rodriguezen Los últimos románticos (Seix Barral, 2020) eleberrian oinarritutako pelikularen errodajea amaitu... [+]