Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako 16 urte baino gehiagoko biztanleriak denbora zertan erabiltzen duen aztertzen duen txostena zabaldu du Eustatek, eta 2018. eta 2023. urteetan jasotako datuak alderatu ditu. Etxeko lanetan generoen arteko aldea 27 minutu murriztu da 2018ko datuekin alderatuta. Pertsonen zaintzan emandako denborak bederatzi minutu egin du behera.
Denbora Aurrekontuen Inkestak (DAI) txostena argitaratu du Eustatek. 2018. eta 2023. urteen artean Araba, Bizkaia eta Gipuzkoa 16 urte baino gehiagoko herritarrek zenbait jarduerari eskainitako batez besteko denbora jaso du bertan, hala nola etxeko lanei, etxeko pertsonen zaintzari, zainketa pertsonalei edo oinarrizko premiei.
Biztanleriak 2023an batez beste bi ordu eta hamabost minutu eman zituen egunero etxeko lanetan –hala nola otorduak prestatzen, garbiketa egiten edo erosketak egiten–, 2018an baino hamar minutu gehiago, eta azken 30 urteetako beheranzko joera hautsi da, Eustaten arabera. Pasa den urtean, herritar gehienek egin zuten jarduera hori (%92,6), baina generoen arteko aldea existitzen da oraindik. Jarduera horretan partaidetza-tasa igo egin da 2018. urtearekin alderatuta, emakumeetan %6,6 gehiago, eta gizonetan %18,2 gehiago. 2023an, emakumeek gizonek baino 44 minutu gehiago eman zituzten batez beste egunero jarduera horietan. 2018an, emakumeek ordu bat eta eta hamaika minutu gehiago ziharduten.
Pertsonen zaintzan, denbora gutxiago
Etxeko pertsonen zaintzan emandako denborak bederatzi minutu egin du behera 2018ko datuekin alderatuta. 1993tik zegoen goranzko joera aldatu egin da. 2023an, biztanleriak 27 minutu eman zituen bataz beste jarduera horretan, eta biztanleriaren %23,1 egunean ordu bat eta 55 minutu. 2023an, biztanleriaren %14,5 egunero ordu bat eta hamasei minutu eman zituen haurren zaintzan batez beste, eta %5,6k ordu bat eta 43 minutu helduen zaintzan. Pasa den urtean helduen zaintzan emandako batez besteko denbora 2018koa baino txikiagoa da, gizonen kasuan 44 minutu gutxiago, eta emakumeen kasuan hamar minutu gutxiago.
2023an eguneko betebeharrek hartu zuten batez beste egunaren ia laurdena, bost ordu eta 53 minutu hain zuzen ere. Ordaindutako lanak eta prestakuntzak hiru ordu eta 11 minutu hartu zituen, eta ordaindu gabeko lanak –hau da, etxeko lanak eta etxeko pertsonen zaintzak–, bi ordu eta 42 minutu.
Zainketa pertsonala eta oinarrizko premiek, egun erdia baino gehiago
Lo egitea, jatea, garbitzea edo zainketa medikoak jasotzeak, eta antzeko jarduerek hamabi ordu eta hamabost minutu hartu zituzten 2023an batez beste biztanleriaren eguneroko bizitzan. Lo egiteari eskaini zitzaion batez besteko denbora bederatzi ordu eta hiru minutukoa da.
Denbora libreari batez beste egunaren bosten bat eskaini zitzaion. Hamar pertsonatik zazpik aisialdi aktiboan, kiroletan eta Interneten ematen zuen denbora egunero. Bizitza sozialari eskainitako denborak 2018ko datuekin alderatuta gora egin du, %37,5etik %49,1era.
Hamaika eraso Uztaritzeko (Lapurdi) San Frantses Xabierko ikastetxe katolikoan gertatu ziren, beste biak Domintxaineko (Zuberoa) ikastetxe katolikoan eta Angeluko (Lapurdi) San Josepe ikastetxe publikoan. Uztaritzeko ikastetxean ikasitako bost gizonek beren testigantzak eman... [+]
Aspaldi pertsona oso zatar bat ezagutu nuen, urrun izatea komeni den pertsona horietako bat. Bere genero bereko pertsonengana zuzentzeko, gizonezkoengana, “bro” hitza erabili ohi zuen. Edozein zapaltzeko prest zegoen, bere helburuak lortzeko. Garai hartatik hitz... [+]
La bajona kolektibo kide Heiko Elbirak salatu du psikiatriak zisheteroarautik aldentzen diren erotikak kontrolatu nahi dituela.
Prentsaurrekoa eskaini dute ostegun honetan Marc Aillet Baionako apezpikuak, elizbarrutiko hezkuntza katolikoko zuzendari Vincent Destaisek eta Betharramgo biktimen entzuteko egiturako partaideetarikoa den Laurent Bacho apaizak. Hitza hartzera zihoazela, momentua moztu die... [+]
Antifaxismoari buruz idatzi nahiko nuke, hori baita aurten mugimendu feministaren gaia. Alabaina, eskratxea egin diote Martxoaren 8ko bezperan euskal kazetari antifaxista eta profeminista bati.
Gizonak bere lehenengo liburua aurkeztu du Madrilen bi kazetari ospetsuk... [+]
11 adin txikikori sexu erasoak egiteagatik 85 urteko kartzela zigorra galdegin du Gipuzkoako fiskaltzak. Astelehenean hasi da epaiketa eta gutxienez martxoaren 21era arte luzatuko da.
MAITE: (biharko eguna antolatzen bere buruaren baitan) Jaiki, gosaldu, bazkaria prestatu, arropa garbitu, etxea garbitu, gizon hori jaiki, seme-alabak jaiki, hiru horien gosaria prestatu, haiek agurtu, erosketak egin, lanera joan, seme-alabak eskolatik jaso, merienda eman,... [+]
Matxismoa normalizatzen ari da, eskuin muturreko alderdien nahiz sare sozialetako pertsonaien eskutik, ideia matxistak zabaltzen eta egonkortzen ari baitira gizarte osoan. Egoera larria da, eta are larriagoa izan daiteke, ideia zein jarrera matxistei eta erreakzionarioei ateak... [+]
Lantzeko inauteri txikien kalejira ikusle guztien begietara urtero modukoa izan zen. Txatxoak, Zaldiko, Ziripot eta Miel Otxin herriko ostatuko ganbaratik jaitsi eta herritik barna bira egin zuten txistularien laguntzarekin. Askok, ordea, ez zekiten une historiko bat bizitzen... [+]
Elizak 23 kasu ditu onarturik Nafarroa Garaian. Haiek "ekonomikoki, psikologikoki eta espiritualki laguntzeko" konpromisoa adierazi du Iruñeko artzapezpikuak.
15 urteko emakume bati egin dio eraso Izarra klubean jarduten zuen pilota entrenatzaile batek.
Lestelle-Betharramgo (Biarno) ikastetxe katolikoko indarkeria eta bortxaketa kasuen salaketek beste ikastetxe katoliko batzuen gainean jarri du fokua. Ipar Euskal Herriari dagokionez, Uztaritzeko San Frantses Xabier kolegioan pairaturiko indarkeria kasuak azaleratu dira... [+]
Uribe Kosta BHI institutuko hainbat ikaslek salatu duenez, mezu "iraingarriak, matxistak eta homofoboak" jaso dituzte Batxilergoko beste ikaskide batzuengandik. Horrez gain, gaineratu dute mezuak irakasle bati ere bidali dizkiotela eta beste ikasle batzuen... [+]
Bi neska komisarian, urduri, hiru urtetik gora luzatu den jazarpen egoera salatzen. Izendatzen. Tipo berbera agertzen zaielako nonahi. Presentzia arraro berbera neskek parte hartzen duten ekitaldi kulturaletako atarietan, bietako baten amaren etxepean, bestea korrika egitera... [+]