Martxoaren 8a Emakumeen* Nazioarteko Eguna dela aprobetxatuz, milaka kilometrora dagoen arren egunero “ukitzen gaituen” errealitate bati buruz hausnartzea iradoki nahi dugu. Asiako ehungintzaren industriari buruz ari gara (Asian ekoizten da munduko arropa guztiaren % 60). Sektore honetan, emakumeen presentzia gehiengoa da, eta batzuetan langileen % 90 ere emakumezkoak dira. Begira diezaiegun emakume horiei eta gure armairuen tiraderak betetzen dituen arropa bilakatzen den errealitate bidegabea gainditzeko borroka etengabeari.
Gure mundu globalizatuaren garapen-ereduaren oinarria hazkuntza ekonomikoa da, hau da, estatuek urtez urte diru gehiago izatea are diru gehiago lortzeko. Gaur egungo nazioarteko testuinguruan enpresa transnazionalek irabazi ekonomikoak guztiaren gainetik lehenesten dituzte. Kostuak murrizteko eta irabazi-marjinak areagotzeko, ekoizpena eskulan merke askoko herrialdeetara bideratzen dute, lege-, gizarte- eta ingurumen-arloetan estaldura txikia duten herrialdeetara, hain zuzen. Herrialde horiek, Arropa Garbia Kanpainak ohartarazten duenez, “etengabe lehiatzen dira malgutasunari eta soldata-kostuei dagokienez, beren bezeroen erosketa-ohituretara moldatzeko”.
Asian arropagintzaren sektorean lan egiten duten pertsonak emakume gazteak dira, batik bat, ez dute ia ikasketarik eta sarritan beren familien diru-sarrera iturri bakarra dira. Emakume horiek pairatzen dituzte sistema ekonomiko globalizatuak enpresa transnazionalei ematen dizkien pribilegioen ondorioak. Hala nola: beren oinarrizko beharrei erantzuteko nahikoa ez diren eta desnutrizio kasuak ere eragiten dituzten soldatak, lan-kontraturik ez izatea, gaixotasun- edo amatasun-bajarik ere ez izatea, sindikatu-jarduerarako eskubiderik ez izatea, erretiroko pentsioa jasotzeko eskubiderik ez izatea, laneko ziurgabetasunaren ondorioz estresa pairatzea, jazarpen fisikoa eta ahozkoa, lanaldi amaigabeen eta ordu estrak egin behar izatearen ondoriozko nekea... Egoera hori are gogorragoa da landatik hirira arropa-fabriketan lan egiteko migratzen duten emakumeen kasuan, ez baitute inolako babes legalik izaten.
Egoera honek, era berean, harreman pertsonalak hondatzen ditu, txirotasunetik irten ahal izateko hezkuntza jasotzeko planak oztopatzen ditu eta familiak banantzen ditu, pertsona batzuek etxetik alde egin eta tailerren batean lan egin behar baitute. Bere bizitzarako proiektuak arriskuan daude bizi duten lan-ustiapenagatik.
Hala ere, antolatzen direnean eta sindikatuekin eta laneko eskubideen eta giza eskubideen aldeko erakundeekin batera borrokatzean, langile horiek frogatu dute desorekan eta pobrezian murgilduta uzten dituen eredua ez diren bestelako aukera zuzenak daudela. Beren ekoizpena deslokalizatzen duten arropagintza-lantegiak hurbilagotik kontrolatzea eta sektorean lan egiten duten emakumeen eskubideak urratzen dituzten enpresei presio handiagoa egitea eta zigortzea ahalbidetzen duen nazioarteko arauketa-esparrurik ez dagoenez, helburu hori lortzeko borrokari esker azken urteotan hainbat aurrerapen lortu dira. Besteak beste, langileen kooperatibak sortu dira justizia komertzialean eta sozialean eta ingurumenarekin lotutako justizian oinarrituz, eta lantegietako segurtasuna hobetzeko akordioak lortu dira, Rana Plazako eraikinarena bezalako hondamendiak ez daitezen berriro gertatu (Bangladesh-eko eraikin haren hondamendian 1.100 pertsona hil ziren).
Hala eta guztiz ere, beste gauza asko lortu behar dira oraindik. Horrela, aldaketa langileen, sindikatuen eta Iparraldetik Hegoaldera genero- eta maila-berdintasunaren, justizia sozialaren, bakearen eta guztiontzako lan-baldintza duinen alde lan egiten duten erakundeen arteko aliantzan eta batasunean egongo da oinarrituta. Eta, nola ez, hemendik norabide horretan egin dezakegu lan, batzuetan ahazten dugun arren ahalmen ikaragarria duen arma batekin: gure kontsumo-ohiturekin, alegia.
* Ezin da emakumeei buruz singularrean hitz egin, ez baitago emakume izateko modu bakarra. Plurala erabiliz, emakumeen dibertsitatea azpimarratu nahi dugu.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Ez da lehenengo aldia, aditua izan ei naiz kontraesanetan. Oreka, baietzaren eta ezetzaren arteko muga non marraz daitekeen bilatzen. Analisi topografikoa, neurriz neurri morala triangelatzen. Tatuaje erraldoia bekokian: Bai, baina… Erabaki batera iristeko, inoiz nire... [+]
Beharbada ez duzu jakingo nor den Donald Berwick, edo zergaitik aipatzen dudan artikuluaren izenburuan. Gauza bera gertatzen zaie, agerikoa da, abian den Osasun Itunean parte hartzen ari diren gehienei. Ez dakite zer den Berwicken Helburu Hirukoitza, are gutxiago eredu hau... [+]
Aurreko egunetan Larraitz Ugarte abokatuak idatzitako La motosierra puede ser tentadora artikuluak zeresan handia eman du sektore zabal batean. Administrazio publikoaren barruan ohikoak diren egoera batzuk mahai gainean jartzen ditu, tartean efizientzia falta, ardura eta kontrol... [+]
Garrantzitsua al da hizkuntza bat zuzen erabiltzea? Zer puntutaraino da hain beharrezkoa gramatika menderatzea edo hiztegi zabal bat edukitzea? Betidanik entzun izan ohi dut hizkuntzaren garrantzia, baina pentsatzen jarri ostean, ondorio batera iritsi naiz. Pentsatzeak askotan... [+]
Aspaldian bisitatzen ez nuen eta hainbertze gustatzen zitzaidan leku batera joan nintzen aurrekoan. Bertan nengoela, gustura sentitu nintzen eta zera pentsatu nuen: hau da nire leku kuttuna. Kuttuna, kuttuna, kuttuna; hitza jira eta biraka etxerako bidean. Kuriositateak jota... [+]
Nerabeek eta gazteek, ibilbide akademikoan zehar, behin baino gehiagotan jasoko dute lagungarria izango zaien ikasketetarako edo-eta lanbiderako orientabidea. Gidaritza eskaini behar zaie, zalantzez beterik egon ohi baitira erabaki garrantzitsuak hartu behar dituzten bakoitzean,... [+]
Jada bizpahiru aste izango dira irakurri nuenetik, Maialen Akizuren zutabe batean. Aner Peritzek telebistan esandakoak zekartzan: “Bertsolaritza da gizon zis heteroekin ez harremantzera eraman nauena, bertsolaritza delako disidente egin nauena, eta, era berean,... [+]
Beldur hori bada. Badirudi Donald Trump etorri dela Washingtoneko bulego borobila luzerako okupatzera. Bigarren mandatua du, baina bere hurbileko aholkulariei, ez dela txantxetan ari berretsiz gainera, Konstituzioan zenbaki bakan batzuk aldatzeko bere xede zurruna aipatzen die,... [+]
Ansorena´tar Joseba Eneko.
Edonori orto zer den galdetuz gero, goizaldea erantzungo, D´Artagnanen mosketero laguna edo ipurtzuloa, agian. Baina orto- aurrizkiak zuzen adierazten du eta maiz erabiltzen dugu: ortodoxia, ortopedia, ortodontzia... Orduan (datorrena... [+]
“Erresilientzia poltsa”, “biziraupen eskuliburua”, “ebakuazio bizkar-zakua”: hara nolakoak entzun daitezkeen agintarien ahotan azken asteetan.
Iragan hilabeteko adierazpenen artean, Europako Batasunak herritarrei eskatu die... [+]
Ez da Aberri Eguna, Aberri Aukera da euskaldunok behar duguna. Urtean behin errepikatzen dira balizko alderdi zein talde abertzaleen deialdiak, data hauetan, Euskaldunon aberria Euskadi/Euskal Herria da aldarriaren inguruan. Egun bateko kontua izaten da, hala ere. Eta ez batera... [+]
Joan den astean topaketa polit bat izan dut, aspaldi ikusten ez nuen emakume talde batekin, eta egitearen inguruan aritu gara berbetan, teknologia eta sorkuntza espazioei lotuta.
Emakume hauetako nagusiena, jubilatzeko mugan dagoena, programatzailea da eta kodea programatzen... [+]
Hainbatetan esan izan didate arkitektoen lanaren gauzarik indartsuena dela ekoizten duguna betikotu egiten dela. Eraikinaren betikotasunak gizakiaren presentzia tenporala gainditzen duela eta geroko etorkizunean iraunkor egingo gaituela. Eta liburu batekin gertatzen ez den... [+]
Desengainu handia hartu dute euskal feminista askok jakin dutenean Chimamanda Ngozi Adichie idazleak haurdunaldia esternalizatu duela, alegia, surrogate batek ernaldu duela bere haurra, diru truke. Guztiok izan beharko genuke feminista saiakeraren egilea da Adichie, besteak... [+]