1979ko Islamiar Iraultzaz geroztik Iranen izan diren protestarik luzeenetako hamabigarren astean sartu gara. Manifestazioen jatorria Mahsa (Jina) Amini 22 urteko gazte kurdu-irandarraren heriotza izan da, hijaba eramateko modu okerragatik moralaren poliziak atxilotu zuenean Teheranen familiarekin bisitan zegoela. Mahsa handik egun batzuetara hil zen poliziaren zaintzapean. Abuztuaren erdialdean islamiar erregimenak leku publikoetan hijabaren erabilera indartzeko neurri berriak argitaratu ondoren gertatu da hau.
Irango erregimenak neurriz gaineko indarkeriarekin erantzun die protesta guztiei. Irailaren 16an hasi zirenetik, eta Iran Human Rights GKEaren datuen arabera, 448 pertsona hil dira erregimenaren indar estatalen eskutik, horien artean 51 adingabeak. Ameriketako Estatu Batuetan, Kanadan eta Europan dauden Irango diasporako hainbat taldek beren sorterrian gertatzen ari diren gertaerak salatu dituzte, Irango herriari beren bizilekuetan laguntzeko manifestazioak, elkarretaratzeak eta prestakuntza-jarduerak antolatuz. Horretan NBEk ere esku hartu du eta azaroaren 24an nazioarteko misio independente bat sortu zuen protestak hasi zirenetik egin diren giza eskubideen urraketak ikertzeko. Misioa Alemaniak eta Islandiak bultzatu dute, aldeko 25 botorekin, kontrako 6rekin eta 16 abstentziorekin. Irango gobernuak azaroaren 28an ez duela ikerketan lagunduko iragarri zuen.
Irango herria indarkeriarik gabeko borrokako hainbat gertakariren protagonista izan da XIX. mendearen amaieratik, eta XX. mendean bi iraultzaren buru izan da. Lehenengoaren bidez (1905-1911) parlamentu bat sortzea lortu zuen eta bigarrenaren bidez (1979), Reza Shah Pahlaviren erregimen autokratikoa boteretik kentzea lortu zuen. Erresistentzia zibilaren historia luze honetan, mugimendu feministak funtsezko zeregina izan du. Irango Langileen Sindikatuaren arabera, 2021eko martxotik 2022ko martxora bitartean 4122 lan-protesta zenbatu ziren, hau da, aurreko urtean baino %115 gehiago.
Mahsa (Jina) Aminiren heriotza izan da Irango herriak kaleetan ahotsa areagotzea eragin duen tanta. Erresistentzia zibileko ekintza horien buru emakumeak daude. Egite horien ezaugarri nagusiak, halaber, belaunaldiartekotasuna eta hedadura geografikoa dira, baita laneko eta ikasleen greben bidez elkar lotzen eta sendotzen izanagatik ere.
Hamas, Iran eta beste hainbat eragilek Israeli egotzi diote erasoa, baina oraingoz ez du egiletza onartu. Horrez gain, Hezbollahko agintari garrantzitsu bat hil du Israelek asteazkenean Beiruten, eta ostegunean Israelgo Armadak ziurtatu du Hamaseko buru militarra hil zuela Gazan... [+]
Hamasen erasoaren ezohiko muntak, eta Israelgo gerra-kabineteak hari emandako erantzunaren desmasiak zerikusi zuzena dute ondorio geopolitikoen sakonerarekin. Ekialde Ertainean eta nazioarteko aliantzetan aldaketak eragin ditu genozidioak: Israelek zer irabazi eta galdu du?... [+]
Langile eskubideen aldeko ekintzaile Sharifeh Mohammadiri heriotza zigorra ezarri diote. 2023ko abenduaren 5ean atxilotu zuten aktibista matxinada karguak egotzita.
Azkeneko hamarkadan Frantziak, Erresuma Batuak eta AEBek Siria inbaditu zuten nazioarteko legedia hautsita. 2024an oraindik Washingtonek Siria okupatzeko dozena bat base militar inguru ditu eta herrialdearen petrolioaren zati handia lapurtzen du. Israelek Siriako eta Palestinako... [+]
Komala alderdiak Irango Gobernuaren akusazioa ezeztatu du, eta adierazi du manifestariak “erreprimitzeko eta isilarazteko” saiakera dela.
Irango Zagros mendikatearen hegoaldean dagoen Ghar-e Boof kobazuloan ez dute hominidoen hezurrik aurkitu, baina bai haiek duela 80.000 urte inguru jandako animalien hezurrak; zehazki, 941 hezur.
Eta hezur horiek aztertuta, garai hartako dietaren berri jakin ahal izan dute... [+]
Niloofar Hamedi eta Elaheh Mohamadi kazetariek sei eta zazpi urteko kartzela zigorrak beteko dituzte AEBetako Gobernuarekin kolaboratzea, segurtasunaren aurkako delituak egiteko konspiratzea eta Irango Errepublika Islamikoaren aurkako jarduerak hedatzea egotzita.
Brasil, Errusia, India, Txina eta Hegoafrikak osatutako aliantzak Johannesburgon egin duten azken goi-bilerako eztabaidagai nagusia izan da partaide gehiago onartzea. Saudi Arabia, Arabiar Emirerri Batuak, Iran, Egipto, Argentina eta Etiopia gonbidatu dituzte.
Larunbat gauean telebista publikoko zuzeneko albiste-saio nagusiaren erdian bideo bat eman zuen Aedalat-e Ali taldeak. Ali Khamenei buruzagia sugarren artean ateratzeaz gain, "emakumeak, bizitza eta askatasuna" gisako mezuak agertzen ziren. Polizia islamikoak Marsha... [+]
Pasa den larunbatean bihotzekoak jota hil zenean, Mehran Karimi Nasserik 76 urte zituen. Horietatik hemezortzi joan zitzaizkion Parisko Charles de Gaulle aireportutik atera ezinda. Hark saldutako prezioan erosiz gero, kafkiarra da historia.
Irailean Irango Poliziak Mahsa Amini hil zuenetik herritarren protestak ugaritu egin dira kalean zein sareetan. Umorez ere erantzun diote estatuaren jazarpenari: elizgizonei turbanteak kentzeko mugimendua hasi dute.
40 egun igaro dira Irango poliziaren indarkeriaren eraginez Mahsa Amini emakume kurdua hil zenetik. Ordutik, poliziak protestetan ehun manifestari baino gehiago hil ditu eta 1.000 atxilotu. Asteazkena azken dolu eguna da kultura kurduan, eta ehundaka lagun bildu dira haren... [+]