1979ko Islamiar Iraultzaz geroztik Iranen izan diren protestarik luzeenetako hamabigarren astean sartu gara. Manifestazioen jatorria Mahsa (Jina) Amini 22 urteko gazte kurdu-irandarraren heriotza izan da, hijaba eramateko modu okerragatik moralaren poliziak atxilotu zuenean Teheranen familiarekin bisitan zegoela. Mahsa handik egun batzuetara hil zen poliziaren zaintzapean. Abuztuaren erdialdean islamiar erregimenak leku publikoetan hijabaren erabilera indartzeko neurri berriak argitaratu ondoren gertatu da hau.
Irango erregimenak neurriz gaineko indarkeriarekin erantzun die protesta guztiei. Irailaren 16an hasi zirenetik, eta Iran Human Rights GKEaren datuen arabera, 448 pertsona hil dira erregimenaren indar estatalen eskutik, horien artean 51 adingabeak. Ameriketako Estatu Batuetan, Kanadan eta Europan dauden Irango diasporako hainbat taldek beren sorterrian gertatzen ari diren gertaerak salatu dituzte, Irango herriari beren bizilekuetan laguntzeko manifestazioak, elkarretaratzeak eta prestakuntza-jarduerak antolatuz. Horretan NBEk ere esku hartu du eta azaroaren 24an nazioarteko misio independente bat sortu zuen protestak hasi zirenetik egin diren giza eskubideen urraketak ikertzeko. Misioa Alemaniak eta Islandiak bultzatu dute, aldeko 25 botorekin, kontrako 6rekin eta 16 abstentziorekin. Irango gobernuak azaroaren 28an ez duela ikerketan lagunduko iragarri zuen.
Irango herria indarkeriarik gabeko borrokako hainbat gertakariren protagonista izan da XIX. mendearen amaieratik, eta XX. mendean bi iraultzaren buru izan da. Lehenengoaren bidez (1905-1911) parlamentu bat sortzea lortu zuen eta bigarrenaren bidez (1979), Reza Shah Pahlaviren erregimen autokratikoa boteretik kentzea lortu zuen. Erresistentzia zibilaren historia luze honetan, mugimendu feministak funtsezko zeregina izan du. Irango Langileen Sindikatuaren arabera, 2021eko martxotik 2022ko martxora bitartean 4122 lan-protesta zenbatu ziren, hau da, aurreko urtean baino %115 gehiago.
Mahsa (Jina) Aminiren heriotza izan da Irango herriak kaleetan ahotsa areagotzea eragin duen tanta. Erresistentzia zibileko ekintza horien buru emakumeak daude. Egite horien ezaugarri nagusiak, halaber, belaunaldiartekotasuna eta hedadura geografikoa dira, baita laneko eta ikasleen greben bidez elkar lotzen eta sendotzen izanagatik ere.
Amnesty Internationalek jakinarazi du azaroaren 2an Teherango Unibertsitateko ikasle bat atxilotu zutela arropa kentzeagatik. Barruko arropatan gelditu zen neska, Irango janzkera kode islamiar zorrotzaren aurka protesta egiteko.
Azken egunetan gutxienez Nazio Batuen Erakundeko bost kasko urdin zauritu ditu Israelgo armadak, UNIFIL Nazio Batuen Libanorako Indar Behin-Behinekoak duen egoitza nagusiaren kontrako erasoetan, Naqoura herrian. Netanyahuk esan du kasko urdinak “giza ezkutu” gisa... [+]
Astearte gauean Iranek ehunka misilekin egin dio eraso Israeli. Base militar eta azpiegitura energetikoen aurka zuzendu du erasoa. Gutxienez zazpi pertsona hil dira erasootan, CNNn irakur daitekeenez. Ez dago garbi Israelgo defentsa sistema zenbat misil neutralizatzeko gai izan... [+]
Narges Mohammadi Bakearen Nobel Saridunak eta beste 33 preso politikok gose greba hasi dute irailaren 15ean. Gaur, irailak 16, bi urte dira Mahsa Amini emakume kurdua Irango Poliziaren jipoiaren ondorioz hil zela. Buruko zapia gaizki jarrita eramateagatik atxilotu zuten.
Hamasek salatu du talde islamistak aurretik onartutako akordio proposamenetan Israelgo lehen ministro Netanyahuk baldintza berriak jarri dituela. Iran su-etenaren alde agertu da, baina Israel “zigortzeko eskubidea” aipatu dute, uztailaren 31n Hamaseko buruzagi Ismail... [+]
Hamasen erasoaren ezohiko muntak, eta Israelgo gerra-kabineteak hari emandako erantzunaren desmasiak zerikusi zuzena dute ondorio geopolitikoen sakonerarekin. Ekialde Ertainean eta nazioarteko aliantzetan aldaketak eragin ditu genozidioak: Israelek zer irabazi eta galdu du?... [+]
Israelek Hamas eta Hezbollahko buruzagiak hiltzeko helburua ez da erresistentzia ahultzea. Benetako asmoa da inteligentzian eta arlo militarrean bere nagusitasunaren irudia berrezartzea Israelgo iritzi publikoaren aurrean .
Hamas, Iran eta beste hainbat eragilek Israeli egotzi diote erasoa, baina oraingoz ez du egiletza onartu. Horrez gain, Hezbollahko agintari garrantzitsu bat hil du Israelek asteazkenean Beiruten, eta ostegunean Israelgo Armadak ziurtatu du Hamaseko buru militarra hil zuela Gazan... [+]
Langile eskubideen aldeko ekintzaile Sharifeh Mohammadiri heriotza zigorra ezarri diote. 2023ko abenduaren 5ean atxilotu zuten aktibista matxinada karguak egotzita.
Azkeneko hamarkadan Frantziak, Erresuma Batuak eta AEBek Siria inbaditu zuten nazioarteko legedia hautsita. 2024an oraindik Washingtonek Siria okupatzeko dozena bat base militar inguru ditu eta herrialdearen petrolioaren zati handia lapurtzen du. Israelek Siriako eta Palestinako... [+]
Komala alderdiak Irango Gobernuaren akusazioa ezeztatu du, eta adierazi du manifestariak “erreprimitzeko eta isilarazteko” saiakera dela.
Irango Zagros mendikatearen hegoaldean dagoen Ghar-e Boof kobazuloan ez dute hominidoen hezurrik aurkitu, baina bai haiek duela 80.000 urte inguru jandako animalien hezurrak; zehazki, 941 hezur.
Eta hezur horiek aztertuta, garai hartako dietaren berri jakin ahal izan dute... [+]
Niloofar Hamedi eta Elaheh Mohamadi kazetariek sei eta zazpi urteko kartzela zigorrak beteko dituzte AEBetako Gobernuarekin kolaboratzea, segurtasunaren aurkako delituak egiteko konspiratzea eta Irango Errepublika Islamikoaren aurkako jarduerak hedatzea egotzita.