Elizondoko zahar-etxean menu osasuntsu eta jasangarrien bila
Aurreko urte bukaeran Elizondoko zahar-etxearen kudeaketa publifikatzeko jauzia eman zuen Baztango Udalak, eta geroztik, haren esku gelditu da egoitzaren antolaketa. Eskualdaketa horrekin batera, elikaduraren alorrean eraldaketa sustatzea izan da udalaren erabakietako bat. “Horrelako proiektu batek eskualdean eragiteko potentzialitate handia du, bai lehen sektorea berpizteko, baita dibertsifikazioa bultzatzeko ere”. Lorea Lizarreta zinegotziaren hitzak dira. Esku artean dutena erronka handia dela badakite, baina emaitza esanguratsuak lortzeko bolumen handiekin funtzionatzeak bere garrantzia duela ere bai.
Ehun egoiliar inguru daude gaur egun Elizondoko zahar-etxean, eta bertako sukaldean prestatzen diren menuak osasungarriago eta jasangarriago izateko trantsizioa da udalak bultzatu duena. “Hasteko, sukaldea nola zegoen ikusi genuen, lan nola egiten zuten, eta elikadura osasuntsu eta jasangarriagorako irizpideak zehaztu genituen: ahalik eta elikagai freskoenak izatea, hurbiltasunaren irizpidea kontuan hartzea, eredu ekologikoa bultzatzea, eta abeltzaintzaren kasuan, estentsiboa izatea”, adierazi du Lizarretak. Kriterio horiez gain, EHKOlektiboak ezartzen duen giza neurriko etxaldeen irizpidea ere kontuan izan dute menu berriak diseinatzerakoan eta osagaiak aukeratzerakoan. Menuak nutrizio aldetik orekatuak eta adinduentzako egokiak izatea ere ezinbestekoa da.
“Trantsizioa ez da erraza izan, ekainean hasi ginen, lehenik gosari, hamaiketako eta merenduekin: esnekia, zukuak eta konpotak, ogia… Horrelakoak sartu genituen”. Lehen pauso horren ondotik, abuztuan ekin diote gainerako otorduak ere irizpide berrien arabera prestatzeko proba pilotuari. “Barazkiak, arrautzak, fruta eta, orokorrean, elikagaien familia guztietako ekoizleak sartu ditugu. Bertako ekoizleekin osatzen ez dena Ekoalderen bidez lortzen dugu, eta haragi eta arrainaren kasuan, tokiko merkataritzarekin ari gara lanean”, dio Lizarretak.
Lehen sektorearekin elkarlanean
Menuak eskualdeko produktuen eskaintzaren eta sasoikotasunaren arabera antolatzeko, ezinbestekoa izan da tokiko ekoizleekin eta elikaduraren bueltako elkarteekin lankidetza. “Lehen sektorearekin eta Cederna Garalurrekin lanketa handia egin behar izan dugu, Baztan-Bidasoa aldeko hamar bat ekoizlek hartu dute parte prozesuan. Sektorearen egungo errealitatearen argazki bat egin dugu, nolabait”. Lanketa horretan, sumatu dute egoitzako beharrak asetzeko barazki eta fruta ekoizpen falta dagoela eskualdean. Hutsuneak identifikatzea eta etorkizunean sor litezkeen proiektu berriei pistak ematea ere bada proiektuaren helburuetako bat.
“Proba pilotua da hau, joanen gara ikusten nola doan. Formazio saioak eta hitzaldiak ere egin ditugu zahar-etxeko langileekin, egoiliarrekin, familiekin… Eta, momentuz, erantzun ona izaten ari da”, dio zinegotziak. Egoitzako sukaldeak potentzialitate handia duela jakitun, etorkizunean bailararako sukalde zentral bat sortzearen ideia ere hor dago. Pausoz pauso eta pixkanaka egin beharreko bidea izanen da.
Mahaño Lanathoua 2017an hasi zen aitaren lurretan arbolak landatzen, oihan baratzea lantzeko ideiarekin. “Hasieran asmoa ez zen horretatik ekonomia bat sortzea, gure buruaskitasunerako bidean pausoak ematea baizik”, gogoratu du laborariak. Baina, landaketekin... [+]
Nekazaritzaz eta abeltzaintzaz askotan entzuten da lanbide "oso lotua" dela, jai egunik edo oporrik ez dela existitzen. Ipar Euskal Herriko Onetik eta Etxaldia gasnategiek, Berria eta Aldudeko Esne Kooperatibekin elkarlanean, laborariei bakantzak bermatzeko egitasmoa... [+]
2022an Nafarroako Liburutegien Sareak martxan jarritako proiektu berezia da hazien liburutegia. Clara Flamarique Goñi da Nafarroako Gobernuaren liburutegi zerbitzuko proiektuen arduraduna, eta honela gogoratu ditu hastapenak: “Zaragozako liburutegian martxan zuten... [+]
Joxe Blanco Gomez laudioarra Lamuzanaturgunea blog-aren bultzatzaile eta Laudiokolore ekimeneko kidea da. Urteak daramatzate Laudion basa landareen inguruko sentsibilizazioa eta formazioa egiten, eta maiatzean, Arraño mendiko baso orkideen inguruko jardunaldiak egin... [+]
Urteak daramatza Cederna Garalur landa garapenerako elkarteak elikaduraren eta lehen sektorearen inguruko lanketa egiten Nafarroako Mendialdean. Elikadura osasuntsurako eta kontsumo jasangarriago baterako bidea egitea da asmoa, eta bide luze horretan, egitasmo berria gauzatu du:... [+]
Oiartzunen nekazaritza bultzatzeko eta elikadura burujabetzarako bidean pausoak emateko sortu zen Lurbizi egitasmoa, 2016 urte inguruan. “Herritar talde batek denbora zeraman herrian nekazaritzaren eta lehen sektorearen egoera kaxkarraz hausnartzen”, adierazi du Ibon... [+]
Sarako Nicolas Chretien dago Hiru Xilo baratzegintza proiektuaren atzean. Urtarrilean hasi zen baratzea lantzen, eta martxoaren hasieran ekin zion ekoitzitako produktuak merkaturatzeari. “Banuen formazioa baratzegintzan, baina orain arte honekin zerikusirik ez zuten... [+]
Arabako Bionekazaritza elkartearen eta Euskadiko Hazien Sarearen arteko lankidetzatik sortu zen duela urte pare bat Agroekoop kolektiboa. “Arabako agroekologiaren bueltako elkarteak lotzeko eta indartzeko, eta sinergiak sustatzeko asmoz sortu genuen”, adierazi du... [+]
Lehen begi kolpean, ohiko artaldea dirudi argazkikoak, ezta? Bada, ez… ardi horiek suhiltzaile ere badira eta. Nafarroako Zunbeltz Nekazaritzako Test Guneak zerbitzu berria eta berritzailea jarri du martxan Lizarraldean: Arsue, edo artalde suhiltzaile estentsiboa... [+]
Urteak daramatzate Atxondoko Biezko baserrian bizitzen eta lanean Aner Garitaonandiak eta Oihane Lekunberrik. “Kaletarrak ginen gu, nik enpresa eta turismo ikasketak egin nituen, baina mundu hori ez zitzaidan gustatzen…”, azaldu du ekoizleak. Lekunberrik,... [+]
2009an sortu zen Ja(ki)tea elkartea zenbait jatetxe, sukaldari eta gastronomia kritikariren arteko elkarlanetik. “Hasiera hartan, Gipuzkoako 14 bat jatetxe elkartu ginen, baina pixkanaka hazten joan da proiektua, eta gaur egun 37 gara”, azaldu du Xabier Zabaletak,... [+]
Eladi Balerdi erlezainaren eta Jose Manuel Atxaga erleen zale sutsuaren arteko elkarlanetik egitasmo berritzailea sortu da duela gutxi. "Arnastu erlauntzaren airea" eta "Erleen sauna" jarduerak proposatu dituzte, konbentzituta baitaude onuragarri direla... [+]
Elkea proiektuan produktu asko eta desberdinak ekoizten ditu David Ruiz de Galarreta Azpilikueta ekoizle amezkoarrak. Olibondoekin hasi zen, baina fruta arbolek, lekaleek eta zekaleek ere beren tokia egin dute proiektuan urteotan. Eta, orain, jarduera berri bat gehitu die... [+]
Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]
Zergatik doa mundu guztia Iruñera erosketak egitera, gure eskualdean elikagai asko ekoizten bada? Zergatik da hain zaila bailara hauetako produktuak bailara hauetako dendetan topatzea?”, galdera horiei eta beste zenbaiti tiraka hasi ziren lanean Zangoza aldean duela... [+]