“Elikadura txarra Espainiako Estatuko osasun publiko arazorik handiena da, baina ez da neurririk hartzen”
Javier Guzman VSF (Elikadura Justizia Globala) elkarteko zuzendaria da. Derion izan da, La Via Campesinaren Nazioarteko Biltzarraren ekimen osagarrietako batean. Hain zuzen, bere elkartea Espainiako Estatuan egiten ari den Dame veneno (Emadazu pozoia) kanpainaren nondik norakoak azaldu ditu.
Elikadura osasungarri eta jasangarria eskuratzeko eskubidearen alde borrokan ari da VSF. Ezer baino lehen, azken hamarkadetan gertatutako dieta aldaketa handia aipatu digu Guzmanek: ia elikagai guztiak fresko jatetik batik bat janari prozesatua jatera igaro gara.
Zuk esana: edozein janari edo edari osasunerako kaltegarria da, baita ekoizpen ekologikotik badator ere…
Jakin badakigu elikadura ez osasungarriak berezko lotura duela jaki prozesatu eta ultraprozesatuekin. Zergatik? Osasunean inpaktua duten hiru elementu dituztelako: azukrea, gatza eta gantz saturatuak. Elikagai osasungarri eta freskoetan oinarritutako elikadurara itzuli beharra daukagu, eta horretarako nekazaritza sistema lokala behar da, eskala txikikoa, eta herritar guztien eskubideak asetzeko antolatua, ez ordaindu dezaketen elite batzuenak bakarrik.
Kostatu egiten zait eliteak azukre eta gatzik gabeko jakiak erosten irudikatzea. Hau da, zaporerik gabekotzat ditugunak.
Arazoa ez dira mahaian erabiltzen ditugun gatza edo azukrea. Azken hogei urteetan %20 murriztu da mahaiko azukre kontsumoa, baina guztizko azukrearena %30 hazi da. Kontsumitzen dugun azukrearen ia %80 “azukre ikusezin” esaten zaion hori da, azukrerik gabekotzat ditugun elikagaien barruan dagoena: saldak, saltsak, pizzak…
Zer arazo dakar horrek?
Datu ofizialen arabera, Espainiako Estatuan saihestu litezkeen heriotzen %21ek elikadura txarrean dute jatorria. Hau da, 90.000 pertsona urtero. Beste sektore batean halakorik gertatuko balitz alarmak piztu eta berehala neurriak hartuko lirateke. Inoiz izan dugun elikadurarik ez osasungarriena dugu, eta heriotza askoren zergatia horixe da. Bost heriotza kausa nagusien artean, lauk zerikusia dute elikadurarekin.
Nolatan ez dute erakunde publikoek horren aurka zerbait egiten?
Estatuko osasun publiko arazorik handiena da, baina ez dugu politika publikorik aurre egiteko. Datuak ditugu, nola aurre egin azaltzen diguten NBEren gomendioak ditugu... eta botere publikoak geldirik. Herritar zaurgarrienak kondenatzen ari gara, haiek jakin gabe, eta batez ere pare bat hamarkada barru loditasun tasa izugarriak izango dituen ume belaunaldi oso bat ari gara kondenatzen. Horrek ekarriko duen osasun arazoa ez dugu ebakuntza edota sendagaiekin konponduko. OMEren zuzendariak berak esan du askoz zailagoa dela elikadura txarraren aurka borrokatzea tabakoaren aurka baino. Baina elikadurarena oso negozio handia da, lobby indartsua duena.
Bada munduan adibide positiborik?
OMEren gomendioak, ezarri diren herrialdeetan, funtzionatzen ari dira. Eta oinarrizko neurriak dira. Bata, umeei zuzendutako elikadura txarraren publizitatea debekatzea. Bestea, neurri fiskalak martxan jartzea.
Nola?
Elikagai, edo hobeto esanda, produktu jangarri ez osasungarrienek zama fiskal handia izan behar dute, erostea ez sustatzeko. Eta osasungarriek %0ko BEZa izan dezatela, herritar pobreenek ere eskura izan ditzaten. Espainiarren %44k ezin du elikadura osasungarria ordaindu. Lehen pobreagoak ginen oro har, baina eskurago genituen elikagai osasungarriak.
Larunbatean Derioko Nazioarteko Konferentziari amaiera eman eta gero, manifestazioa egin da igandean Bilbon, La Via Campesinak deituta. Moyua plazatik Zazpi Kaleetako Plaza Barrira arteko ibilbidea egin dute ia 2.000 lagunek, eta ondoren bazkaria izan da. Horren aurretik... [+]
Euskal Herriko Deia zabalduz amaitu da La Via Campesinaren VII. Nazioarteko Biltzarra Derion. Lau egunez eztabaidan aritu eta gero, biltzarraren ondorioak biltzen dituen adierazpena aurkeztu dute bi ordu inguruko ekitaldi hunkigarri batean. Mundu osoko 200 milioitik gora... [+]
Argentina iparraldeko Santiago del Estero probintziatik etorri da Deolinda Deo Carrizo La Via Campesinaren Nazioarteko Biltzarrera. Nekazari indigenen eskubideen alde borrokan diharduen MNCI (Nekazari Indigenen Mugimendu Nazionala) taldeko kidea da, baita mugimendu... [+]
La Via Campesinaren Nazioarteko Biltzarraren egitarau osagarriaren barruan, nekazarien eskubideen urraketari buruzko txostena aurkeztu zuten asteazkenean. EAEri dagokion atalaren egileak, Leticia Urretabizkaia EHUko ikerlari eta hezitzaileak, gurekin hitz egin zuen aurkezpena... [+]
“Elkarte txikia gara eta guretzat erronka handia da nazioarteko konferentzia hau antolatzea, baina gure errealitatea ikusarazteko aukera bikaina ere bada”, esan digu Alazne Intxauspe EHNE Bizkaia sindikatuko kideak, La Via Campesinaren VII. Nazioarteko Biltzarra... [+]
Jendez mukuru izan da Derioko apaiztegi zaharreko eliza zena, Biltzarraren inaugurazio ekitaldian. Dantzak, kantuak eta musikak hartu dute lehenbiziko ordua, mezu politikoek bigarrena. Amaieran, azken urteetan La Via Campesinarekin bat egindako elkarte berrien aurkezpena egin... [+]
Pertsonak elikatzeko nekazarien beharra du munduak. Eta modu egoki eta jasangarrian egiteko, edozein ereduk ez du balio. Hala aldarrikatu du Miguel Blancok, Espainiako Estatuko nekazari elkarteen COAG federazioko idazkari nagusi eta hizlari kementsuak, La Via Campesinaren VII... [+]
Derion egin berri den La Via Campesinako V. Emakumeen Biltzarra historikotzat jo du Sandra Moreno Cadena antolatzaileetako batek. Moreno kolonbiarra da jatorriz, baina Espainian bizi da. Andaluziako Langileen Sindikatuko kidea da, eta zehazkiago Landa-eremuko Langileen... [+]
Nekazari gazteen nazioarteko laugarren asanblada izan da La Via Campesinaren VII. Nazioarteko Biltzarraren lehen urratsa. Egun eta erdiko bilkurak emandakoa azaldu digu Paula Gioiak, La Via Campesinaren koordinazio batzordean Europak dituen ordezkarietako batek.
Arafat Jaradat, Palestinako UAWC nekazari-antolakundeko kidea, La Via Campesinaren VII. Nazioarteko Biltzarrean parte hartzen ari den 500 inguru pertsonetako bat da. Hebronen bizi da, Zisjordanian. Israelen erasoak direla-eta palestinar nekazariek eguneroko lana egiteko dituzten... [+]
La Via Campesina nekazarien nazioarteko mugimendua Euskal Herrian egiten ari da VII. Nazioarteko Biltzarra, uztailaren 16tik 24ra bitartean. ARGIAk egunero emango du haren berri.
Gaur, hilak 16, "Txikizioa borrokatu, bertako elikadura bultzatu!" goiburu duen Bergara-Derio martxaren hirugarren eta azken etapa burutu da, Larrabetzu eta Derio artean.
La Via Campesina bederatzi eskualde handitan banatuta dago, eta horietako bakoitzak bi ordezkari ditu antolakundearen Nazioarteko Koordinazio Batzordean. Lau urteko honetan Unai Aranguren (Galdakao, 1971) EHNE Bizkaiako kidea da organo horretan Europak dituen ordezkarietako bat... [+]
La Via Campesinak, munduko laborari elkarterik handienak, Euskal Herrian egingo du VII. Nazioarteko Biltzarra. Globalizazioari modu bateratuan aurre egiteko jaio zen antolakundea duela 24 urte; ordutik asko hazi eta sendotu da, politika neoliberalak areagotu diren hein bertsuan... [+]