Elikadura nahasmenduak, buruko osasunaren erronka nagusietakoa
Haur eta nerabeen artean (bereziki 12 eta 21 urteen artean), elikadura nahasmenduak lehentasunezko gaitz mental bilakatu dira, Osasunaren Mundu Erakundearen arabera. Pandemian nabarmen egin zuten gora elikadura nahasmenduek neska gazteen artean, muturreko kasuak areagotu egin ziren, eta arazoak oso presente dirau oraindik ere.
Elikadurarekiko, pisuarekiko eta norbere irudiarekiko jarrera aldatzera eraman ohi duten nahasmendu psikologiko larriak dira anorexia eta bulimia. Neskengan eragin handiagoa du, eta argal dagoen jendeari egotzi ohi dizkiogu nahasmendu horiek, baina elikadura nahasmenduak ohikoagoak dira gorputz masa altuagoa dutenen artean.
Gaixotasun fisiko larriak eragin ditzakete, baita heriotza ere, desnutrizioaren edota suizidioaren ondorioz. Adituek azpimarratzen dutenez, elikadurarekin baino gehiago, jatorrian bestelako faktore batzuekin izan ohi dute lotura nahasmenduek. Faktore sozialak, biologikoak, psikologikoak edo harremanei loturikoak hain dira garrantzitsuak, sarri elikadurarekiko jarrera ondorioa dela, baina fokua beste nonbait dago: "Gakoa da gaixotasuna garatzeko zer gertatu den lantzea, eta gertatu denak, normalean, ez du zerikusirik jatekoarekin", diote El Salton landu duten erreportajean. Elikadura nahasmenduarekin batera gara ditzake pertsonak antsietatea, depresioa edo jarrera obsesibo konpultsiboa gisako nahasmenduak.
"Gakoa da gaixotasuna garatzeko zer gertatu den lantzea, eta gertatu denak, normalean, ez du zerikusirik jatekoarekin"
Familiaren garrantzia
Goiz antzematea, tratamendu espezializatuetara jotzea eta gertatzen denaz lasai eta zabal hitz egitea dira elikadura nahasmenduei aurre egiteko hiru zutabe nagusiak, dio El Saltoko erreportajeak, eta honetan guztian familiak duen garrantzia nabarmendu du. Izan ere, norberari bakarrik ez, ingurukoei bete-betean eragiten die egoerak, eta aurrera egiteko funtsezkoa da familia.
Familiek joera dute bi modutan jokatzeko: batetik daude seme-alabak gaizki daudela eta gaitza dutela ukatzen dutenak ("badirudi arazoaz ez hitz egiteak dakarrela arazorik ez egotea, baina begiak ixtea ez da konponbidea"); eta bestetik daude arriskua ikusten dutenak eta lagundu nahi dutenak, baina gehienetan ez da erraza. Senide eta gertukoen sentimendu ohikoenetakoa frustrazioa da, laguntzeko zailtasuna, eta elkarren arteko liskar eta haserrealdiak ere ugaritu ohi dira, "baina jakin behar da bereizten noiz den seme-alaba hitz egiten ari dena eta noiz gaixotasuna; ulertu behar dute etsai bera dutela denek, ez direla elkarren etsai".
Adituek gomendatzen dute familiak ere terapiara eta profesionalengana jotzea.
Gaiari lotuta:
Hego Euskal Herriko gazteen osasun mentalaren egoera “kezkagarria” da, Gurea Geroa atari digitalak egindako txosten batek agerian utzi duenez. Inkestaren arabera, gazteen erdiek ondoez emozionala pairatzen dute, eta hamarretik seik pentsamendu suizidak izan dituzte... [+]
Krisi egoeran idatzitako gogoetak eta lagungarri egin zaizkion tresnak jasotzen ditu Iratxe Etxebarria kazetariaren 7.300 miligramo eszitalopram liburuak.
Hori esan zidan ikasle ohiak, asko kostata jarri zuen salaketa hilabeteak pasata ez aurrera ez atzera zegoela epaitegian eta, psikologoak aholkatuta, bortxaketa salaketa kendu egin zuela. Eta ni isilik, ezin asmatu zer esan oraindik ere antsietate zantzuak zituen gazteari... [+]
Estresa, nekea, antsietatea eta beste dira sisifemiak eragiten dituen zenbait ondorio. Esanahiaz, jatorriaz eta prebentzio neurriez mintzatu da Ziortza Karranza psikologoa.
EAEk du elektroshockaren praktika tasarik altuena Espainiako Estatuan; Nafarroan berriz, pazienteen euste mekanikoa ohikoa da ospitale psikiatrikoko unitateetan. Psikiatrikoetako indarkeria eta gehiegizko medikazioa salatzeko, Estatuko Harro Zoro Erradikalen manifestazioa Bilbon... [+]
Bizkaiko Foru Aldundiko Emakumeak Babesteko eta Familiei Laguntzeko zerbitzuan, lau psikologotik hiru kendu dituzte. Are gehiago, langileek salatu dute indarkeria matxistaren biktimak artatzeko plan berriak emakume ugari uzten dituela kanpoan.
Ez dute asmo suizidarik eta ez dute zertan buruko gaitzen bat izan: autolesionatzea min emozionala gestionatzeko modua da hainbatentzat. Adin txikikoen %20ak bere buruari min fisikoa eragin dio edo eragiten dio, eta nerabeek dituzten bost osasun arazo nagusien artean dago jada,... [+]
Lagundu nahi eta kontrakoa eragin dezakegu, ez badakigu gestionatzen zer esan eta egin, gertuko norbaitek aitortzen digunean egoerak gain hartu diola eta bere buruaz beste egingo duela. Jarraibide erraz batzuk eman ditu Pablo R. Coca psikologoak, hain egoera konplexuari aurre... [+]
Baleta, hipika, atletismoa… Denetarik probatzeko aukera izan du Irati Beorlegi Goñi bidasotarrak txikia zenetik. 21 urte zituela ordea, telebistako El Conquistador del Mundo saioan parte hartu zuela ezagutu zuen oztopo lasterketa. Txapelketaz txapelketa igaro ditu... [+]
Eskolan suizidioa prebenitu eta esku hartzeko protokoloa 613 aldiz abiatu dute EAEn, protokoloa martxan jarri den lehen ikasturtean. Bai irakasleak, bai ikasleak gaian trebatzea da helburua, buruko osasun arazoak ikasleen artean ere arazo larri bihurtu diren garaiotan.
Gazteen artean izan da nabarmenena igoera: 2019tik %91 hazi da baja kopurua. Emakumezkoen bajak, berriz, ia bikoitza izan dira gizonezkoekin alderatuta. Konfinamenduan jo zuen goia buru osasunagatiko baja kopuruak, baina aurtengo maiatzean kopuru hori gainditu egin da.