Elhuyarren itzultzaile automatikoa Telegramen: euskara lehenesteko beste bitarteko bat
Elhuyarrek Elia itzultzaile automatikoa Telegram aplikazioan integratu du. Taldeetan euskara lehenesteko aukera ematen du eta euskara ulertzen ez duenak bost hizkuntzatara aldatzeko aukera dauka. Amaia Jauregi Elhuyarko Itzulpengintzarako Teknologien arduradunarekin hitz egin dugu berrikuntzak ematen dituen aukerez aritzeko.
Zer da egin berri duzuena?
Testuingurua kontatu nahiko nizuke. Guraso talde, eskola, ikastola eta udaletan gero eta gehiago ari da sustatzen Telegramen erabilera. Ematen duelako aukera, kanal baten bidez, euskaraz ulertzen ez duten gurasoek aurikularren bidez aldi bereko itzulpena jasotzeko.
Ikusi genuen Telegramen erraz txerta zitekeela Elia itzultzailea. Erabiltzaileak, modu errazean, ezer instalatu beharrik gabe, erabiltzeko aukera dauka.
Erabiltzaileen aldetik iritsi zitzaizkizuen eskaerak, beraz?
Euskara hutsean aritzeko zailtasunak daudenez, jende asko Whatsappetik Telegramera pasa da, adibidez guraso taldeetan. Hori gertatzen ari zela jakinda ikusi genuen aukera zegoela Elia txertatzeko.
Zer egiten du?
Elia beste pertsona bat balitz bezala da, kontaktu bat gehiago. Eliari bidaltzen dizkiozu ulertzen ez dituzun mezuak eta berak itzuli egiten dizkizu. Mezua birbidaltzen diozu Eliari. [Nola erabiltzen den jakiteko jo Sustaturen albiste honetara].
Bestelako erabilerak ere izan ditzake. Adibidez, guraso taldean kontaktu bezala sartu eta konfiguratu gaztelania euskara balitz bezala. Orduan, euskaraz hitz egiten direnak ez ditu itzuliko, baina norbaitek gaztelaniaz hitz egiten badu euskarara itzuliko luke. Jokoa ematen du horrelako gauzatxoak egiteko. Guk tresna jarri dugu, ikusi egin beharko da nola erabiliko den. Hainbat aukera daude, baina azken hori ez dugu zabaldu.
Guk kasurik xinpleena azaldu nahi izan dugu, jendea ez nahasteko.
Guk sustatu nahi genuena zen taldeetan euskara erabiltzea eta ez batek ez dakielako denek gaztelaniaz egin behar izatea.
Zein erabiltzaile profil aurreikusten dituzue?
Tresnak egiten ditugu, baina ez dugu kontrolatzen zein erabilera egiten duen jendeak. Ondo etortzen zaigu erabiltzen dutenek guri esatea nola erabili duten, zein behar dituzten, zein balio erantsi eman dioten. Defektuz euskaratik gaztelaniara konfiguratu dugu. Erabilera airean gelditzen da, zaila da iragartzea.
Adibide bat ematearren. Irudikatu udal bat. Derrigortuta dago mezuak ele bitan bidaltzera. Beti euskara hutsean bidal ditzake eta taldean Elia sartzen baldin badu Eliak itzuliko ditu mezuak. Bikoiztuta egongo dira, baina berak euskara hutsean sortuko ditu.
Zein hizkuntzatan erabil daiteke?
Itzultzaile automatikoan dauden seietan: euskara, gaztelania, frantsesa, galegoa, katalana eta ingelesa.
Hizkuntzaren bat gehitzeko asmoa baduzue?
Oraingoz ez. Aukerak ikusi ditugu. Gehiena eskatzen dizkigutenak imajinatuko zara zeintzuk diren, Ikastolen Elkartetik eta horrelakoetatik: arabiera, urdua, wolofera... baina zailak dira, hizkuntza horietan jakintzarik ez daukagu. Marko bat beharko genuke horrelako lan batean sartzeko.
Esan diguzu azaroaren 27an Eliak lau urte beteko dituela eta hainbat gauza duzuela kontatzeko. Zer aurreratu dezakezu?
Lehen ere egin dugun moduan, erabilera datuak eskainiko ditugu, zein hizkuntza bikote erabiltzen diren gehien eta abar. Berrikuntzen berri ere eman ohi dugu urteurrenetan. Telegramenaren berri eman dugu, eta ahotsarekin erlazionatutako beste berrikuntza bat etorriko dela aurreratu dezaket.
Aspaldi pertsona oso zatar bat ezagutu nuen, urrun izatea komeni den pertsona horietako bat. Bere genero bereko pertsonengana zuzentzeko, gizonezkoengana, “bro” hitza erabili ohi zuen. Edozein zapaltzeko prest zegoen, bere helburuak lortzeko. Garai hartatik hitz... [+]
Sare sozialetan badira zenbait pertsona eragin gaitasun handikoak. Jarraitzaile ugari dute, eta euren iritziak egiatzat hartzen dira. Askok, ordea, egia barik, interes propioa edo klase baten interesak iraunkortzea bilatzen dute. Ameriketan komentokrata deitzen zaie. Alegia,... [+]
Ortutik itzuli berritan erabaki nuen Twitterretik alde egitea, oraindik Twitter zenean. Auzolan batera joan nintzen, brokoliak eta azaloreak landatzera, eta mindfulness efektua zapuztu zidan algoritmoak, idazle feminista transgorrotatzaile baten txioak jaurtitzearekin... [+]
Iragana ulertzen saiatzen eta etorkizuna bideratzen, oraina joaten zaigu zenbaiti. Nire proiektuetako bat (hasi baina landu ez dudana oraindik) dudan zuhaitz genealogikoa egitea da. Horretan lagunduko didan liburutxo bat ere erosi nuen. Baina, hain da handia lana, liburutxoa... [+]
Ikerketa bat egin dute Alemanian, hauteskundeen atarian: kontuak sortu dituzte TikToken, X-n eta Instagramen, eta aztertu egin dute algoritmoak zer nolako edukiak erakusten dituen. Guztietan, algoritmoak eskuinera eta eskuin muturrera jotzen du gehien, TikToken nabarmen.
Euskorpora elkartearen eta Euskorpus proiektuaren abiatzeak hautsak harrotu ditu. Pello Otxandiano EH Bilduko Eusko Legebiltzarreko oposizio buruak Euskorpusena akatsa dela uste du, "ezjakintasuna edo estrategia klientelarra". EH Bilduk galdera sorta egin du... [+]
Julen Linazaroso Macsonrisas-eko kideak azaldu duenez, sari-bolek, harrapakin-kutxek eta enparauek bideojokoetan ordu gehiago jokatzea dute helburu. 35 eta 64 urteko pertsonen artean bideojokoen erabilerak gora egin du 2023tik 2024ra, Ipsosek emandako datuen arabera.
Euskorpora elkartearen aurkezpen ekitaldi jendetsua izan da asteazkenean Donostian, eta Euskorpus izeneko egitasmoaren berri eman dute bertan. Euskorpus euskarazko hizkuntza baliabide digitalen banku bat izango da, eta 5 milioi pasa inbertituko ditu Eusko Jaurlaritzak bertan.
Boterea eskuratzeko modu asko dago; denak ez dira politak. Bada boterea eta horrek berarekin dakarren erantzukizuna banatu nahi duenik, agintea bilatzen duenik. Beste batzuek errespetu lar diote eta pauso bakoitza hainbeste neurtuta ez dira gai erabakirik hartzeko. Boterea zer... [+]
Tranbia txiki Arratia Institutuko Guraso Elkartetik pantailen erabileraren inguruko hausnarketa bultzatu nahi dugu ikas komunitatean.
Azkenaldian kezka handia dago ume eta nerabeengan pantailek duten eragina dela eta. Ardura hori etxeko erabileratik eskola eta institutuetako... [+]
Azken boladan gero eta gehiago entzuten dugu gazte askok etxebizitza erosteko ahalmenik ez dugula. Batzuetan, badirudi ez dagoela beste gairik; egia da gai serioa dela. Niri neuri ere, 31 gertu izan arren, oraindik pixka bat falta zait neurea izango den etxebizitza lortzeko... [+]
Irakasleek urtetan pilatutako jakintza kontuan hartzea, klaustroek erabakiak hartzeko autonomia bermatzea, IKTen “uneoroko erabilera” sustatzen duten planak geldiaraztea, eta ikasgeletan aldaketa metodologikoak sartu aurretik dituzten ondorioak tentuz aztertzea... [+]
Teknologien erabilera eztabaidatzen ari dira Eusko Legebiltzarreko Hezkuntza Batzordean, eta horretarako hainbat aditu eta eragile ari dira batzordean beren ekarpena egiten. Ikastetxeetan mugikorra debekatzeko araudi orokorra eskatu duen Altxa Buruako arduradun taldearekin hitz... [+]