Elefanteak gelan
Isilpean haziko da mamua, ziur, baina, gezurra badirudi ere, Gazako sarraskiaren ondorio iraunkorrena eta sakonena –eta makurrena– izan daiteke: Ekialde Ertainaren nuklearizazioa.
Ez dezagun kanpai-jole baboaren juzgu egin. Amichay Eliyahu, Israelgo Ondare ministro ultraeskuindarrak, duela hamabost egun, Gazan bonba nuklear bat botatzea “aukera bat” zela esan zuenean irrati-elkarrizketa batean, sekulako okerra egin zion bere gobernuari eta, hedaduraz, Israelen segurtasun-estrategiari. Eta, seguruenera, falta zitzaien delibero-koska oparitu zien haren arerioei. Baina arazo guztiaren oinarri den egoera ez da Eliyahuk sortua ez kudeatua eta, beraz, bolborategian zuziarekin sartu den burugabea besterik ez da hura.
"Aise asmatuko genuke azken gertaera hauek zein aldetara bultzatuko zuten Irango agintea bere programa nuklearrari dagokionez"
Israelek arma nuklearrak badituela egitate ziurra da aspalditik. Mordechai Vanunu-ren salaketaren ondoren, inolako zalantzarik gabea. Eta potentzia nagusiek “gela erdian dagoen elefantearen” moduan kudeatu dute, Israelek beti ukatu egin duelako, aho txiki-txikiarekin. Eliyahu agertu den arte. Baina ez lehen, ez orain, inork ez dio ezarri Israeli askoz gutxiagogatik Ipar Koreari do Irani (eta iraganean beste batzuei) ezarri zaien zigor-zaparrada, ezta gutxiagorik ere.
Gazako sarraskiaren erdian Eliyahuk “elefanteari” eman dion sastada ez datza, ordea, inorentzat sekretua ez zena agerian jarri izanean, baizik Israelek arma nuklearrak erabiltzeko eduki dezakeen “eskuzabaltasunean”. Eta batez ere, erakustean eduki, erabiltzekotan dauzkala arma nuklearrak. Potentzia nuklear guztiek bezala, esango du sandiak; bai, baina haietako bakoitzak, beste potentzia nuklear baten aurka erabili beharko lituzke... paretsuko erantzuna sutuz. Ez da Israelen kasua. Oraingoz. Baina, adibidez, aise asmatuko genuke azken gertaera hauek zein aldetara bultzatuko zuten Irango agintea bere programa nuklearrari dagokionez.
Ekialde Ertaineko gorabeheretan gero eta proaktiboago ageri den Erdoganek bakarrik jarri du ozen gaia mahai gainean. Ez da nornahi NATOkidea ez balitz bezala dabilena; eta gogoan izan behar da, oso gutxitan aipatzen den arren, dirudienez, bere horretan jarraitzen duela Incirlikeko base estatubatuarren dauden bonba nuklearren arazo zahar-zaharrak. Beste elefante bat beste gela batean.
Ez da azkena. Esamesa baino gehiago da Saudi Arabia litzatekeela Pakistanen arma nuklearren eta misilen jabekidea, haiek lantzeko eta lortzeko dirua ipini zuelako bere garaian. Eskubideduna litzatekeela beraz. Orain arte, Iranen kontura aipatu ohi zen “mailegu” berezi hori, baina hemendik aurrera, batek daki. Eta gainera, gero eta argiago ari da MBS herrialdean bertan azpiegitura nuklearrak landu nahian. Beste elefante bat.
Argentinako Abokatuen Gremioa erakundean egiten du lan Laura Taffetanik (Buenos Aires, Argentina, 1963). Gobernuaren errepresioa pairatu duten maputxe ugarirekin lan egin du azken urteetan, eta Askapena antolakundeak antolatutako topaketa antiinperialisten barnean izan da Euskal... [+]
Ezagutzen duzue Kneecap filma? Oscar sarietarako hautatu zuten. Belfasteko hirukote baten istorioa da. Kneecap Hip Hop talde ezaguna da gaur egun, eta hizkuntzaren aldeko jarrera (gaelikoa) argia dute, IRAren osteko belaunaldiaren gorabeherak kontatzen ditu filmak; drogak eta... [+]
Gergely Gulyas Hungariako Presidentetza ministroak eman du erabakiaren berri, Hagako auzitegiak atxilotze agindua ezarrita dion Benjamin Netanyahu Israelgo lehen ministroa herrialdera heldu den egun berean. Israelgo armadak Gazako eremu gehiago hartzeko asmoa duela... [+]
Mundu osoarentzat %10eko muga-zerga globala inposatuko du Donald Trumpen administrazioak, eta hainbat herrialderen inportazioak are gehiago zergapetuko ditu, tartean Txinakoak (%34) eta EBkoak (%20). Baina Hegoalde Globaleko herrialdeak izango dira kaltetuenak: Lesoto (%50),... [+]
Heriotza-zigorra eskatzeko argudio gisa, "indarkeria politikoko ekintza" izan zela adierazi du AEBetako Fiskal Nagusiak.
Palestinarekin Elkartasuna plataformaren ekimenez, txirrindularitzarekin lotura duten 70 bat pertsonak eskatu dute talde sionistak ez dezala txapelketan parte hartu, eta lortu dute.
Lekukotasunak, autopsia txostenak eta atxiloaldian izenpeturiko adierazpenak bildu ditu The Independent komunikabide britainiarrak. 2023ko urriaren 7az geroztik 70 palestinarrek dute bizia galdu Israelgo presondegietan. Palestinar presoen alde dabilen Addameer elkartearen... [+]
Londres, 1944. Dorothy izeneko emakume bati argazkiak atera zizkioten Waterloo zubian soldatze lanak egiten ari zela. Dorothyri buruz izena beste daturik ez daukagu, baina duela hamar urte arte hori ere ez genekien. Argazki sorta 2015ean topatu zuen Christine Wall... [+]
Gozamen aparta bezain deskribatzeko zaila dakar, norbaiten hitzak irakurri edo entzun ostean, zera pentsatzeak: “Horixe zen neu aurreko hartan azaltzen saiatu nintzena!”. Idazlea eta itzultzailea da María Reimóndez, eta galegoz aritzen da, hizkuntza... [+]
Berriki zabaldu da Gazako lurralderako Egiptok egindako hirigintza-antolaketa plana. Marrazki batean jaso dira etorkizuneko kale, eraikin eta iruditeria, oraindik metraila eta lehergailuen usaina darion errealitate baten gain. Hirigintza proposamena, beste bonba jaurtiketa bat... [+]
Wikipedian bilatu dut hitza, eta honela ulertu dut irakurritakoa: errealitatea arrazionalizatzeko metodologia da burokrazia, errealitatea ulergarriago egingo duten kontzeptuetara murrizteko bidean. Errealitatea bera ulertzeko eta kontrolatzeko helburua du, beraz.
Munduko... [+]
Bizitza erdigunean jartzeko abagunea ikusi genuen feministok zein ekologistok Covid-19 pandemia garaian. Ez ginen inozoak, bagenekien boteretsuak eta herritar asko gustura itzuliko zirela betiko normaltasunera. Bereziki, konfinamendu samurra pasa zutenak haien txaletetan edo... [+]
Munduan gutien aipaturiko krisi humanitarioa da Angola hego-mendebaldean 2019az geroztik irauten duena. Klima aldaketak indarturiko lehorte luze baten ondorioz milioika pertsona janari eskasean edo desegokitasunean bizi dira eta ura bilatzeko ahalegin handiak egin beharrean... [+]
Directa hedabideak ikertu eta argitaratu du poliziaren infiltrazioa. 2019ko irailean hurbildu zen lehen aldiz Lleidako Ateneu Cooperatiu taldera, Joan Llobet García izenpean, eta 2021eko azaroan utzi zuen militantzia, Bartzelonan lana aurkitu zuela eta amonaren... [+]
Triskantzaren balantze humano eta ekonomiko ilunaren esperoan, galdera berehala bururatzen zaigu urrutiko begirale baino asko gehiago ezin izan garenoi: zer gertatuko da orain gerra zibil horretan? Nolako eragina izango du lurrikararen suntsiketak? “Nargis efektu”... [+]