‘El Correo’-ren manipulazioa agerian: EAEko lantokietako COVID-19 kutsatzeak %2 baino gehiago dira
El Correo egunkariaren igandeko azaleko lerroburu nagusia gezurtatu du Ugo Mayor EHUko Biokimika irakasle eta Ikerbasqueko ikerlariak: “Birusak kutsatutako euskal herritarren % 2 soilik kutsatu da lantokian”, zioen hedabideak; aldiz, batetik, Eusko Jaurlaritzak kutsaduren jatorriaren %5 soilik argitzen du bere datuetan eta, bestetik, datu horiek %100era estrapolatuz gero, kutsaduren %50a pasata ematen dira lantokietan.
EAEko egunkari salduenak igandean eman dio lerroburu nagusia ustezko datuari: COVID-19ak kutsatu dituen pertsonen %2a “soilik” kutsatu da lantokietan. Egun berean Ugo Mayor biokimikariak –gaitzaren datuen jarraipen estua egiten ari dena bere Twitter kontutik–, “lotsagarri” izendatu du berriak egiten duen “datuen manipulazioa”, eta bere salaketa argudiatu du hari batean.
El Correo-ren berriak Espainiako Zaintza Epidemiologikoko Sare Nazionala (RENAVE, gazteleraz) aipatzen du bere datuen iturri bezala, Mayorrek nabarmentzen duen bezala. Eta hain zuzen ere RENAVEren azken txostenaren datuek (azaroaren 25ekoa da txostena) uzten dute agerian El Correo-k ematen duen %2 horren faltsukeria.
Eusko Jaurlaritzak ez du kutsaduren jatorrien daturik ematen
Lehenik eta behin, ezinezkoa da jakitea EAEko COVID-19 kutsaduren jatorria, Eusko Jaurlaritzak berak ez dituelako datu horiek ematen. RENAVEk txostenaren 9. irudian jasotzen duenez, kutsaduren jatorria kasuen %5,4an bakarrik zehazten du Urkulluren gobernuak. El Correo-k hain zuzen ere horri eskaini zion berri bat azaroaren 13an, Mayorrek azpimarratu duen gisan: “COVID-19 kutsaduren jatorria misterio bat da Euskadin”, zioen izenburuak. Ematen du taulak beste datu argigarri bat ere: EAE da kutsaduren jatorriaz datu gutxien ematen duen Espainiako Estatuko erkidegoa
Dauden datu urriek oso bestelako errealitatea iradokitzen dute
Kutsadura kasu guztien %5,4 horietatik, Eusko Jaurlaritzak estatuari emandako datuen arabera, %2,6 “osasun zentro edo zentro soziosanitarioetan” gertatu da; %1,6 “bestelakoetan”; eta %1,3 “lantokietan”. Hau da: jatorria identifikatuta dagoen kasuen %24an, kutsadura lantokian gertatu da. Baina horiek ez dira denak. “Nor kutsatzen da osasun zentro eta zentro soziosanitarioetan?” egiten du galde Mayorrek. Hau argitzeko ere ez dago EAEko daturik, baina RENAVEren txostenak ematen ditu estatu mailakoak, ideia bat egiteko baliogarriak izan daitezkeenak:
Osasun zentroetan eta zentro soziosanitarioetan 50.986 kutsadura kasu jaso ditu RENAVEk, eta 31.044 gune horietako “osasun langileak” dira, %60,88. (Mayorrek 34.733ko datua ematen du, %68a, “beste zentro” batzuetako langile kutsatuak ere aintzat hartzen dituelako –3.689–, guk horiek kanpo uztea erabaki dugu. Edonola dela, aldaketa txikia da). Proportzio horiek EAEra aplikatuz gero, jatorria zehaztuta dagoen kasuen %29a lantokian kutsatutako osasun arloko langileak lirateke. Orotara, bestelako lantokietan kutsatutakoen datuei gehituta (%24+%29), identifikatutako kasuen erdia baino gehiagoren jatorria lantokietan legoke (%53).
Datu horiek kutsaduren %100era estrapolatu al daitezke? Ez du ematen %5,4ko lagina nahikoa denik horrelako baieztapenik egiteko. Baina, batetik, datu gehiagorik ez badago, Eusko Jaurlaritzak ematen ez dituelako da; eta, bestetik, oso argi dagoena da El Correo-ren igandeko lerroburu nagusia egiatik oso urruti dagoela.
Guardia Zibilaren esanetan, Victor de Aldama enpresariak ordaindutako diru kopurua litzateke hamar milioi euroko hori, eta Espainiako Garraio Ministerioak pandemia garaian egindako salerosketei lotuta legoke. Ostegun honetan utzi dute aske García, epailearen aurrean... [+]
Hego Euskal Herrira pilulaz betetako 722 kaxatxo iritsi dira, COVID-19a larri pasatzeko arrisku handiko gaixoentzat zuzenduta. Europar Patasunak COVID-19arentzako ahotik hartzeko gomendatu duen lehen pilula antibirikoa da Pfizerren Paxlovid eta Espainiako Gobernuak 253 milioi... [+]
Pandemiaren eragina indarkeria matxistan azterketa kaleratu berri du Espainiako Gobernuak. Bertan ondorioztatu dute eraildako emakume kopurua gutxitu egin dela, hauek kontrolatuta eduki dituzten denbora gehitu izanaren ondorioz. Baina emakumeen suizidioak gizonenak baino gehiago... [+]
Merkatura ateratzear den Hipra txertoari patenteak kendu diezazkiola eskatu diote hogei erakundek Espainiako Gobernuari. Izan ere, Kataluniako multinazional honek COVID-19aren aurkako txertoa egiteko entsegu klinikoetarako diru publikotik gutxienez 15 milioi euro jaso ditu.
Amazon ondoren Glovo, Deliveroo eta Uber Eats-ek gure hiri eta auzoetako bizimodua hankaz gora jarri dutela uste baduzu, adi hurrengo uhinari: heldu dira Cajoo, Flink, Dija, Gorillas, PicNic , Everli... COVID-19 betean sortuta, tximista bezala zabaltzen ari diren banaketako... [+]
Eneritz Zubiaurre irakaslea da, eta lan eremu horretan egin zen gizarteko lehenengotako txerto deiari erantzunez, ziztada hartu zuen 2021eko martxoaren 14an. Astra Zeneca egokitu zitzaion. “Inork, ezta txertoa jarri zidan erizainak ere ez zidan ohartarazi izan nitzakeen... [+]
Nafarroako Gobernuak bart gauerditik aurrera indargabetu ditu COVID-19aren aurkako neurri murriztaile gehienak. Kalean eta ikastetxeetako patioetan ez da derrigorrean maskararik erabili beharko, gaueko aisialdiak eta ostalaritzak pandemia aurreko ordutegiak berreskuratuko... [+]
"Osasun Sailaren immobilismoaren eta konponbide ezaren aurrean", otsailaren 25ean greba deitu dute lehen arretan ELA, SATSE, LAB, CCOO eta UGT sindikatuek eta otsailaren 28an Osakidetzako esparru guztietan. Horrez gain, otsailaren 26an manifestazioak egingo dituzte... [+]
Zizt! Hor dator berriz ere, bularraldean sentitu dut goizean goiz, arraroa da benetan ziztada hau.
Zizt! Jertsearen gainetik bihotzaldea igurtzi dut, emeki. Ea pasatzen den, esan dut baxu, inork ez entzuteko moduan. Gaur egun kontuz ibili behar da nork-zer entzungo duen... [+]
La Bogue da Frantziako Limousin (okzitanieraz Limosin) eskualdeko hedabide alternatiboa. Kolektibo autonomo batek kudeatua, boluntarioek egina eta militantea, bere burua kokatzen du mugimendu anti-autoritarioaren baitan. Bertan agerturiko artikulua itzuli dugu euskarara.
“Proba bat egin ostean, COVID-19an positibo eman dut. Ondo nago, sintoma arinekin. Hurrengo egunetarako aurreikusitako agenda publikoa atzeratu eta konfinamendutik lanean segituko dut”. Kendu agenda publikoaren zera hori erditik, eta edonorenak izan zitezkeen... [+]
Igande eguerdian milaka lagun atera dira Donostia, Bilbo eta Gasteizko kaleetara gehiengo sindikalak deituta, kalitatezko osasun publikoaren alde eta Lehen Arreta jasaten ari den kolapsoaren aurka. Oso gogor mintzatu dira Iñigo Urkullu buru duen Jaurlaritza osasun... [+]
Osakidetzaren azken protokoloak dio positibo baten kontaktu estua izanagatik COVID-19a azken 180 egunetan pasatu duenak, txertatuta egon edo ez, ez duela etxean berrogeialdirik egin beharrik, baldin eta ez badauka sintomarik.
Txertoaren hirugarren dosia abian da herrialde aberatsetan eta laugarren dosia ere ezarriko zaie arrisku taldekoei. Denborarekin txertoek eragindako antigorputzak galdu egiten dira, eta horiek gehitzeko errefortzu dosiak jartzea da gobernuen estrategia. Baina txertoen alde... [+]
Zientzia politika publiko bihurtzen den modua kalkulu politiko eta ekonomikoek gidatzen dute, baita politikariek, alderdiek eta aholkulariek dituzten konpromiso moral eta ideologikoek ere”. Hala zioen Jana Bacevic soziologoak 2020ko apirilean The Guardian-en.
Denok... [+]