Ekologiak hil du baserria
Nekazarien traktore uholdeek hartu dituzte Europako errepideak. Protestan dira. Diru kontuaz gain –sektoreko prekarietatearen adierazgarri betierekoa–, Frantziako Estatuko bi sindikatuk –FNSEA eta Laborari Gazteak– badituzte bestelako eskaerak.
Osasuna eta ingurumena babesteko Europar Batasunak eta estatu frantsesak ezarritako arauak zalantzan ezartzen dituzte. Biren berri eman dute komunikabideek: pestizidak erabiltzeko baimenaren luzamendua eta ur kontsumoari muga ez ezartzeko eskatzen dute.
Paris inguruko protestetako iritzien bilduma jasotzen duen artikuluari kazetariak hurrengo izenburua eman dio: “Ekologiak nekazaritza hiltzen du”. Halaxe dio frutagintzan aritzen den batek.
Izan ere, nekazaritza –hortaz, janaria izango dugun ziurtasuna– azkenetan badago, ez da garapen eredu honek ekarri digun klima aldaketagatik eta kutsaduragatik izango, ezta horrek lurrarekin eta animaliekin egiten den lanari ezartzen dizkion zailtasun gehigarriengatik ere –lehorteengatik, bioaniztasun galeragatik, uholdeengatik, suteengatik, izurriteengatik gertatzen diren uzten galeragatik–.
Baserria kinkan bada, ez da haragi eta esne industriek ur eta lur kontsumo desproportzionatua dutelako edota sistema industrial horrek ura eta lurraren kutsadura berezko duelako. Hori ere ez.
Nekazaritza eta abeltzaintza ez daude zenbaki gorritan erregai fosilekiko menpekoak direlako; izan gasolioaren kontsumo zuzenagatik, izan ongarri eta pestiziden erabileragatik.
Baserri mundua krisi sakonean bada, horrek ez du zerikusirik merkatuaren sistemak ezarritako lan-moldeekin, inondik inora. Ezta lurra, animaliak eta pertsonak ustiatzearekin ere. Ezta janariarekin negozioa egiteko eta espekulatzeko batzuek antolatuta duten mekanismoekin ere. Ezta planeta eta pertsonen osasunaren gainetik errentagarritasuna jartzearekin ere.
Nekazaritza eta abeltzaintza ez daude desagertzear haziak, lurra, ura, ekoizpena eta jakien banaketa gutxiren eskuetan daudelako. Ezta politika publikoek eredu globalizatu eta oligarka hori bultzatzen dutelako ere. Are gutxiago, erakunde publikoetatik diru-laguntzen banaketan eredu industriala eta intentsiboak babesten direlako, edota latifundismoa bultzatzen delako. Horregatik ere ez.
Baserritarrak ez gaude hilzorian administraziotik burokraziaz, betebeharrez eta apartako zailtasunez itotzen gaituztelako. Ezta politika publikoek tamaina handiko ustiategiak bultzatzen dituztelako ere. Lurrarekin aspaldi batean dagoen espekulazioak ez du inongo eraginik gazteak baserrian instalatzeko ezinarekin, ezta zorpetze mailarekin ere.
Baserrien desagerpenak ez du inongo loturarik nekazarien lurren okupazio industrial edo turistikoarekin. Nekazarien lurrak bestelako azpiegiturez –errepideak, zentral eoliko edota fotovoltaikoak, meategiak, AHT...– betetzeak ez du kalterik egiten. Merkataritza guneei eta hipermerkatuei ematen zaizkien era guztietako abantailekin ere, arazorik ez.
Tira, azkenean, ekologisten erruz desagertuko da baserri mundua. Eta anbiziorik ez duten baserritar txiki horien erruz. Ahaztu gabe herrietako azokek eta denda txikiek suntsiketari egindako ekarpena. Eta eredu agroekologikoa babesten duten herritar eta baserritarrak.
Argi dago, ekologiak hil du baserria.
NO2 eta PM2.5 partikulak bezalako kutsatzaileei aurre egiteko hobekuntza planik ez dagoela salatu du Ekologistak Martxan elkarteak. Trafikoa murriztea eta airearen kalitatea hobetzeko alternatiba jasangarriak lehenestea galdegin du.
Elur faltak eski estazio ugari kinka txarrean jarri ditu, klima larrialdiaren ondorioz. Baina paisaiari eta naturari ahalik eta etekin ekonomiko handiena ateratzeko batzuen logikak hor jarraitzen du, eta goi mendietan musika festibal erraldoi eta garestiak antolatzea da azken... [+]
Gizartean gatazka sortzen duten proiektuak jai bezperetan onartzeko ohiturari jarraituz, abenduaren 20an onartu du Eusko Jaurlaritzak Energia Berriztagarrien Lurralde Plan Sektorialaren "behin behineko bertsioa". EH Bizirik-ek elkarretaratzea egin du Jaurlaritzaren... [+]
Laster urte guztian izango ditugu malko ilar goxoak (Pisum sativum). Oraindik, ordea, negua eta udaberria dira, ia erabat ilar freskoak jateko sasoia; udaberrian jango ditugun azken ilarrak ereiteko garaia orain hasten da. Eta oraintxe jango ditugu urria aldera erein zirenak.
Ugaztun hitza entzutean, askotan burura etortzen zaizkigun lehen ordezkariak tamaina handienekoak izan ohi dira: hartza, otsoa, oreina… Batzuetan etxekotutako katua edo txakurra dira agertzen lehenak, edo urruneko lehoiak eta elefanteak. Ikusgarritasunak lehia irabazi ohi... [+]
Gero eta nekazaritzako test gune gehiago ditugu inguruan, hau da, nork bere proiektua martxan jarri aurretik nekazaritzan eta abeltzaintzan trebatzeko guneak. Nafarroako Zunbeltz espazioa eta Gipuzkoako eta Ipar Euskal Herriko Trebatu dira horietako zenbait adibide, gurean... [+]
Palestinarren genozidiorako Israelek erabiltzen duen arma nagusietako bat gosea da. Alde batetik, Gazara elikagaiak sartzeko debekuarekin, eta, bestetik, Palestinako elikadura-burujabetza ezabatuta.
Centre Tricontinental erakundeak kongoarren erresistentzia historikoa deskribatu du The Congolese Fight for Their Own Wealth (Kongoko herriak bere aberastasunaren alde borrokan dihardu) dosierrean (2024ko uztaila, 77. zk). Kolonialismo garaian, Belgikako Force Publique-k... [+]
Balio digu ilunabarrarekin azken erretratu hori ateratzeko. Edo istant batean ordaintzeko barrako zerbitzariari eskatu berri diogun marianitoa. Eta ze arraio, Levi’sak imitatu nahi dituzten praken atzealdeko poltsikoan ezin hobeto datoz. Horretarako ere balio du... [+]
Ikerketa baten arabera, Frantziako Estatuan 6,3 milioi tona CO2 isuriko dituzte herritarrek Gabonetan, eta opariak dira horren erantzule nagusiak: %57. Oparien artean, gehien kutsatzen dutenak aparatu elektronikoak eta bitxiak dira, metal eta mineralen erauzketaren ondorioz, eta... [+]
Garraio publikoaren prezioa handitzea eta deskontuak kentzea “onartezina” dela kritikatu dute dozenaka pertsonak, Jauzi Ekosozialak eta Euskal Herriko Eskubide Sozialen Kartak deituta. Langile klasearentzako “zama gehigarri bat” izango litzatekeela eta... [+]
Sare sozialik opakoena da TikTok: ez du bere isurketei buruzko daturik argitaratzen. Gainontzeko sare sozialek baino gehiago kutsatzen du. 2030erako "karbono neutral" bilakatzeko konpromisoa hartu duela esana du.
"Pictura est laicorum literatura", utzi zuen Umberto Ecok idatzita, Il nome della rosa eleberrian. Irudien bidez mintzatzen da herria, hitzez baino maizago. Artearen funtzio narratiboa nabarmena da Erdi Aroko irudietan, egungo begiekin zail gerta daitekeen arren haiek... [+]
