Ekofeminismoak konpos(t)atzen Euskal Herrian
Sumendi gune okupatua. Gasteiz. 2023ko ekainaren 29an. 9:00ak dira eta lehenengo partaideak ailegatzen hasiak dira. UEUko kideak, antolatzaileak, eta gertuko laguntzaileak dagoeneko espazioa txukuntzen gabiltza. Berehala egiten dugu espazioa gure, edo espazioak gu bere; erraza egiten zaigu bertan mimetizatzea, eta berriketaren epelean berotzen goaz.
Ekologia bada "etxearen tratatua" edo "bizi den espazioaren logika", eta etxea "lurra-lurralde-etxea" hirukotera zabaltzen badugu, ekofeminismoa etxe zabal honetan gertatzen diren (botere)harremanez mintzo zaigu, baita harreman horietan bizitzak eta biziak duten tokiaz ere; horrela eman digu Isabel Dominga Hernándezek ekofeminismoaren definizio zuzen, erraz, ulergarri eta lurtarra.
Eta nola gauzatzen da eta gauzatu da gurean, Euskal Herrian? Marta Luxánek Itoitzen kontrako borrokara eraman gaitu eta proiektu handi horren kontrako ekintza ez-mistoen berri eman digu. Hasiak gara ekofeminismoek Euskal Herrian izan dituzten ibilbideak marrazten eta genealogia posibleak irudikatzen.
Lehenengo bi hitz-hartze horietatik aurrera, bideak eta gaiak biderkatzen doaz, nahiz zenbait elementu errepikakorki agertzen zaizkigun. Nagusienetako bat, landa-eremuaren zentralitatea etorkizun ekofeminista baterako; landa eremua ustiatzeko gunea izan ordez bizitzaren erdigune bilakatzeko. Mugak, Euskal Herriko iparralde eta hegoaldearen arteko (ez)harremanak, feminismoak zer irakatsi dakiokeen ekologismoari, eta ekologismoak feminismoari, eta Hegoalde Global eta Iparralde Globalaren arteko mugak eta botere-harremanak. Eta hizkuntza? "Euskarak hizkuntza nazionala behar du" diosku Isabelek. Energia, aurreko guztiari buruz mintzo zaiguna: "Baliabide fosilen agortzeak kezkatzen gaituen bezainbeste kezkatu bagintu energia-merkatuaren atzean dauden pertsona- eta lurralde-ustiapenak", interpelatzen gaitu Estitxu Villamorrek. Eta hiria? Miren Vivesek etorkizunean nahi dugun hiria irudikatzeko ariketa egitera gonbidatu gaitu, gaur irudikatzera ze gertaera emango liratekeen hiri horretan, nola mugitzen garen, norekin mintzatzen gara kalera jaisterakoan, etxepean....
Osagaiak lehenagotik identifikatuta genituela ohartzen gara. Edonola, ekofeminismoa ez dago sendoki egituratuta gurean. Gutako gutxi sentitzen da horren parte, are gutxiago zilegi horretaz hitz egiteko. Baina denok badugu horrekiko kezka eta grina, eta gure hitz guztiek badute asko aritzetik, harilkatzetik, hausnarketatik, konpromisotik, eraldaketa gogotik. Aukera anitzeko puzzlea konposatzen hasi gara, kolektiboki. Eta osagaiak konfiantzaren eta grinaren berotasunean konpostatzen hasi gara dagoeneko.
Balorazioei eta nahiei eskaini diegun tartean, airean "espazio" hitza nabarmendu da. Espazio fisikoa. Edo denboran tarte bat. Edo espazio kolektibo bat. Talde bat. Topaketa bat. Airetik lurrera, uztailaren amaieran Iraultza Txikien Akanpadan berriz elkartzeko eta konpos(t)atzen jarraitzeko espazio-aukera dugu. Osagaiei berriz buelta eman, aireztatu, nahastu, eta eraldatzen jarraitzeko.
Herritarrak elkarren artean saretzea eta bizitza sozialerako espazioak bultzatzea da Xiberoko Kolektiboa elkartearen lan ildoetako bat. Bide horretan, baratze kolektiboa sortzeko aukera suertatu zitzaien 2020an Maulen, eta zalantzarik gabe, proiektuari ekitea erabaki zuten... [+]
Arrasateko Beroña auzoan dago kokatuta Xabi Abasolo Etxabek eta Naiara Uriarte Remediosek bultzatutako Errastiko Ogia proiektua. Bakoitza bere bidetik iritsi ziren okintzaren mundura, baina eredu ekologikoan eta ama orearekin ekoizteko oso ongi uztartu dituzte bi gazteen... [+]
Nafarroako beste zenbait herritan bezala, duela lauzpabost urte hasi ziren Basaburuan gaztainondoen inguruko lanketarekin. “Bertako gaztain barietateei lotutako ikerketa abiatu zuen Nafarroako Gobernuak, eta orduan hasi zen hemengo herrietan ere gaztainaren historia... [+]
Euskal literaturaren eta kulturaren topaleku garrantzitsuenetakoa da abenduaren 5etik 8ra egingo den Durangoko Azoka, eta 59. edizio honetan ere, Bizi Baratzeak bere postua izanen du, ARGIAkoaren ondoan.
Garbiñe Larreak Kosmetikoak sendabelarrekin liburua argitaratu berri du ARGIArekin. "Egin ezazu zuk zeuk" filosofia kosmetikoen mundura ekarrita, egunerokoan behar diren produktuak egiteko liburu teoriko-praktikoa da. Eskuragarri dago azoka.argia.eus webgunean.
Naturopatiaren eta iridiologiaren mundutik iritsi zen Eztizen Agirresarobe Pineda ezkiotarra kosmetika naturalaren mundura: “Hirugarren urtea dut naturopatia eta iridiologia ikasketetan, baina lehenagotik ere egiten nituen ukenduak, kakaoak, eta antzekoak”, azaldu... [+]
Umetatik baserrian bizi izan dira Gillen eta Bittor Abrego Arlegi anaiak, Lizarraldean, Iguzkitza herrian. Familia abeltzaina izan da haiena baina baserria eta lursailak haien esku gelditu zirenean, proiektuari buelta bat ematea erabaki zuten bi anaiek: “Lur zatia eta... [+]
Lehen sektorea bultzatzeko eta indartzeko lanean dihardute Nafarroako Pirinioetan azken urteotan, eta lanketa horren baitan sortu zuten Pirinioetako Mahaia. Diagnostikoa ondu dute azken urteotan, eskualdean lehen sektoreari lotuta dituzten hutsuneak identifikatzeko, eta ondorio... [+]
EAEko ekoizpen ekologikoaren kontseilua da ENEEK-Ekolurra, eta zertifikazioaz gain, eredu ekologikoaren aldeko sustapen lana ere egiten du elkarteak. “Gaur egun, argi ikusten dugu etorkizuneko eredua dela ekoizpen ekologikoa, eta badagoela honi buruzko informazioa emateko... [+]
Urteak dira Bergaran kontsumoaz eta lehen sektoreaz lanketa zabala egiten hasi zirela. Ereindajan kooperatibaren eta Elikadura Mahaiaren sorrerak bultzada izan ziren lanketa orokor horretan. Azken urteotan, azoka plazaren inguruko hausnarketa prozesuan buru-belarri aritu dira... [+]
2014an sortu zuten Birika Permakultura proiektua Leioako lursail okupatu batean. Jurgi Uriarte Idiazabalek eta beste bi kidek jarri zuten martxan egitasmoa. “Lursail hartatik bota egin gintuzten gerora, aparkalekua egin behar zutelako, eta, etenaldi baten ondoren, bakarrik... [+]
Nekazaritzarekin harreman estua izan du betidanik Barazki Bizidunak proiektuko Iñaki Garcia Grijalbo Mapik. Bizitzaren paradoxak, gaur egun saltoki handi baten aparkalekua den lursailean zuten baratzea garai batean etxekoek Donostiako Intxaurrondo auzoan... [+]
Nafarroako Hazialdekoren, Ipar Euskal Herriko Biharko Lurraren Elkartearen (BLE) eta Gipuzkoako Biolurren arteko elkarlanetik sortu berri da HoBBea, mugaz gaindiko proiektua. “Garien bueltan bagenuen aspalditik harremana gure artean, baina, nolabait, harreman horiek... [+]
Bigarren urtez segidan hartu du Habelarte baserritarren elkarteak Leitzako festetan, Gaztetxean, afariak emateko ardura. Nafarroako Mendialdeko ekoizle agroekologikoen produktuekin osatu dute eguneroko eskaintza, eta ehunka lagun pasatu dira abuztuaren 10etik 14ra haien... [+]