Egurra, errautsa eta tipula

  • Makina bat lagun damutuko da. Garai bateko etxea berritu eta beheko su bajua, ekonomika, ogi-labea eta abar kendu izanaz urrikituta entzungo dugu bat baino gehiago. Egurrarekin eta ikatzarekin aurrera eta atzera ibili beharrik ez, ke usainak kanpora, kedar zikina uxa; garbitasunaren izenean sartu ziren suaren ordezko elektrizitatea eta gasa gure sukaldeetan. Porru-jorra ederra. Orain etorri dira hilero ehunka eurotan neurtzen diren porru-hazi ederrak. Makina bat damutu da, bai; ez dezagun, baina, zuhaitz eroria ezpalkatu.


2022ko abenduaren 22an - 11:25
Azken eguneraketa: 2022-12-23 06:45

Hala ere, negua berotzeko sutako egurra gero eta gehiago erabiltzen da; baita urte guztian ura berotzeko ere. Suak gero eta itxi, garbi eta eraginkorragoak dira, behekoak bezala ekonomikak. Etxearen kanpoaldean jartzen diren galdarak ere ugaritzen ari dira.

Hiru moldetako su egurra erabiltzen da. Galdara automatizatuak ezpalarekin edota peletarekin elikatzen dira. Eskuz elikatzen direnak eta su gehienak, su egurrarekin. Egurraren ordezko erregaiak ere hedatzen ari dira, fruituen hezurrak adibidez: gereziarena (Prunus avium), olibarena (Olea europaea), albertxikoarena (Prunus armeniaca), mertxikarena (Prunus persica)… Fruituen hezurrak ez ezik azalak ere erregai oso onak dira: hurra (Corylus avellana), intxaurra (Juglans regia), arbendola (Prunus dulcis), pinazia (Pinus pinea) eta pistatxoa (Pistacia vera). Azken horiek biltzeko kraskagailuak koipeztatu beharko ditugu. Egurretarako, egurgintzan ari diren egurgile eta aizkolariak ugarituko dira. Gai horien prezioak etengabeko ikaragarrizko gorakadan bizi dira azkenaldian. Hasten ahal gara mendiari eta basoari beste era batera begiratzen!

Hezur, azal eta egur erretzean errautsa da sortzen den hondakin nagusia. Errautsak ez gaitu berotuko, baina lurreko bizia bai suspertuko du. Kaltzioa du osagai nagusia, kareak bezala, eta haren lanak ordezka ditzake. Era berean beste elikagai batzuk ere baditu: potasioa, fosforoa, magnesioa… Denak onak lurra ongarriztatzeko.

Egurraren hondarra lurrari bueltan emateko sasoiko lantxo bat: garai honetan tipula (Allium cepa) landatzen ari gara eta, errautsa eta urarekin prestatutako ore arin batean sustraiak bustiz gero, sustraien eta lurraren arteko ukitze azalera hazi egiten da eta landaretxoak errazago itsatsiko dira. Gero errautsak tipula elikatuko du. Eta gu.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Landareak
Tokiko espezieekin osatutako basoa landatzeari ekingo diote igandean Arrankudiaga-Zollon

Lursailaren jabeak hitzarmena sinatu du Lurgaia Fundazioarekin eta Sagarrak talde ekologistak deialdia zabaldu du landaketara batzeko. Zaraobe Institutuko ikasleak asteartean aritu ziren zuhaitzak landatzen.


2025-01-13 | Garazi Zabaleta
Urteaga-Urkulegi baserria
Barazki, fruitu eta haragi, dibertsifikazioa ekoizpenaren oinarri

Itsason (Gipuzkoa) elkarren ondoan dauden bi baserri dira Urteaga eta Urkulegi, duela zenbait urte elkartu eta proiektu bateratua martxan jarri zutenak. “Bi baserriak elkartu eta ekoizpen proiektua abiatu genuen, eta 2011tik dedikazio osoarekin ari naiz honetan”,... [+]


2025-01-13 | Jakoba Errekondo
Ezin usainik hartu

Sudurrak egia dio. Zaila da sudurra engainatzea. Usaimena saihestea ezinezkoa da. Sudurretik garunerako lotura bidearen ikerketa zirraragarria, liluragarria, zoragarria da makina bat ikerlarirentzat. Usainaren eta memoriaren arteko zubia azkarrena ez bada, bizkorrenetakoa bai... [+]


Bagera, gu ere bai, gu beti pozez... angulak ez hainbeste

Duela 180 milioi urte Pangea kontinentea zatitu zenerako ikasia zuen aingirak Thetis itsasoa zeharkatzen. Ordudanik kontinenteak mugituz joan dira, eta aingira espezieak ezberdinduz. Jatorrizko arbaso beretik bereizi diren 20 aingira espezieen artean, gurea da, ibai-aingira edo... [+]


2025-01-08 | Garazi Zabaleta
Aina Socies Fiol
“Balear Uharteetako irla bakoitzean besteetan ez dagoen landare barietate asko dago”

Oporlekuekin soilik lotuko dituzte askok Balear Uharteak, baina agroekologiaren eta kontsumoaren bueltan mugimendu bizia dute Mallorca irlan: Associació de Varietats Locals de Mallorca (tokiko hazi barietateen elkartea) da horren adibide. Abenduaren hasieran, elkarte... [+]


2025-01-08 | Nicolas Goñi
Nola bihurtu lurzoruak klimaren laguntzaile?

Muturreko lehorte eta euriteak normaltasun berria bilakatu zaizkigu. Areagotzen dituzten kalte ekonomiko eta ekosistemikoen artean, laborantzak pairaturikoak ez dira txikienak. Bereziki, lehorte garaietan zaluegi idortzen diren edota eurite handietan ur guzia xurgatu ezin duten... [+]


Urtarrila, intxaurrondoaren loaldia

Kolore morez margotu dut urteko lehen hilabetea, sormena, irudimena, jakintza eta espiritualitatearen kolorez.


2025-01-06 | Jakoba Errekondo
Elkarren beharra bizitzeko

Lagun txiletar batek bere herriko istorio bat kontatu dit, eta ahoa bete inplante utzi nau. Han “quintral” esaten dioten landare batena da, Tristerix corimbosus. Txile eta Argentina hegoaldeko baso epeletan bizi da, eta gure lurralde epeletan hazten den mihuraren... [+]


2025-01-06 | Garazi Zabaleta
Trebatu elkartea
Lehen sektoreko erreleboa bultzatzeko egitasmoa Gipuzkoan

Urteak daramatza martxan Ipar Euskal Herrian Trebatu elkarteak, laborantzan proiektua abiatu nahi duten pertsonek aurrez trebatzeko aukera izan dezaten. Ipar Euskal Herriko proiektua eredutzat hartuta eta ideia berari tiraka, Gipuzkoan ere izen bereko elkartea sortu dute aurten... [+]


2025-01-06 | Nagore Zaldua
Itsas-bare kantauriarra
Ohartarazpenaren artelanak

Koloretsuak, distiratsuak, forma xelebre bezain ederrekoak diren heinean, nudibrankioek beste planeta batetik iritsitako izakiak dirudite. Itsas hondoko izaki biluzi hauek 1980ko hamarkadako gandorretako kolore biziak eta Parisko joskintzako izen handien moda arkitektonikoa... [+]


2024-12-27 | Leire Ibar
Txanpainaren industriaren arrakastaren oinarrian eskulan esplotatua dago

The Guardian egunkariak Épernayn (Frantzia) txanpain-industrian aritzen diren migratzaileen egoera aztertu du. Ikerketak agerian utzi ditu luxuzko xanpaina-marken mahastietan lan egiten dutenen baldintza prekarioak eta legez kanpokoak.


2024-12-23 | Garazi Zabaleta
Ekin Dulantzi
Nekazaritzako elikagaien test gunea Dulantzin

Gero eta nekazaritzako test gune gehiago ditugu inguruan, hau da, nork bere proiektua martxan jarri aurretik nekazaritzan eta abeltzaintzan trebatzeko guneak. Nafarroako Zunbeltz espazioa eta Gipuzkoako eta Ipar Euskal Herriko Trebatu dira horietako zenbait adibide, gurean... [+]


2024-12-23 | Irati Diez Virto
Ez naiz sagua, ezta satorra ere; lursagua naiz

Ugaztun hitza entzutean, askotan burura etortzen zaizkigun lehen ordezkariak tamaina handienekoak izan ohi dira: hartza, otsoa, oreina… Batzuetan etxekotutako katua edo txakurra dira agertzen lehenak, edo urruneko lehoiak eta elefanteak. Ikusgarritasunak lehia irabazi ohi... [+]


2024-12-23 | Jakoba Errekondo
Ilarraren entzumena

Laster urte guztian izango ditugu malko ilar goxoak (Pisum sativum). Oraindik, ordea, negua eta udaberria dira, ia erabat ilar freskoak jateko sasoia; udaberrian jango ditugun azken ilarrak ereiteko garaia orain hasten da. Eta oraintxe jango ditugu urria aldera erein zirenak.


Gabonetan tokikoa eta sasoikoa kontsumitu eta, bide batez, Israelgo produktuak boikoteatu

Palestinarren genozidiorako Israelek erabiltzen duen arma nagusietako bat gosea da. Alde batetik, Gazara elikagaiak sartzeko debekuarekin, eta, bestetik, Palestinako elikadura-burujabetza ezabatuta.


Eguneraketa berriak daude