Egur errautsaren gaitasunak

  • Berotzeko edota janaria prestatzeko egurra erabiltzen al duzu? Orduan aberatsa zara. Egur errautsa lehengai bikaina da makina bat gauzatarako. Eskuera ditugun gaien erabileraz jabetzea gero eta beharrezkoagoa izango zaigula pentsatzen dudan horietakoa naiz, ingurumenagatik, baita bizi dugun eragindako mendekotasunetik askatzeko ere.


2022ko urtarrilaren 24an - 06:01
Azken eguneraketa: 07:04

 

Gure etxea ez da baserri izugarri horietakoa, baina kale etxe baten aldean handia. Urritik apirilera arteko sualdia izaten du gure ekonomikak, janaria bezala etxea ere berotzeko. Eta hogei bat estereo edo metro kubo egur erretzen du. Egurra norteko haritz (Quercus rubra) edota pago (Fagus sylvatica) adakia izan ohi da. Mota horretako egur estereo batek sei-zazpi bat litro errauts ematen du. 130 bat litro errauts su sasoiero. Errauts mordoa, eta erabilera eman behar.

Goazen sukaldera. Egur errautsa orantza gisa erabili izan da, gaileta eta antzekoen altxagarri. Ezkurrak jan nahi badituzu, aurrez taninoa erauzi behar zaie, eta errautsak lan hori errazten du. Likenari hagina sartu nahi badiozu, errauts uretan beratzea komeni da, Islandian egiten duten eran. Garbitasunerako laguntzaile ederra da. Harrikoa egiterakoan koipe arrastoak kenduko dituen xaboi kozkorra egiten da errautsarekin. Berarekin lixiba ere egiten da gobada egiteko; baita, iragazi eta uretan nahastuta, orbanak kentzeko ere. Errauts hutsa sukalde bazterretan jarrita ez omen da labezomorrorik hurbiltzen. Arin-arin errautseztatutako arropa ez omen du sitsak jotzen. Animalion arkakusoak ere berdin. Usainak eta hezetasuna bereganatzen ditu, hozkailuan, gela heze batean eta abar; jarri ontzi batean errautsa, hobe ikatz puxkak baditu.

Botikinaren inguruan, azalean emanda zauriak sendatzen laguntzen du, antiseptikoa omen. Garai batean tatuaje gisara azalpean sartzen omen zuten egur errautsa. Hala baieztatu dute Suitzako Alpeetan aurkitutako duela 3.300 urte bizi zen Ötziren gorputzean; agi danean zauriak eta lesioak antzematen zaizkion tokietan ditu tatuaje bereziok.

Etxe bueltan elurra urtzeko ona da, baina kontuz gero, oinetakoetan ez eraman etxe barrura. Gure ekonomikak suaren parean beirazko atea du: hura garbitzeko ur pixka batekin egindako errauts orea ezin hobea da. Antzera garbitzen omen da zilarra ere; horretan ni ez naiz saiatu.

Horiek denak egin eta oraindik sasoi honetako egur errautsaren laurdena ere ez dut baliatu...


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Landareak
Tokiko espezieekin osatutako basoa landatzeari ekingo diote igandean Arrankudiaga-Zollon

Lursailaren jabeak hitzarmena sinatu du Lurgaia Fundazioarekin eta Sagarrak talde ekologistak deialdia zabaldu du landaketara batzeko. Zaraobe Institutuko ikasleak asteartean aritu ziren zuhaitzak landatzen.


2025-01-13 | Garazi Zabaleta
Urteaga-Urkulegi baserria
Barazki, fruitu eta haragi, dibertsifikazioa ekoizpenaren oinarri

Itsason (Gipuzkoa) elkarren ondoan dauden bi baserri dira Urteaga eta Urkulegi, duela zenbait urte elkartu eta proiektu bateratua martxan jarri zutenak. “Bi baserriak elkartu eta ekoizpen proiektua abiatu genuen, eta 2011tik dedikazio osoarekin ari naiz honetan”,... [+]


2025-01-13 | Jakoba Errekondo
Ezin usainik hartu

Sudurrak egia dio. Zaila da sudurra engainatzea. Usaimena saihestea ezinezkoa da. Sudurretik garunerako lotura bidearen ikerketa zirraragarria, liluragarria, zoragarria da makina bat ikerlarirentzat. Usainaren eta memoriaren arteko zubia azkarrena ez bada, bizkorrenetakoa bai... [+]


Bagera, gu ere bai, gu beti pozez... angulak ez hainbeste

Duela 180 milioi urte Pangea kontinentea zatitu zenerako ikasia zuen aingirak Thetis itsasoa zeharkatzen. Ordudanik kontinenteak mugituz joan dira, eta aingira espezieak ezberdinduz. Jatorrizko arbaso beretik bereizi diren 20 aingira espezieen artean, gurea da, ibai-aingira edo... [+]


2025-01-08 | Garazi Zabaleta
Aina Socies Fiol
“Balear Uharteetako irla bakoitzean besteetan ez dagoen landare barietate asko dago”

Oporlekuekin soilik lotuko dituzte askok Balear Uharteak, baina agroekologiaren eta kontsumoaren bueltan mugimendu bizia dute Mallorca irlan: Associació de Varietats Locals de Mallorca (tokiko hazi barietateen elkartea) da horren adibide. Abenduaren hasieran, elkarte... [+]


2025-01-08 | Nicolas Goñi
Nola bihurtu lurzoruak klimaren laguntzaile?

Muturreko lehorte eta euriteak normaltasun berria bilakatu zaizkigu. Areagotzen dituzten kalte ekonomiko eta ekosistemikoen artean, laborantzak pairaturikoak ez dira txikienak. Bereziki, lehorte garaietan zaluegi idortzen diren edota eurite handietan ur guzia xurgatu ezin duten... [+]


Urtarrila, intxaurrondoaren loaldia

Kolore morez margotu dut urteko lehen hilabetea, sormena, irudimena, jakintza eta espiritualitatearen kolorez.


2025-01-06 | Jakoba Errekondo
Elkarren beharra bizitzeko

Lagun txiletar batek bere herriko istorio bat kontatu dit, eta ahoa bete inplante utzi nau. Han “quintral” esaten dioten landare batena da, Tristerix corimbosus. Txile eta Argentina hegoaldeko baso epeletan bizi da, eta gure lurralde epeletan hazten den mihuraren... [+]


2025-01-06 | Garazi Zabaleta
Trebatu elkartea
Lehen sektoreko erreleboa bultzatzeko egitasmoa Gipuzkoan

Urteak daramatza martxan Ipar Euskal Herrian Trebatu elkarteak, laborantzan proiektua abiatu nahi duten pertsonek aurrez trebatzeko aukera izan dezaten. Ipar Euskal Herriko proiektua eredutzat hartuta eta ideia berari tiraka, Gipuzkoan ere izen bereko elkartea sortu dute aurten... [+]


2025-01-06 | Nagore Zaldua
Itsas-bare kantauriarra
Ohartarazpenaren artelanak

Koloretsuak, distiratsuak, forma xelebre bezain ederrekoak diren heinean, nudibrankioek beste planeta batetik iritsitako izakiak dirudite. Itsas hondoko izaki biluzi hauek 1980ko hamarkadako gandorretako kolore biziak eta Parisko joskintzako izen handien moda arkitektonikoa... [+]


2024-12-27 | Leire Ibar
Txanpainaren industriaren arrakastaren oinarrian eskulan esplotatua dago

The Guardian egunkariak Épernayn (Frantzia) txanpain-industrian aritzen diren migratzaileen egoera aztertu du. Ikerketak agerian utzi ditu luxuzko xanpaina-marken mahastietan lan egiten dutenen baldintza prekarioak eta legez kanpokoak.


2024-12-23 | Garazi Zabaleta
Ekin Dulantzi
Nekazaritzako elikagaien test gunea Dulantzin

Gero eta nekazaritzako test gune gehiago ditugu inguruan, hau da, nork bere proiektua martxan jarri aurretik nekazaritzan eta abeltzaintzan trebatzeko guneak. Nafarroako Zunbeltz espazioa eta Gipuzkoako eta Ipar Euskal Herriko Trebatu dira horietako zenbait adibide, gurean... [+]


2024-12-23 | Irati Diez Virto
Ez naiz sagua, ezta satorra ere; lursagua naiz

Ugaztun hitza entzutean, askotan burura etortzen zaizkigun lehen ordezkariak tamaina handienekoak izan ohi dira: hartza, otsoa, oreina… Batzuetan etxekotutako katua edo txakurra dira agertzen lehenak, edo urruneko lehoiak eta elefanteak. Ikusgarritasunak lehia irabazi ohi... [+]


2024-12-23 | Jakoba Errekondo
Ilarraren entzumena

Laster urte guztian izango ditugu malko ilar goxoak (Pisum sativum). Oraindik, ordea, negua eta udaberria dira, ia erabat ilar freskoak jateko sasoia; udaberrian jango ditugun azken ilarrak ereiteko garaia orain hasten da. Eta oraintxe jango ditugu urria aldera erein zirenak.


Gabonetan tokikoa eta sasoikoa kontsumitu eta, bide batez, Israelgo produktuak boikoteatu

Palestinarren genozidiorako Israelek erabiltzen duen arma nagusietako bat gosea da. Alde batetik, Gazara elikagaiak sartzeko debekuarekin, eta, bestetik, Palestinako elikadura-burujabetza ezabatuta.


Eguneraketa berriak daude