Udalerri euskaldunek ere ezingo dute euskaraz funtzionatu, Espainiako Konstituzio Epaitegiak inposatu duenez
Madrilgo epaitegi horrek ebatzi du Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan, eragile eta ordezkari guztiek euskaraz dakiten udalerrietan, administrazioak euskaraz funtzionatzeak "eskubide linguistikoak urratzen" dituela. Hori dio, nahiz eta EAEko Udalen Legeak jaso norbaitek ez badaki euskaraz, administrazioarekin harremana gaztelaniaz egiteko eskubidea duela. Epai euskarafoboak bi boto partikular izan ditu aurka, eta azken hilabeteetan ebatzitako enegarrena da norabide berean. Batez ere udalerri euskaldunenei eragingo die, euskaraz funtzionatzeko erabakia hartu dutenei.
EAEko Udal Legearekin ahalbidetzen zen euskara hizkuntza nagusia zen herrietan, hau da, herritarren gehiengo handiak euskaraz dakiten UEMAko herrietan, administrazioak zenbait dokumentazio euskaraz sortzea, gaztelaniazko itzulpenik gabe. Hori bai, beti ere eskubidea emanez inork propio eskatzen bazuen, gaztelaniaz ere guztia jasotzeko.
2016an onartu zen eta 2019an dekretua onartu zuen Eusko Jaurlaritzak, hizkuntza ofizialak udaletan nola erabili arautzeko. Horren arabera, aipatu herririk euskaldunenetan, euskara lehenetsiko zen ondorengoetan: udalaren deialdiak, bileretako gai ordenak, mozioak, boto partikularrak, akordio proposamenak, komisio informatiboen txostenak, akordioak eta aktak.
Udal Legea onartu zenean, Espainiako Estatuaren Abokatutzak auzitan jarri zituen hainbat artikulu, eta horien artean, orain baliogabetu duten 6.2 artikulua. 2017an, ordea, akordioa lortu zuten Espainiako Gobernuak eta Eusko
Jaurlaritzak, legearen interpretazioari buruz, eta hor itxi zen kontua. Hori ezerezean geratu da orain.
Vox eskuin muturreko alderdiak helegitea jarri zion dekretu horri eta EAEko Auzitegi Gorenak, helegiteetan sartu aurretik, erabaki zuen osoa Espainiako Konstituzio epaitegira igortzea dekretu osoa, bi hizkuntzen arteko desoreka sortzen ote zuen zalantzak zituelako Luis Garrido buru zuen epaitegiak.
Asteazken honetan Espainiako Konstituzio Epaitegiak onartu egin du Cesar Tolosa Tribiño magistratu kontserbadorea txostengile duen epaia (hemen epaia, gaztelaniaz) eta ebatzi du Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan onartutako lege horrek “bi hizkuntza koofizialen artean desoreka sortzen duela, gaztelaniaren erabilera azpiratzen duela euskararen ezezagutzara”. Cándido Conde-Pumpido buru duen epaitegian, epaia ez da aho batez hartu. Bi boto partikular aurkeztu dituzte Laura Díez eta Ramón Sáez epaileek, eldiario.es-ek jaso duenez.
Ez da lehen aldia udalerri euskaldunetan euskara hutsez funtzionatzea oztopatu nahi duten epaiak ematen dituztela. 1999an, adibidez, Espainiako Auzitegi Gorenak legez kanpo jo zuen Hegoaldeko udalek euskara hutsez jardutea.
Orduan, Aizarnazabalgo Udalak 1992an onartutako ordenantzaren harira kaleratu zuten epaia. Bertan esaten zen euskara hutsean aritzea "diskriminatzailea" zela. Erroldaren arabera, ordea, 544 biztanletik 541 euskaldunak ziren, eta hiru soilik erdaldunak. Pertsona horiek sekula kexatu ez baziren ere –idatziak ulertzeko eran bidaltzen zitzaizkien edo tramitazioak gaztelaniaz egiteko aukera bermatzen zitzaien–, Espainiako Auzitegi Gorena tartean sartu zen gaztelania inposatzeko herririk euskaldunenetan ere.
Ordutik, UEMAko udalak saiatu izan dira gaztelaniaz beharrean euskaraz funtzionatzeko bide juridikoak topatzen. Alabaina, azken hilabeteetan epai euskarafobo ugari ebatzi dituzte epaitegiek eta besteren artean, euskalgintzako eragile nagusiak bateratzen dituen Kontseiluak salatu izan du oldarraldi judizial bat pairatzen ari direla euskaldunak. "Oldarraldi judizialaren soka amaigabean kolpe handi bat euskararen normalizazioari, euskaldunon eskubideei, herritarren eta erakundeen erabakimenari, ekitatean oinarritutako elkarbizitzari. Azaroaren 4an denok Bilbora!", adierazi du sare sozialetan Idurre Eskisabel buruak.
Eusko Jaurlaritzak isunak kendu dizkie ertzainei euskaraz hitz egiteagatik zigortuak izan ziren Donostiako herritarrei. Manex Ralla eta Amaia Abendaño dira herritar horiek, isunak kendu dizkietela baieztatu diote hedabide honi.
Ostegun honetako Udal Osoko Bilkuran eztabaidatu eta bozkatuko dira Amurrioko Udaleko 2025erako aurrekontuak eta, beste behin ere, Udal Gobernuak uko egin dio Aiaraldea Komunikabidearen hitzarmen eta dirulaguntza berrezartzeari.
Arkitektoen elkargoaren helegitea dela eta, Donostiako Udalak atzera bota du kontratazio espedientea.
Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bizkaiko Foru Aldundiko langileak elkarretaratzea egin dute langileen egonkortzearen eta euskalduntzearen alde.
Baionako eta Donostiako epaitegiak margotu ostean, ostegun gauean Eibarko epaitegian pintaketa egin dute zenbait ekintzailek. "Oldarraldia gelditu" idatzi dute eta pintura berdea jaurti diote eraikinari. Abenduan, CCOO sindikatuaren egoitza ugari margotu dituzte, baita... [+]
"Euskalduna ez den pertsona bat –Nagore de los Rios– hautatu du EITBko zuzendaritza nagusiak Eitb.eus eta Social Media atalerako zuzendari posturako, eta, ondorioz, euskaraz ez dakien pertsona bat izendatu dute helburuen artean euskararen... [+]
Irungo euskaldunen pazientziak gainezka egin du; haserre daude eta oraingoan ez dira "isilik geratuko". Gabonetako argiak pizteko ekitaldia erdara hutsean egin izanak hiriko 35 elkarte eraman ditu udalaren hizkuntza politika salatzera –aurrekari gutxi izango ditu... [+]
Euskararen kontrako epaien oldarrialdien, azkenengoetako bat izan da Gipuzkoako entitate publiko bat, Kabia, kinkan jarri duena, ezarritako hizkuntza eskakizunen kontrako epai batekin. Bertako langileak egonkortzeko prozesuan ezarritako euskara eskakizunak, euskararen... [+]
ELA, LAB eta Kontseiluak elkarretaratzea egin dute, Administrazioarekiko Auzietarako epaitegi batek Kabia organismoari emandako ebazpenaren aurka protestatzeko. Euskara maila bermatzeko ahalegina “hutsaren hurrengoa” bilakatzeko arriskua dagoela salatu dute.
Donostiako Decathlon saltoki handiak errotulazioak euskaraz ez dauzkalako kexa jarri du kontsumitzaile batek Behatokian. Saltokiaren erantzuna (gaztelaniaz) esanguratsua da: Erkidegoko legeak ez du jasotzen inongo inposiziorik karteldegia euskaraz jartzeari buruz. Alegia, lege... [+]
Kabia organismoaren zaharren egoitzetan 54 plaza egonkortzeko 2022an onartutako lan-eskaintza bertan behera utzi du Donostiako epaile Gonzalo Pérez Sanzek. Gipuzkoako Aldundiaren erakundeak jarritako hizkuntza eskakizuna gehiegizkoa eta baztertzailea dela dio epaileak.
Donostiako auzitegiak Gipuzkoako Foru Aldundiko aterpetxeetako garbitzaileen lanpostuen prozesuaren harira sententzia eman du: lanpostu guztietarako hizkuntza eskakizuna ezartzea “proportzioz kanpokoa eta diskriminatzailea” dela dio. CCOO sindikatuak eman du... [+]