2023an Aiaraldean bost lagun atxilotu eta beste hamar ikerketapean utzi ditu Ertzaintzak drogen trafikoari lotuta. Berez, kopurua ez da bereziki azpimarragarria, baina bai poliziak berak eman dion garrantzia. Aipatu beharra dago ikusgarritasun hori ez dela Aiaraldean soilik gertatu, eta EAE osoan zabaldu dituela tankerako albisteak poliziaren prentsa kabineteak.

Edonola ere, fenomeno honetan bi kasu oso ezberdin banatu behar dira. Alde batetik, Ertzaintzak presioa areagotu du espazio kolektiboetan drogen kontsumoari zein salmentari aurre egiteko. Horrek isla izan du, bereziki, zenbait taberna eta gazte lokaletan, zeinetan ertzainek sarekadak egin dituzten "txikizkako droga-salmenta detektatzeko eta horren kontra jarduteko". 

Kasu batzuetan droga saltzaileak salatu dituzte (Amurrion zazpi), baina, oro har, kalamua edo bestelako substantzien kontsumoagatik isunak jarri dituzte eta ez dute inoiz inor atxilotu horrelako operazioetan. Esaterako, Amurrion sei herritar salatu zituzten martxoaren amaieran eta beste zortzi Laudion otsailean (droga salmentagatik, aldiz, bi). Horrez gain, miaketa gehiago egon dira, eta batzuetan tabernen bezeroei exijitu diete, autoen giltzak gainean izanez gero, ibilgailuak irekitzeko barruan bilaketarekin jarraitzeko.

Gainera, isunak ez dira hor eten eta, esaterako, Ernaiko gazte bati seiehun euroko isuna (Hiritarren Segurtaun Legea baliatuta) ezarri zioten sarekadaren erdian laguntza eskaintzeagatik miatuak izaten ari ziren gazteei.

Esku-hartze horien proiekzio publiko faltarekin alderatuta, bestelako atxiloketak gertatu dira Aiaraldean, zeinak oihartzun handia izan duten hedabidetan. 

Arrastatu sorta horren lehenengo protagonistak Belandiako baserri batean hiru tona kalamu kukulu zituen. Kopurua, dudarik gabe, arreta deitzeko modukoa zen, baina deigarria izan zen akusatua epailearen aurretik pasa ondoren, aske geratu zela karguekin. Zarata handia egindako operazio horrek, hain zuzen, puntu beltz izugarria zeukan, oraindik argitu ez dena, alegia. Izan ere, atxilotutako herritarrak argudiatu zuen kalamu hori ez zuela THCrik (hau da, eragin fisiko zein psikologikoa duen osagaia), zehazki, CBD marihuana zela biltegian zuena. Landare mota hori, berez, ez da legez kontrakoa eta eskualdeko zenbait tabako-dendatan eskuratu daiteke inolako arazorik gabe, salmenta ez baitago debekatua.

Gainerako lau atxilotuak eta ikerketapean geratutako beste bi lagunak urrian izan ziren salatuak. Horien adina 37 eta 67 urteren artean dago eta marihuana 1.500 landare topatu zituzten guztira. Amurrion, Laudion eta Okondon izan ziren hiru operazioak eta inork ez bazuen kartzelan bukatu ere, akusazioak ez dira arinak. Berez, osasun publikoaren kontrako delituak egozten dizkiete eta zigor horiek hainbat urteko espetxe zigorrak ekartzen dituzte, baita ondare eta jabego guztiak arriskuan jartzea. Hori guztia marihuana landatu izanagatik, hau da, herrialde batzuetan jadanik legezkoa den droga bat (kafea, tabakoa edota alkohola bezala) ekoizteagatik. 

Hortaz, galdera da, zer emaitza erreal utzi dituzte azken atxiloketa horiek titularretatik harago. Printzipioz, kalamu hori guztia merkatu beltzean egon beharko balitz, hori ere frogatzeke baitago, inguruan, eskualdean, begien bistakoa da kalamuaren kontsumoak ez duela behera egin 1.500 landare harrapatzeagatik. Eta hori ez bada lortu, orduan galdera da zein den atxiloketa horien helburua. Hau da, norberaren kontsumoa bermatzeko marihuana landatzen duten kontsumitzaileak izutzea? Ez du horrek, hain zuzen, merkatu beltza eta drogen mafia laguntzen? Eta ez dira droga ilegalen esparru horiek kontsumoaren alderik arriskutsuenak? Hau da, indarkeria eta ustelkeria sustatzen dituztenak? Zer lortu du Aiaraldeko bizilagunak atxilotzea eta hedabideetan agertzea?

Gauzak horrela, irudi ikusgarriak uzten dituzten atxiloketa horiek ez dira drogen aurkako gerraren garaipenaren ikur, baizik eta politika errepresibo horien porrotaren adibide, ez baitute kontsumoa oztopatzen. Gehienez, produktua garestitzen dute eta psikosia pizten dute, gehienbat, kontsumitzaileen artean. Argudio horrek ez du zuritu nahi edozein drogen errealitate kaltegarria, gutxienez potentzialki, baina bai kritiko izatea erakundeen erantzunarekin. Hamarkada ugaritan zapalkuntza politikek ez dute kalamuaren kontsumoa gelditu. Are gehiago, gero eta arruntagoa da. Onartuta hori ezin dela ekidin eta aintzat hartuta, kontsumoa bereziki arriskutsua dela nerabezaroan edota gaztaroan, substantzia legez kanpo uztea ezin da konponbidea izan, merkatu beltzean ez baitago adin kontrolik.