Distortsioak
Gurean, eskubide historikoen inguruko nahasmen kontzeptual eta juridiko-politikoak ditugu gai horietako bat. Euskal/nafar eskubide historikoak alegia. Aztoraturik gaituen birus pozoi mikroskopiko horrezaz gain badaude bertzelako kontuak, zeinetaz ere ez zaigun komeni ahaztea. Bertzela, are pozoitsuago bihurtuko litzaiguke mikro-zomorroa.
Jakina, edozein Zuzenbidezko estatutan Zuzenbideak eta Estatuak talka egiten dutenean Zuzenbidea ateratzen da beti galtzaile. Ez du alferrik Estatuak definitzen zer den Zuzenbidea. Diktadurapeko Estatuetan begi-bistakoa da zuzenbide-estatu terminoaren oximoron tranpatia. Alta, demokrazietan halako mikro-zomorrotxo biral bat dugu kontzeptua, pozoi ikusezin txertatua.
Nafarroan foru-zuzenbide zibilaren gaurkotzearekin gertatzen ari dena: Espainiako Konstituzioak, hain defizitario demokrazia aldetik, definitzen duenez zuzenbide-estatua, ustezko konstituzionalistek erabaki dute gure zuzenbide zibilaren erreformako zenbait xedapenek talka egiten duela Konstituzioarekin, gaurko espainiar zuzenbide-estatuarekin. Bitxiki, estatu eremuko PSOEk eta Podemosek erabaki dute antikonstituzional dela eta Konstituzio-auzitegira eraman Nafarroako erreforma hori, nafar alderdi (euren nafar alderdikideak barne) eta aditu guztien artean adosturikoa berau.
Mikroskopio bat edo betaurreko distortsiogileak daude horren atzetik, bistan dena. Konstituzioaren zuzenbide-estatua demokraziaren berme bakartzat eta eskubide historikoak halako zaharkintzat ikusarazten dituen mikroskopio distortsiogilea alegia. Eskubideak oro historiko ez balira bezala, hots, historian sortuak, iraganeko gorabeherek sortuak, direla bake- edo desegigo-itunak, direla lorpen politiko-sozialak, direnak direlakoak, eta berdintsu ezabagarriak modu batean edo bertzean, zilegitasunez edo zitalki. Konstituzioak beraiek historiko dira, hots, “eskubide historikoak” bezalako zaharkin, horrela hitz egiten jarriz gero.
Endemas Espainiako Konstituzioaren zuzenbide-estatuak bere egin zituen nafar eskubide historikoak, gure zuzenbide zibila nafarrok eraikitzeko eskubideak. Ezinbertzekoa da beraz galdera (eta ezinbertzekoa bezain inozoa Estatua eta Zuzenbidearen arteko talkarena erran ondoren, baina galdera inozoak dira sarri adituen jakinduria sakonkien aztoratzen dituztenak): zer da antikonstituzionalago, gure zuzenbide zibilaren erreforma, ala Espainiako Gobernuaren mikroskopio distortsiogilea?
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Pertsona nagusiekin edo aniztasun fisiko eta neuronalak dituzten pertsonekin lanean zaudenean, dugun gizartean gaitasunaren ideiak espezie bezala asko mugatzen gaituela ohartzen zara. Hau da, dugun sistemak gauzak modu espezifiko batean egiteagatik jartzen zaitu balioan, eta... [+]
Idatzi nahi nuen gabonetako argien alde, eta urteroko ohitura bilakatu aldarrikatzea, kaleak argitzen dituzten aro honetan, espazio publiko apain, alai eta gozagarri bat, klase ikuspegitik. Baina, noski, espazio publiko epelak ere bai, zenbait gazte liburutegietan liburuak... [+]
Barkatu hariztiak, artadiak, zumardiak, lertxundiak, lizardiak, haltzadiak, gaztainadiak, urkidiak, gorostidiak, sagastiak, pinudiak eta zuhaitzen elkarte guztiak, baina, gaur, pagadiak du hitzordua negu-mugako ospakizunak direla eta.
Errazagoa egiten zait negu-mugako... [+]
Badator Euskaraldia, berriz ere. Urte berriko udaberrian izango da oraingoan, antza. Dagoeneko aurkeztu dute eta, egia esanda, harritu egin nau; ez Euskaraldiak berak, ezpada beraren leloak: Elkar mugituz egingo dugu.
Irakurri edo entzun dudan lehenengoan, burura etorri zait... [+]
Ildo beretik dator Eusko Jaurlaritza berriaren politika. Hitzak bai, baina ekintzak ez dira argi ikusten Pradalesen gobernuak aurkeztutako aurrekontuan.
Sistema kolonial kapitalista heteropatriarkala auzitan jartzen eta borrokatzen denean, gupidarik gabe erasotzen du bueltan. Eskura dituen tresna guztiak erabiliz, instituzioak, medioak, justizia, hizkuntza, kultura, indarkeria... boterea berrindartzeko, sendotzeko eta... [+]
Ez dakit zuek ere pertzepzio bera ote duzuen –aitor dut: modu azientifikoan hasi naiz idazten hemen–. Pereza hitzaren hedatze naturalaz ari naiz. Gero eta gehiago aditzen baitut Hego Euskal Herriko bazterretan: euskaraz, espainolez eta, jakina, euskañolez... [+]
Askok, Gabonetan, ilusioa baino alferkeria handiagoa sentitzen dugu familia-otordu eta -topaketetan pentsatzean. Baina aurreratzen dizuegu ez dela otordua bera kolektiboki deseroso sentiarazten gaituena, familia tradizionala definitzen duen normatibitatea baizik. Are gehiago,... [+]
Betidanik begitandu zait esanguratsuagoa han-hemenka topa daitezkeen guruztokiei gazteleraz esaten zaien modua: humilladero. Ez al da guruztoki edo santutxo izen nahiko light, zuri edo haragoko konnotaziorik gabekoa? Azken batez, bertatik pasatzen zen oro umiliatu behar zen... [+]
Siriako Arabiar Errepublikaren amaierak harridura handia sortu du, gertatu den moduagatik: azkar eta ia erresistentziarik gabe. Halere, ez da hain arraroa herrialdea suntsituta, pobretuta eta zatitua zegoela kontutan hartzen badugu. Aspalditik siriar gehienen ardura ez zen nor... [+]
Nobedadea izan ohi da Durangoko Azokari lotzen zaion hitz entzunenetako bat. Nobedadea han, eta nobedadea hemen. Zenbaitetan, ordea, lehengokoari beste itxura ematea aski izaten da etiketa hori itsasteko. Talentu berriztagarriz birmasterizatutako CDek eta berrargitalpenek badute... [+]
Euskara txikitasunean handia den ur emaria dugu. Bertako tanta bakoitzak gure kultura ureztatzen eta biziberritzen du. Egarri den hari itsaso bete ur eskaini. Euskara putzu sakon eta ilun batetik etorri izan bada ere, guztiok atera dugu gure ur-gazi lagina, eta guztiok bilakatu... [+]
Gazteak gero eta lehenago hasten dira pornografia kontsumitzen; izan ere, bere sexu heziketa bakarra da pornoa. Nola demontre heldu gara honaino?
Gaur egun, onartu behar da Interneti esker pornografia ikustea askoz errazagoa dela. Tamalez, klik baten bidez 7-9 urte arteko... [+]