Bost urtez aritu da laginak hartzen Toxicowatch erakundea erraustegiaren inguruko oiloen arrautzetan, goroldioan, zuhaitzetan, sedimenduetan eta ama esnean, besteak beste. 2019tik dioxina maila asko handitu da, baita metal astunak, PFASak eta beste gai oso kutsagarri batzuk ere. Hernanin egin dute ikerketaren lehen aurkezpena ostegunean.
Zubietan eta inguruko herrietan toxikoak asko handitu dira, erraustegia martxan jarri zenetik. Hori ondorioztatu du Herbehereetako Toxicowatch fundazioak, bost urtez laginak hartzen aritu ondoren. Hernaniko Sandiusterri aretoan egin duten euren ikerketaren lehen aurkezpena ostegunean eta erakunde horretako Abel Arbenkout eta Kirsten Bouman izan dira azalpenak ematen, Errausketaren Aurkako Mugimenduak gonbidatuta.
Dioxina kopuruak asko handitu dira 2022 eta 2023an hartutako laginetan, 2019 urtearekin konparatuta –erraustegia 2020an jarri zuten erabat martxan–. Hamabost toki eta baserritako oiloen arrautzak biomonitorizatu dituzte Zubietan, Lasarten, Usurbilen, Andoainen, Hernanin eta Urnietan, eta zenbait kasutan dioxina mota desberdinen gorakada oso handia izan da. Adibidez, Hernaniko baserri bateko kasuan sei bider dioxina kopuru gehiago neurtu dute.
Goroldioan, pinuetan, otean eta gorostietan ere hartu dituzte laginak eta emaitza antzekoak dira, gorakada handia sumatu dute. Goroldioaren kasuan, 2019an 0,13tik 29,38ra igo da dioxina eta furanoen kopurua konparaziorako, "226 aldiz gehiago".
Kutsagarri "eternoak" ere bai
Baina dioxinak bakarrik ez, beste kutsagai kimiko batzuk aurkitu dituzte erraustegia martxan jarri zenetik –ikerketak kontuan eduki ditu trafikoaren edo industria kimikoaren eta paper lantegien eragina–. Adibidez, PAHak eta PFAS edo kutsatzaile "eterno" deiturikoen "gehiegizko balioak" ere atzeman dituzte, degradatzen ez diren konposatu arriskutsuak dira horiek.
Toxicowatchek Zubietako inguruetan aurkitu dituen toxiko kopuruak "oso kezkagarriak" dira, Errausketaren Aurkako Mugimenduak azaldu duenez
Bestalde, "2023an metal astunen gero eta maila handiagoak aurkitu dira uretan eta sedimentuan", azaldu dute Arbenkoutek eta Boumanek. Ama esnean, berriz, 2019tik ezin izan dituzte lagin gehiago hartu eta jakinarazi dute datorren urtean ikertzen jarraituko dutela.
Toxicowatchek Zubietako inguruetan aurkitu dituen toxiko kopuruak "oso kezkagarriak" dira, Errausketaren Aurkako Mugimenduak azaldu duenez.
Beste erraustegiekin konparaketa
Fundazioak Europako beste hainbat erraustegitan ikertzen dihardu, Belgikako Beringenen, Madrilgo Valdemingomezen eta Txekiako Pilzengo erraustegian. Denetan gainditzen da askogatik –bost edo sei aldiz gehiago– Europar Batasunak jarritako 3,3 pg edo pikogramo dioxina kopuruaren muga baliokidea. Baina berriagoa den Zubietako erraustegiaren kasuan, Hernanin 2023an egindako neurketa baten grafikoa deigarria da: 35 pg aurkitu dituzte oiloen arrautzetan, EBren legezko muga baliokidea baina hamar aldiz gehiago.
Zubietako erraustegiaren kasuan, Hernanin 2023an egindako neurketa baten grafikoa deigarria da: 35 pg aurkitu dituzte oiloen arrautzetan, EBren legezko muga baliokidea baina hamar aldiz gehiago
Arbenkoutek eta Boumanek, hitzaldiaren hasieran kutsagai horiek sor ditzaketen kalteak gogorarazi dituzte, hala nola minbizia, diabetesa, gaitz dermatologikoak... Azaldu dute biometagarriak direnez elikadura katean eta ingurumenean pilatzen joaten direla eta haien eragina handituz doala.
Hernanikoa Toxicowatchek egingo duen aurkezpenetan lehena da. Datorren astelehenean Usurbilen ariko dira eta egun horretan bertan Gipuzkoako Batzar Nagusietan ere aurkeztuko dute ikerketa, EH Bilduk eta Elkarrekin Gipuzkoak gonbidatuta.
Ostiralean herritar batek detektatu zuen ura ez zegoela garbi, baina ezin da jakin noiztik dagoen horrela. ARGIAk jakin duenez, URA agentziako kideak bertaratu dira Arkaitzerrekara. Aspalditik salatzen ari dira erraustegiaren isuriak eta kutsadura.
Adimen artifiziala denen eskueran jartzearekin, multinazional teknologikoek cloud datu zentro erraldoiak eraikitzeko planak ugaritu dituzte. Ekipamendu informatikoz betetako mega-fabrikon aztarna ekologikoa ikaragarria da: elektrizitateaz gain, milioika litro ur behar dute euren... [+]
Erakunde ekologistatik kezkatuta ikusten dute Barakaldo eta Erandio arteko zubia eraikitzeko itsasadarraren hondoko 87.000 metro kubiko; dragatzearen iragarpena. Diru publikoaren xahutzea, arduragabekeria eta agintarien planifikazio falta salatu ditu, baita obrak... [+]
Porlanezko patio txikiegiak batetik, errepidez eta autoz jositako eskola-inguruak bestetik, Bilbon ikastetxe askok jasaten duen panorama salatu eta esku hartzeko eskatuz udalera jo du hiriko guraso elkarte andanak, indarrak batuta: “Gurasoak jo eta su ari gara eskoletan... [+]
Gipuzkoako erraustegiaren emisioen bost urteko jarraipenaren emaitzak aurkeztu ditu ToxicoWatch fundazioak. Emaitza kezkagarriak, bizidunei eta zehazki gizakiei osasun kalte larriak eragin diezazkieketen kutsatzaileez ari garelako. Emaitza nabarmenak, erraustegi berria eta ustez... [+]
Pertsonen eta txakurren testikuluetan mikroplastikoak topatu dituzte maila esanguratsuetan. Eta ikertzaileek ohartarazi dute litekeena dela horrek eragina izatea ugalkortasunaren jaitsieran. Toxicological Sciences aldizkarian argitaratu dute ikerketa.
Maiatzaren 18an, larunbatez, Zubietako Erraustegiaren aurkako martxa antolatu du Erraustegiaren Aurkako Mugimenduak (EAM). Lasarte-Oriatik abiatuko da, Okendo plazatik 11:00etan.
Astelehenean egindako inspekzioaren ostean hartu da erabakia, azken asteetan izan diren istripuen harira.
Aixa Barbarin López urpeko arkeologoa da, eta, aitortu duenez, txiki-txikitatik izan nahi izan zuen arkeologoa. Hortaz, unibertsitatera joateko garaia iritsi zitzaionean, historia ikastea hautatu zuen, EHUn, eta arkeologian murgildu zen. Urpeko arkeologian aritzea, ordea,... [+]
Zubietako erraustegi inguruan laginak biltzen bost urte daramatza ToxicoWatch fundazioak, metal astunen, dioxinen, PCBen eta PFASen bila. Horiek guztiak ageri dira laginetan eta gainera kutsaduraren “igoera kezkagarria” aurkitu dutela jakinarazi du Errausketaren... [+]
Euskal Herrian 28 ikastetxe-ingurune aztertu dituzte: 28ek Osasunaren Mundu Erakundeak segurutzat duen kutsadura maila baino kutsadura handiagoa dute eta %75ak ez du lortzen Europako Batzordeak berak onargarritzat duen kutsadura maila. Maiatzaren 10ean kalera aterako dira... [+]
York (Ingalaterra), K.o. II. mendea. Eboracum erromatar hirian hainbat egitura eta etxe eraiki zituzten. Besteak beste, egungo Wellington Rowen harrizko eraikin bat egin zuten eta Queen’s Hotela dagoen tokitik igarotzen zen harresian arku bat jarri zuten. Bi aztarnategiak... [+]
2023an, karbono dioxido isuriek %5,3 egin dute behera Espainiako Estatuan. Gehien isurtzen duten hamar enpresen artean, bakarrak egin du gora, Iberia hegazkin konpainiak, %10,7ko igoerarekin. Kutsatzaileen zerrendan aurrena Repsol dago.
AEBetako ikertzaile-talde batek 62 giza karena edo plazenta analizatu ditu, gas-kromatografia eta masa-espektrometria baliatuta, eta frogatu du lagin guztietan mikroplastikoak zeudela. Toxicological Sciences aldizkariak argitaratu du ikerketa. Haren arabera, karen batzuetatik... [+]