David eta Goliat, denok itsu geratu arte
Judutarrek, musulmanek eta kristauek onartzen duten Bibliaren pasarte ezagunenetakoa David eta Goliaten arteko borroka da. Liburu horretan David aurretik azaltzen diren pertsonaiak (ia denak) mitoak dira, baita Sinaiko Basamortua astebetean zeharkatu beharrean, 40 urte galduta ibili omen zen Moises patriarka ere.
Halere, David erregea benetakoa izan zen, Burdin Aroko Israel izeneko erresumaren burua. Estatu indartsua egituratu zuen. Hirietan bizi ziren filistearrak zituen etsai jatorri ibiltari zuen judutar estatuak. Davidek jardun kolonizatzailea zeukan, eta filistearren lurralde emankorrak bereganatu nahi zituen.
Jaso dugun istorioan, David txikiak Goliat erraldoia akabatu zuen bere trebeziari esker. Ziurki israeldarrek filistearrek baino indar militar handiagoa izango zuten arren, kondairan, Goliat gaiztoa eta erraldoia gainditu zuen David txikia eta zintzoaren trebeziak.
Modu batean ala bestean izan, David eta Goliaten arteko borroka ahul eta indartsuaren arteko, zintzo eta gaiztoaren arteko, norgehiagokaren ikur bilakatu da gure imajinarioan.
Hitler, Franco, Mussolini eta beste gizon txiki asko indartsuenekin lerrotzen dira; pertsona txiki eta handi gehienok, aldiz, ahulen aldeko enpatia sentitzen dugu. Hori dela eta, gatazka bat sortzen denean, ahulari laguntzeko gogoa pizten zaigu, “Daviden” aldekoak izaten gara.
Baina... benetako historia hartan gertatu zen bezala, errealitatea beti konplexuagoa da, eta itxuraz ahul ala biktima gisa azaltzen dena, sarritan ere batera, borreroa izaten da.
Hamasek egindako sarraskia gure moraletik epaitzea ez da erraza; gure erosotasunetik, garagardo bat eskuan hartuta, Hamasen “gaitasun militarra” mirestea kezkagarria da
Azkeneko urteetan pairatzen ari diren gertaera distopikoen aurrean, noraezak euskarri iraunkorretara heltzeko premia areagotu da. Euskarriari erantzun sinple batez heldu diezaiokegula uste badugu, porrota segurua da, egun gertatzen ari diren gertaera soziopolitiko, ekonomiko eta kulturalen neurria eta konplexutasuna demasekoa baita. Konplexutasunera soilik konplexutasunetik hurbil daiteke.
Hautua egiteko beharra gatazka armatuetan nabarmenagoa da. Esaterako, gure etxeko telebistetan umeen erailketa ikusteak gure gogoan astindu jasanezina sortzen duelarik, errudun baten beharra sentitzen dugu: zigorra jasoko duena, eta zigortzeko gaitasuna izango duen “David”a.
Jugoslavia ohiaren gerran, Ruandakoan, Irakeko bi gerretan, Afganistanen, Ukrainan... eta orain, Gazan, gure onera ekarriko gaituen hautuaren premia dugu.
Tamalez, ez dugu irtenbide xumerik. Hamasek egindako sarraskia gure moraletik epaitzea ez da erraza; gure erosotasunetik, garagardo bat eskuan hartuta, Hamasen “gaitasun militarra” mirestea kezkagarria da; umeen erailketa justifikatzeko ahalegina egiteak beldurtzen nau; kolono armatuak Zisjordanian “Talion Legea” erabili izana ikaragarria da. AEBek eta Europar Batasunak Estatu Sionistak egin nahi duen erantzun genozida “autodefentsa” eskubidearen isla izan daitekeela esateari higuingarria deritzot; “autodefentsaren” izenean giza-krimenak egin daitezkeela esateak gure humanitatea birrintzen du.
Gandhik esan omen zuen: “Begia begi truk; hortza hortz tuk, eta mundu osoak itsu bukatuko du”. Orain ere David eta Goliaten arteko dialektikak edozer gauza justifikatu dezakeela onartzen badugu, ziur izan: denok itsu, mutu eta birrinduta bukatuko dugu. Antropozenoan, garai nuklearretan garaitu daitekeen gerra bakarra bakea baita.
Munduak pairatzen dituen gatazka armatu guztien aitzinean, benetan iraultzailea den jarrera, indarkeria-ezari eustea da, gatazken konponbide baketsuari eustea eta elkarbizitzarako hautuari zorrotz eustea. Gerrarik ez, ez Ukrainan, ez Boli Kostan, ez Gazan, ezta hemen ere.
Patxi Azparren
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Herritarren segurtasunik ezaren kezka gero eta handiagoa da gure auzo eta hirietako elkarrizketetan, batez ere kalean bizirik dirauten Magrebeko gazteek eragindako lapurreten eta gatazken inguruan. Badirudi egoera horiek areagotu egin direla azken hilabeteetan, eta alarma eta... [+]
“18 urte pasatu dira indusketan 400 bat grafito agertu zirenetik, 16 urte froga zientifikorik gabe Lurmen indusketa eremutik kaleratu zutenetik eta 4 urte gaia argitu barik epaiketa egin zenetik eta berdintsu jarraitzen dugula esan genezake: gaia argitu nahi genuenok... [+]
Bizi garen mundu frenetiko zein zorabiagarri honetan, pixkanaka gertatzen diren gizarte-aldaketak batzuetan antzemanezinak, garrantzirik gabekoak edo hutsalak direla iruditzen zaigu. Hala ere, ez da horrela, eta jakitun izan behar dugu tentuz jokatzeko. Horren adibide, azken... [+]
Erantzukizuna Israelgo Estatu Sionistarena da, bera baita, biztanleriaren zati handi baten, soldadu, kolono eta abarren laguntzarekin, garbiketa etnikoa eta genozidioa egiten ari dena inguruko herrialde eta herrien aurka.
Mendebaldeko estatuek ere laguntzen diete, armak... [+]
Hori esan zidan ikasle ohiak, asko kostata jarri zuen salaketa hilabeteak pasata ez aurrera ez atzera zegoela epaitegian eta, psikologoak aholkatuta, bortxaketa salaketa kendu egin zuela. Eta ni isilik, ezin asmatu zer esan oraindik ere antsietate zantzuak zituen gazteari... [+]
Ez da akaso harrotasun seinale nire aurrean dauden pertsonak pertsona izango ez balira bezala begiratzea? Bai, noski baietz. Baina nola espero dugu bestela besteak ulertzea? Ulertu, behatu, begiratu. Besteak ulertu nahi izateak, ez du jarrera harro hau eskatzen? Ni pertsona... [+]
Urtebete igaro da, diotenez. Ez dut sekula ulertu mendebaldarrok daukagun ohitura harroputz hau: nahiz eta gatazkak ia mende bateko iraunaldia izan, datak nahierara moldatzen ditugu, garrantzia nolanahi oparituz. Azkeneko sasoia ezberdina izan al da beren lurraldean preso... [+]
Badira hogei urte irakasle naizela, eta Bigarren Hezkuntzatik gorako maila guztietan aritu naiz eskolak ematen; halaber, gaur da eguna argi ez dudana zein den irakaslearen betebeharra.
Hezkuntza arautuaren eskailera luzean, maila bakoitzak baditu berezko ezaugarriak. Hala... [+]
Ez da kasualitatea Hispanitatearen eguna, Guardia Zibilarena eta Pilarreko amabirjinarena data berean izatea. Hirurek egitura zapaltzaileak irudikatzen dituzte (estatua, armada eta eliza). Bestalde, indigenen erresistentzia eta Espainiako Estatuak bere armada militar eta... [+]
Pertsona batzuek kapitalismoa "besarkatzen" dute, konturatu gabe arazoa sistema berean dagoela; planeta mugatu batean hazkundea etengabe bilatzean. Energia intentsiboak ekoizteko modu guztiak mundua irensten ari dira.
Zenbat txango, irteera edota lagunarteko paseotan entzun izan dugu bide guztiek Erromara eramaten dutela? Nik sarri, eta inoiz, neuk sentitu dut esan behar izana. Egia esan, uste dut beti txarto ulertu izan dudala esaera hori. Izan ere, beti imajinatu izan dut bide zuzen bat,... [+]
Irailaren 19an Europako Parlamentuaren gehiengoak honen alde eman zuen botoa: "Berehala kendu ditzatela Ukrainari emandako arma-sistemaren erabilerari jarritako murrizketa guztiak Errusiako lurraldean". Hitz arruntetan esanda: "Bota itzazue luzera handiko misilak... [+]
Euskal Herriko lurralde batzuetan euskara ofiziala da, besteetan meridianoaren arabera ofiziala ala ukatua eta, aitzitik, ipar aldera bagoaz, toleratua (ez ofiziala).
Azken boladan, epaitegi batzuk ebatzi dute funtzionario publikoek ez dutela euskara ezagutzarik izan behar eta,... [+]
Arabako Mendiak Aske elkarteak zorionak eta eskerrak eman nahi dizkio Arabako Foru Aldundiko Natura Ingurunearen Zerbitzuari, Bonelli arranoa gure lurraldean berriro sartzeko Aquila a-Life proiektuarekin lortutako arrakasta dela eta.
Guztiz kontziente gara proiektu honek... [+]
Valle de Odieta enpresak eta bere filialak (HTN) urteak daramatzate instalazioak handitu nahian, administrazioa ezartzen ari den erregulazio guztien aurka. Epai judizial bati esker, abere kopurua gaur egun baimenduta dituzten hainbat adinetako 7.800 bururaino zabaltzea lortu... [+]