COVID-19ak ez du eten CO2-aren gorakada larria eta errekor berria ezarri da: atmosferan milioiko 417,1
CO2-ak berriro lortu aurreko marka haustea: atmosferan gas horrek dauzkan milioi partetatik 417,1 izatera iritsi da, Hawaii uharteetan (AEB) maiatzean egindako neurketen arabera. Duela urtebete baino 2,4 zati gehiago milioi bakoitzeko. Ageri denez, COVID-19ak eragindako geldialdi ekonomikoak zenbait isuriren murrizketa ekarri arren, hau ez da gertatu aurreko urtean metatutakoa berriro gainditzeko bezain nabarmena.
"CO2 isuriek behera egin dute", titulatu zuen mundu osoko prentsak 2020ko maiatzean, apirilean karbono dioxidoaren isuriak % 17 murriztu zirela eta. Orain frogatu da pandemiak udaberrian ia mundu osoan eragindako geldialdi ekonomikoaren eragina oso laburra gertatu zela, munduak azken hamarkadotan negutegi eragineko gasak isurtzen daraman dinamika aldarazteko.
Karbono dioxidoak Lurra planetaren atmosferan daukan presentziak 2019an jarritako langa gainditu du aurten: Meteorologiaren Mundu Erakundeak (WMO ingelesezko sigletan) ohartarazi duenez, gizakiak eragindako berotegi efektuaren gas nagusia den CO2a iritsi da atmosferan milioiko 417,1 parte izatera, aurreko urtean baino 2,4 zati gehiago. "Milioiko 400 parteen muga 2015an gainditu genuen eta lau urtetan 410 parteak gainditu genituen, orain arteko erregistroetan sekula ikusi den abiadura arinenean", esan du WMOren idazkari nagusi Petteri Taalasek. "COVID-19agatiko itxialdiek eragindako isurien gutxitzea oso gauza pitina izan da epe laburreko dinamikan. Kurba hori makurrarazi beharra daukagu".
Urtea oraindik bukatu ez denez, aurten CO2 kontzentrazioa zertaraino iritsiko den ikusteke dagoen arren, planetan osoan zehar neurketoz arduratzen diren meteorologia estazio nagusiek jarraitzen dute karbono dioxidoen igoera zertifikatzen, berdin Hawaii uharteetan (AEB) dagoen Mauna Loako estazioan edo Australiako Tasmaniako Cape Grimekoak.
Ez da aipatzen metanoa 2020an zenbat ugaritu den. Klimaren zoratzean hain garrantzia handia duen gas honek ere gora egitea espero da, 2019an hala egin baitzuen. .
Lurraren atmosferaren gas osagaien mundu mailako erregistroak 1958tik hona daude bilduta. Karbono dioxidoaren maila orduan baino milioiko ia 100 zati altuagoak dira: 62 urtetan % 31ko igoera egin du CO2ak gure eguratsean.
Ingurumena, bioaniztasuna, uraren gestioa eta haurren beharrak oinarri hartuta, ikastetxeetako patioak aldatzeko proiektu kolektiboa jarri dute martxan Pirinio Atlantikoetan; Euskal Herriko lau herrik hartuko dute parte. Iruñean ere, itzal eta landare gehiago izango... [+]
Zeintzuk dira gure benetako beharrizanak ondo bizitzeko? Zer da ondo bizitzea? Galdera hauei erantzutea funtsezkoa da gehiegikeriaren gizartean, are gehiago larrialdi klimatiko, ekologiko eta zibilizazio krisiaren garaiotan.
Azken urteotan nabaritu den beroketa globalaren emendatzea neurri batean kutsadura murriztearen ondorioa da, hain zuzen, murriztuz doazen aerosol sufredunen isurketek, berez, berotegi efektuaren zati bat konpentsatzen dutelako. Paradoxa horrek egoera berri batean sartzen gaitu,... [+]
Ostegunean hasi da uda. Hartara, udaberriko eguraldiaren balorazioa eta udakoaren iragarpena egin du gaur AEMETek. Apirila 1961az geroztik hilabeterik lehorrena izan den arren, udaberri “arrunta” izan da eta uda ohi baino beroagoa izatea aurreikusi dute.
Elba ibaiaren arroa, 1417. Lehorteak eraginda ibaiaren mailak nabarmen egin zuen behera, eta norbaitek ur maila markatu zuen harri batean, idazkun bat zizelkatuta: “Harri hau berriro ikusten baduzu, negar egingo duzu. Ura maila honetan zegoen 1417... [+]
Ozeano Barean, atoloi apalez osatuak, Marshall uharteak dira klima aldaketaren aurrean herrialde hauskorrenetakoak, itsas mailaren gorakadak zuzenki mehatxatzen dituelako. Bertako gobernuak egokitze plan sakon eta zehatz bat martxan jarri du, biztanleekin elkarlanean, behetik... [+]
Teofanes Aitorlea kronikalariak jaso zuenez, 763-764ko negua inoizko hotzenetakoa izan zen Konstantinoplan. Elurrak eta izotza hartu omen zuten bizantziar hiriburua eta Bosforon iceberg bat ere ikusi omen zuten.
Orain arte klima hoztea, besteak beste, jarduera... [+]
Frantziako Estatuaren menpe segitzen duen Indiako Ozeanoko Mayotte irlan biderkatuz doaz kolera kasuak. Uraren kudeaketa kaskarra izan ohi da eritasun horren zabalpenaren arrazoietan eta, hain justu, uraren krisi gogorrari aurre egin nahian dabiltza bertako herritarrak. Bigarren... [+]
Etiopia, Somalia eta Kenyako hainbat eskualdetan ia hiru urtez euririk gabe egon ondoren, azkenaldian urpetuak izan dira. Sasoi kontrasteak ohikoak izanik ere eskualde hartan, klima aldaketarekin larritzen dira, eta euriak hobeki baliatzeko hainbat tokiko ekimen garatzen ari... [+]
Hauteskunde-kanpainen arteko tarte gero eta estuagoan, komeni da XXI. mendeko urte erabakigarrietan sartu garela gogoraraztea. Adibide bakarra jartzearren, ozeanoen tenperatura-errekorrak etengabe gainditzeak izututa dauzka zientzialariak, eta dagoeneko ez dakite egoeraren... [+]
Munduko Meteorologia Erakundearen (MME) 2023ko txostenak erakusten du beste behin ere markak hautsi direla klimaren adierazle diren hainbat alorretan: berotegi-efektuko gasak, lurrazaleko tenperatura, ozeanoen berotzea eta azidotzea, itsasoaren mailaren igoera, Antartikako itsas... [+]
Jauzi Ekosoziala eragilea aurkeztu dute maiatzaren 4an Eibarren. Bere helburu nagusia "sistema ekozidaren aurrean, eta krisi anizkoitzen kontestu batean, Euskal Herrian justizia sozialean oinarritutako trantsizio ekosoziala bultzatzea da". Horretarako, "borroka... [+]
Ekosistema askok itzulera gabeko puntuak dituzte, hau da, estresa maila berezi bat pairatuz gero –izan klima aldaketa, kutsadura edo kalte fisiko zuzenarengatik– desagertzen ahal dira, eta ekosistemak haien artean konektatuak izanez gero hurrenez hurren elkar... [+]